Avropa İttifaqı “Facebook”, “Youtube” və “Tvitter” kimi sosial platformaların məzmununun istifadəçilər üçün daha təhlükəsiz olmasını təmin edəcək qanunu qəbul etməyə hazırlaşır. Bu qanunla Aİ sosial şəbəkələrdə açıq şəkildə yayılan bəzi kontekstlərə qadağa qoymaq və qayda pozuntularına son vermək niyyətindədir. Hətta qeyri-qanuni və ya zərərli məzmunun yayılmasında yaratdığı xüsusi risklərə görə onlayn platformalar əlavə məsuliyyət daşıyacaqlar.
Bəs, görəsən sosial platformalara qarşı bu cür ciddi qaydalar Azərbaycanda da tətbiq edilə bilərmi?
Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan İKT eksperti Elvin Abbasov bildirib ki, sosial şəbəkədə “feyk data”, yəni kirli “data həddən” artıq çoxdur.
“İnsanlar məqsədlərinə uyğun saxta profil açır, kütləvilik yaradır, yalançı təşviqat aparırlar. Sosial şəbəkədə böyük, çirkli oyunlar gedir. Sosial platformalarda söz azadlığı adı altında “Ərəb baharları” üçün təşviqat işləri başladıldı. Bu əsasən “Tvitter” üzərindən aparılırdı. ABŞ-da prezident seçkilərində “Tvitter”də böyük saxta təbliğat kampaniyası aparıldı. Bunun qarşısının alınması üçün qanunvericilik və ya normativlər, hər hansı tənzimləmə olmalıdır ki, insanların hüquqları tapdanmasın, eyni zamanda söz azadlığı əllərindən alınmasın”.
Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycanda bu istiqamətdə hər hansı bir iş aparılması üçün dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində belə bir qanun yaradılmalı və həzm edilməlidir ki, biz onu referans ala bilək.
“Düşünürəm ki, bu qanunun qəbul edilməsi bizim ölkə üçün hələ tezdir. Hazırda qanunla bağlı müzakirələr getdiyi zaman ərzində Azərbaycanda gündəmə gəlməsi çox böyük bir narazılığa səbəb olacaq. Azərbaycanda bir çox qanun MDB ölkələrindən, həmçinin Almaniya və digər inkişaf etmiş ölkələrdən mübadilə olunur. Bu məsələ bir çox ölkədə qəbul olunduqdan sonra Azərbaycan buna istinad edə bilər. Çünki Azərbaycanın bu işdə öncüllərdən olması imicinə hətta zərər gətirə bilər. Ölkəmizdə söz azadlığına nə qədər üstünlük verilsə də bizə ikili standartla yanaşırlar. Başqa ölkələrdə insanların buna necə reaksiya verəcəyi bizim üçün də çox maraqlıdır”.
Qeyd edək ki, yeni qanunla onlayn platformalar sahib olduqları məzmuna ciddi nəzarət edəcəklər. Platformalar onlara bildirilən qeyri-qanuni məhsulları, xidmətləri və məzmunu tez bir zamanda silməli olacaqlar. Bu yolla internet istifadəçilərinin hüquqları daha yaxşı qorunacaq.
Bundan başqa qanuna görə, yetkinlik yaşına çatmayanlara sosial şəbəkələrdə birbaşa reklam qadağan olunacaq. Aİ-də 45 milyondan çox istifadəçisi olan əsas rəqəmsal platformalar və axtarış sistemləri isə qaydaları pozduqları halda qlobal dövriyyələrinin 6 faizinə qədər cərimələr tətbiq oluna bilər. Təkrar qayda pozuntuları aşkarlanarsa sözügedən rəqəmsal platformaların Aİ-dəki fəaliyyətinə xitam verilə bilər.
Gülnar Səlimova
.jpg)
