Xəbər verdiyimiz kimi, bu ilin ilk 9 ayı ərzində Azərbaycanda məişət zorakılığı ilə bağlı 1100-dən çox cinayət hadisəsi qeydə alınıb. Həmin hadisələr zamanı 893 xəsarət alıb, 39 qadın isə öldürülüb.
Bir çoxları ölkəmizdə məişət zorakılığının artmasında mənəvi problemlərin səbəb olduğunu hesab etsələr də, digərləri bunu maddi problemlər ilə əlaqələndirir.
Məsələ ilə əlaqədar Ednews-a açıqlamasında sosioloq Tamilə Əlizadə qeyd edib ki, keçmişdən qalan adət-ənənələrlə ailə münasibətlərinə yanaşma məişət zəminində zorakılıq hallarının artmasına səbəb olur.
Onun sözlərinə görə, valideynlərin tövsiyə etdiyi üsullarla ailədə uğurlar əldə etmək mümkün deyil.
“Məişət məsələlərində maddi problemlər müəyyən rol oynaya bilir. Lakin məişət zorakılığı hallarında səbəblərin böyük əksəriyyəti məhz mənəvi problemlərlə bağlıdır. Müasir dövrdə kapitalizmə keçid və informasiya-texnologiyalarının inkişafı bizim ailəyə və yaşam tərzinə baxışımıza təsir edir. Baba-nənənin, ata və ananın məsləhətləri, nəsihətləri bir çox hallarda zorakılıq meyllərini artırır. Zorakılıq edən şəxslərlə söhbət aparsanız, çoxusu deyəcəklər ki, onların mənəvi dəyərləri pozuntuya və təhqirə məruz qalıb. Bu səbəblərdən döymək üsullarına əl atırlar. Anlaya bilmirlər ki, dünya artıq inkişaf edib və keçmişin adət-ənənələri artıq işləyə bilmiz”.
Sosioloq, həmçinin bildirib ki, müasir dövrdə qadınların kişilərdən iqtisadi asıllığı çox aşağıdır.
“Əvvəllər qadınlar kişilərdən iqtisadi cəhətdən asılı olduğu üçün zorakılığın bütün növlərinə dözürdülər. Əsasən də psixoloji və fiziki zorakılığın təsirlərinə məruz qalırdılar. Ancaq müasir dövrdə iqtisadi asıllığın azadılması və boşanmış qadınlara imkanların yaradılması qadınların ərlərinin əzablarına çox da dözməməsinə gətirib çıxarır. Mən bunu müsbət hal kimi qiymətləndirirəm. Nikahın bərabərsizlik və məcburiyyət üzərində qurulması ailə münasibətlərinin uzun müddət xoşbəxt davam etməsinə imkan yarada bilməz. Keçid dövründə ailələr həmişəki kimi olmayacaq, yəni mütləq uşaq olmalıdır və ya qadın ərinə tabe olmalıdır kimi hallar aradan qalxacaq”.
Tamilə Əlizadə onu da vurğulayıb ki, zorakılıq hallarının qarşısının alınması, qadın-kişi münasibətlərinin müasir standartlara uyğunlaşması üçün maarifləndirmə tədbirləri görmək lazımdır.
Dilarə Əliyeva adına Azərbaycan Qadın Hüquqları Cəmiyyətinin sədri Novella Cəfəroğlu isə qeyd edib ki, Azərbaycanda 5000 ailə zorakılıq hallarına görə aiddiyyatı qurumun nəzarətindədir.
Onun sölərinə görə, məişət zəmində zorakılıq hallarına qarşı mübarizədə qanuni və hüquqi addımlar atılmalıdır.
“İlk növbədə bütün rayonlarda qadınları qanunlarla tanış etmək lazımdır. Yəni onlar özlərinin müdafiə hüquqlarını bilsinlər. Bununla bərabər, rəhbərlik etdiyim Qadın Hüquqları Təşkilatı daxil olmaqla qeyri-hökumət təşkilatları Respublikanın bütün bölgələrində bələdiyyələrdə xüsusi qadın otaqlarının yaradılmasını təklif edirik. Bilirik ki, qadınların çoxu onu döyən ərini polisə gedib şikayət edə bilmir. Belə olan halda bələdiyyələrin xüsusi otaqlarına sığınsınlar və orada ərinin ona qarşı şiddəti barədə məlumat versinlər. Bələdiyyə də qadının şikayəti əsasında polisə müraciət etsin. Hesab edirəm ki, bələdiyyə və polis əməkdaşlığı çərçivəsində zorakılıq hallarının qarşısı alına bilər. Qanunvericlikdə də məişət məsələləri ilə bağlı müəyyən tənzimləyəci dəyişikliklər edilməlidir. Eyni zamanda İcra hakimiyyəti orqanlarında qadın və ailə münasibətləri ilə bağlı xüsusi şöbə də yaradılmalıdır. Həmin şöbələrdə mənəvi və maddi zorakılığa düçar olan qadınların və uşaqların siyahısı tətbiq olunmalıdır. Dövlət orqanları, qeyri-hökumət təşkilatları ilə bərabər qəzetlər və digər media orqanları da maarifləndirici tədbirlər görməlidir. Xüsusi kinolar və verlişlər təqdim olunmalıdır”.
Yunis Abdullayev