Sentyabrın 8-9-da Bakıda regional nəqliyyat dəhlizləri, xüsusilə Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi və Rəşt-Astara dəmir yolu xətti üzrə İran, Rusiya və Azərbaycanın üçtərəfli görüşü keçiriləcək.
Görüşdə dəhlizlərin iqtisadi prespektivləri, müəyyən istiqamətlər üzrə nəzərdə tutulan tədbirlər, xüsusilə yeni dəmir yolunun üç dövlətin qarşılıqlı ticarət münasibətlərinə müsbət təsir göstərəcək imkanları ətrafında genişmiqyaslı müzakirələr aparılacaq.
Məsələ ilə bağlı Ednews-a şərh verən politoloq İlqar Vəlizadə qeyd edib ki, Azərbaycan üçün bütün beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərində iştirak etmək önəmlidir.
“Azərbaycanın birbaşa dənizlərə və okeanlara çıxışı yoxdur. Ona görə də Azərbaycan kontinentaldaxili yollardan istifadə etməklə öz tranzit potensialını artırmaq niyyətindədir. Hesab edirəm ki, Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi çox önəmli bir layihədir. Ona görə ki, bu layihə faktiki olaraq Rusiyanı, o cümlədən Şimali Avropa ölkələrini Hindistanla və Hind okeanı ilə birləşdirir. Digər tərəfdən isə bu dəhliz çərçivəsində, demək olar ki, bir sıra ölkələr bir-biri ilə qarşılıqlı münasibətləri inkişaf etdirmək üçün imkanlar əldə edəcək. Əlbəttə, son vaxtlar Şimali Avropa ölkələri Rusiya ilə münasibətlərin korlanması səbəbindən bu beynəlxalq dəhlizdə iştirak etməyəcəklər. Ancaq Rusiya, İran, Hindistan və digər ölkələr bu dəhlizə ciddi şəkildə maraq göstərirlər və onun həyata keçməsi üçün əlindən gələn tədbirləri görürlər, imkanlar yaradırlar.
Onu da qeyd edim ki, Rusiyanın İranla ticarət dövriyyəsi 4 milyardı aşıb. Hindistanla isə, səhv etmirəmsə, ticarət dövriyyəsi təxmini 11 milyarddır. Şimal-Cənub dəhlizinin istifadəyə verilməsi Azərbaycan daxil olmaqla sadaladığım bütün ölkələr arasında mal mübadiləsini daha da irəli aparacaq”.
Politoloqun sözlərinə görə, dəhliz Azərbaycan ərazisindən keçdiyi üçün ölkəmizin iqtisadiyyatına müəyyən müsbət təsirlər və üstünlüklər qazandıra bilər.
“Azərbaycan iqtisadiyyatı son dövrlər yeni iqtisadi formaların tətbiqi ilə səciyyələnir. Ölkəmizdə kifayət qədər azad iqtisadi zonalar mövcuddur, yeni texnoloji parklar yaradılıb. Şimal-Cənub dəhlizinin infrastrukturu xüsusi zonaların üzərindən keçməklə ölkəmizin iqtisadiyyatında artımı və canlanmanı daha da irəli apara bilər, yəni sözümün canı odur ki, qonşu ölkələrin və marşrut üzərində yerləşən dövlətlərin şirkətləri bu zonalarda öz bizneslərini qurması bizə yalnız mənfəət gətirəcək. Bu dəhliz, doğrusu, Azərbaycan iqtisadiyyatında öz mövqeyini daha da gücləndirəcək”.
Rəşt-Astara dəmir yolunun əhəmiyyətinə münasibət bildirən İ.Vəlizadə hesab edir ki, bu dəmir yolu dəhlizin iqtisadi səmərəliyini yüksək səviyyəyə çatdıraraq bir sıra problemləri həll edəcək.
“Rəşt-Astara dəmir yolu Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin bir hissəsidir, eyni zamanda bu minvalla Rusiya-İran dəmir yolunu birləşdirən bir şəbəkədir. Bu məsələdə bir önəmli məqamı nəzərinizə çatdırım ki, Rusiyadan İrana daşınan tranzit yüklər dəmir yolu vasitəsi ilə ölkəmizin Astara bölgəsinə gətirilir, sonra isə yüklər qatardan yük maşınlarına yığılaraq oradan İranın Rəşt şəhərinə aparılır. Rəşt şəhərində isə yüklər yenidən qatara doldurulub İranın Bəndər-Abbas limanına çatdırılır. Bütün bunlar küllü miqdarda əlavə xərclərə səbəb olur. Rəşt-Astara dəmir yolunun tamamlandığı təqdirdə İrandan Rusiya və ya Rusiyadan İrana danışınan yüklər birbaşa ünvanına çatdırılacaq. Daha əlavə vəsaitlərin xərclənməsinə ehtiyac olmayacaq”.
Yunis Abdullayev
