Son statistikaya görə son zamanlar doğuş zamanı ölüm hallarının sayı çoxalıb.
Xüsusən mütəmadi olaraq bölgələrdə yaşanan bu hadisələr artıq hadisələrin məcrasından çıxdığını göstərir. Rayonlarda yaşayan sakinlər bunu xəstəxanalardakı vəziyyət, mütəxəssis çatışmazlığı, həkimlərin xəstələrlə kobud davranışı, tibbi ləvazimatların sanitariya qaydalarına uyğun olmamasından qaynaqlandığını bildirirlər.
Danışan şahidlər...
Ağstafa rayon sakini bir qadın deyir ki, hamiləlik dövründə ümumiyyətlə müayinə olunmayıb.
“Hazırda iki uşağım var. Nə birinci, nə də ikinci hamiləliyimdə həkimə getmişəm. Əslində özüm uşağımda və məndə bir poroblem olub-olmamasını öyrənmək üçün yoxlanmaq istədim, ancaq evdən icazə vermədilər. Qayınanam dedi ki, - “ nəyinə lazım? Uşaqdır də, süddən, qatıqdan ye, yaxşı olacaq”. Etiraz edəndə isə - “biz də uşaq dünyaya gətirmişik, heç bir dəfə də həkimə getməmişik”,- deyirdi”.
Gəlinin sözlərinə görə, Ağstafada da ana ölümü kifayət qədərdir.
“Çox təəssüf ki, belə hallarla biz də rastlaşırıq. Lakin bu zaman qohum-əqraba həkimləri günahlandırır. Lakin yaşananlara baxdıqda görərik ki, hadisələrdə heç də hər zaman həkim səhlənkarlığından yaranmır. Rayon yerlərinin çoxunda hamilə qadınlar bir çox səbəblərə görə həkim müayinəsindən yayınırlar. Bu da ölüm risklərini artırır”.
Bəs, həkimlər nə deyir? Doğuş zamanı qadın ölümlərinin bölgələrdə çoxluq təşkil etməsinə səbəb nədir?
Ana ölümünün baş vermə səbəblərindən Ednews-a danışan səhiyyə eksperti Aydın Əliyev bunu bir neçə amillə əlaqələndirib.
“Doğuş zamanı ölüm halları dünyada ciddi prioritet məsələdir. Təəssüf ki, ökəmizdə, xüsusən də bölgələrdə doğum zamanı yaşanan ölüm halları ilə hələ də qarşılaşırıq. Köklü səbəblərsə müxtəlifdir.
1.Hamiləliyin planlanması;
Qadın və kişi dünyaya uşaq gətirmək haqqında fikirləşməzdən əvvəl müayinələrdən keçməlidirlər. Bu sahədə maarifləndirmə işləri gücləndirilməlidir.
2.Hamiləlik dövründə müayinə;
Bu zaman kəsiyində həm döl, həm də ana yetəri qədər yoxlanmalıdır. Bu problem bölgələrdə daha çox yaşanır. Əsaslı səbəb isə köhnə fikirlilikdir. Yuxarı yaş təbəqəsi uşaq dünyaya gətirənədək yoxlanmadıqlarını, bununla heç bir problemin olmadığını deyir və valideyn olmağa hazırlaşanlara da bunu aşılayırlar. Ancaq düşünülmür ki, uşaqda sağlamlıqla bağlı problemlər və ən pisi iki tərəf üçün ölüm halları ola bilər. Buna görə də həm hamiləliyə qədər, həm də sonrakı dövrlərdə müayinədən keçmək mütləqdir”.
Ekspert həkim məsuliyyətsizliyindən və qeyri-peşəkarlığından da söz açıb.
“Belə məsələlərdə həkimlərin də önəmi çoxdur. Təəssüflər olsun ki, bölgələrdə həkimlərin qeyri-peşəkarlığı qadınların doğuş zamanı ölüm hallarını çoxaldır. Ancaq bütün hünahı həkimlərə yükləmək də doğru deyil, hər iki tərəf günahkar sayılır. Həkimlər də bu sahədə savadını, praktiki biliklərini artırmalıdırlar. Doğuşun təbii və ya əməliyyat yolu ilə olması həkimin müayinəsindən sonra bilinir. Daha sonra həkim artıq müvafiq qərarı verib xəstəyə uyğun müalicə üsulu seçir”.
“Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyi”nin (TƏBİB) mətbuat katibi Zamirə Ədilova bölgələrdə doğuş zamanı ölümlərin sayının artmasının qarşısını almaq üçün görülən tədbirlərdən danışıb.
“İlkin səhiyyə müəssisələrində hamilələrin qeydiyyatının dəqiq aparılmasına nəzarətin gücləndirilməsi məqsədilə Səhiyyə Nazirliyindən “Hamilə qadınların registr” vahid elektron qeydiyyat sisteminə istifadəçi icazəsi alınıb. Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması sahəsində xidmət göstərən tibb işçilərinin xarici ölkələrdə müasir texnologiyalarla işləmək vərdişlərinin təkmilləşdirilməsi məqsədilə TƏBİB tabeliyində tibb müəssisələrində fəaliyyət göstərən 10 həkim Moskva şəhərinə ezam edilərək “Uşaqlarda kəskin vəziyyət zamanı təxirəsalınmaz yardım” təlimlərinə cəlb ediliblər”.
TƏBİB rəsmisinin sözlərinə görə, BMT-nin Uşaq fondu UNİCEF-in yerli nümayəndələri ilə birgə “Patronaj xidmətinin gücləndirilməsi” layihəsi 2 ildir ki, həyata keçirilir.
“Bu layihə çərçivəsində 5 pilot regionda (Abşeron, Ağcabədi rayonları, Şamaxı, Şirvan və Gəncə şəhərlərində) qadınlara və uşaqlara göstərilən tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsi məqsədilə bu sahədə fəaliyyət göstərən tibbi işçilərinin bilik və bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi həyata keçirilir”.