Bu il yanvar ayının 1-dən Vergilər Məcəlləsinə əsasən kağız, həm də kitab istehsalı və satışı üzərindən 18% ƏDV götürülməsi haqqında qanun qüvvəyə minsə də, hələ də bu icra olunmur. Kitab mağazalarının sahibləri satılan kitablardan 18% ƏDV ödədikləri üçün şikayətçidirlər.
“Qanun” nəşrlər evinin rəhbəri Şahbaz Xuduoğlu bildirib ki, qanunun qəbul olunmasından 4 ay keçsə də hələ ki, heç bir qaydalara əməl olunmur.
“Vergilər Nazirliyi deyir ki, bizə göstəriş gəlməyib, ƏDV-ni ödəməyə davam etməlisiniz”.
“Əli və Nino” kitab mağazaları şəbəkəsinin rəhbəri Nigar Köçərli də bu barədə şikayətini bildirir. O, bu haqda sosial şəbəkə hesabında paylaşım edərək, qeyd edib ki, ƏDV-nin ləğv olunması haqqında qanun hələ də kağız üzərində qalır. Sahibkar xanım da Vergilər Nazirliyi və Nazirlər Kabinetinin təsdiq etməli olduğu hansısa siyahını gözləyir.
Məsələ ilə bağlı tanınmış yazıçı-jurnalist, millət vəkili Aqil Abbas Ednews-a açıqlaması zamanı deyib ki, bu məsələ Nazirlər Kabinetinin günahı ucbatından yubanır.
“Nazirlər Kabineti həmin qərarı Gömrük Komitəsinə göndərməli və ƏDV ləğv olunmalı idi. Nazirlər Kabinetinin isə başı nəyəsə qarışıb”.
İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov da qeyd edib ki, bu günə qədər bir sıra hallarda vergi məcəlləsi və digər qanunlar qüvvəyə minsə də icra mexanizmlərinin hazırlanması gecikir. Bu da bir sıra problemləri qabarıq şəkildə həll olunmamış saxlayır.
“Bu ən ciddi problemlərdən biridir. Xatırlayırsızsa, 2018-ci ildə ƏDV-nin geri qaytarılması ilə bağlı mexnizm də 3 ay hazır olmalı halda il yarım gecikdi. Bu isə Nazirlər Kabineti tərəfindən prosesin ləng həyata keçirilməsini deməyə əsas verir. Daha yaxşı olar ki, Nazirlər Kabineti qanunların qüvvəyə minməsi ilə bağlı fərmanlarda öz əksini tapan öhdəlikləri zamanında yerinə yetirsin. Çünki əks halda sahibkarlıq subyektlərinin hüquqları pozulur və qanunun icrası gecikir ki, bu hətta Konstitusiya Məhkəməsinə qədər daşına bilən məsələdir".
Ekspert xüsusi siyahılar əsasında güzəştlərin verilməsini doğru hesab etmir.
“Onsuz da qanunvericiliklə müəyyən kitabların dövriyyəsi qadağandır və bu nəşrlər gömrükdən buraxılmır. Azərbaycanda satışı qadağan edilməyən kitablara isə birmənalı şəkildə müvafiq qanunun tətbiq edilməsi məqsədəuyğundur.
Çünki əks halda diskriminasiya formalaşır. Bu isə zövqlər və seçimlər arasında tarazlığı pozur, eyni zamanda hökumətin birmənalı şəkildə prosesə müdaxiləsi kimi təzahür edir ki, bu məqamın da aradan qaldırılması məqsədəuyğundur”.
Hüquqşünas Əkrəm Həsənov isə bildirib ki, məsələnin formal tərəfi kitabların ƏDV-dən azad edilməsinə xidmət etmir.
“Çünki ötən ilin sonunda Vergi Məcəlləsinin 164.1.7 maddəsinə edilən dəyişikliyə əsasən, Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiq edilən KİV məhsulları və kitabların siyahısı yoxdursa, ƏDV-dən azad edilmə də yoxdur. Bir neçə il bundan öncə vətəndaşların mağazalardan alışları üzrə ƏDV-nin qaytarılması Vergi Məcəlləsinə daxil edilmişdi, lakin bir neçə ay müvafiq təlimat yox idi. O pozuntu idi, çünki qanunda deyilməmişdi ki, hansısa bir təlimat olmalıdır. Burada isə məsələ təəssüf ki, birmənalıdır”.
Hüquqşünasın fikrincə, belə bir bu siyahıya ehtiyac yoxdur.
“Niyə hansısa siyahı olmalıdır? Kitab kitabdır. Hər bir halda elm və bilikdir, mənəvi inkişafa xidmət edir. Amma istənilən halda qanun qanundur və təəssüf ki, bizə gözləmək qalır.
Siyahıya gəldikdə isə bu, böyük ehtimalla kitabların janrlarına aid olacaq. Bədii əsər, elmi əsər, uşaq ədəbiyyatı, incəsənət, idman və s.”.
Gülnar Səlimova