Bayram qabağı market və bazarlarda qiymət artımı müşahidə edilir.
Dövlət Statistika Komitəsi də yaydığı məlumata görə bu il ən çox qiymət artımı badımcan, kartof və soğanda baş verib. Beləki, badımcanın qiyməti 88 faiz, soğanın qiyməti 67 faiz, kartofun qiyməti isə 46 faiz bahalaşıb.
Bu bahalaşmanın səbəbi nədir? Bəs, bu bahalaşma nə zamana qədər davam edəcək?
Məsələ ilə bağlı kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Akif Nəsirli Ednews-un suallarını cavablandırıb. Onun sözlərinə görə bazarda ümumi qiymət artımının olması kənd təsərrüfatı məhsullarına da təsir edir:
“Bazarda ümumi bahalaşma var. Təkcə yanvar ayı ərzində təxmini 20 faizədək bahalaşma olub. Bazarda artımın olması kənd təsərrüfatı məhsullarının da qiymətlərinə öz təsirini göstərir. Digər tərəfdən kənd təsərrüfatı mövsumu başa çatıb. Azərbaycanda nə normal qaydada kənd təsərüffatı məhsullarının, meyvə-tərəvəzlərin saxlanması təşkil olunub, nə də tələb olunan qədər istixanalar becərilir. Ona görə də Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının qışda bahalaşması təbiidir”.
A.Nəsirli gündəlik istifadə olunan kənd təsərrüfatı məhsulları olan kartof və soğanın qiymət artımı ilə bağlı danışarkən bildirib ki, əsasən kartof və soğanın təlabatı yerli istehsal hesabına ödənilir.
“Kartof və soğan yerli tələbatı ödəyən məhsullar sırasındadır. Bu tərəvəzlərin bahalaşmasının səbəbi isə xaricdən məhsullar gətirərək daxili bazarı idarə edə bilmirik. Ölkədə soğan istehsalı 20 faiz azalıb. Soğanın istehsalında sahələrdə xəstəliyin yaranması səbəb oldu. Yazlıq soğan əkinlərində xəstəlik aşkarlandı. Buna görə də qışa saxlanmalı olan soğan yay və payız ayında təlabatı ödəmək üçün bazara çıxarıldı. Ötən il istehsalın aşağı düşməsi də bu il qiymətə öz təsirini göstərir. Azərbaycanda ən çox soğan ixrac dekabr və yanvar aylarında olur. Keçən il də belə oldu. Mən hesab edirəm ki, hökümət soğanın ixrac prosessinə müdaxilə etməlidir. Yəni soğan ixracı tənzimlənməlidir. Daxili təlabatı ödəyəcək qədər soğanı ölkədə saxlamalıdır.
Kartof isə yerli istehsalla ölkədə təlabatın 70-80 faizini ödəyə bilirik. Qalan 20-30 faiz isə xaricdən idxal hesabına təmin olunur. Qış aylarında yerli məhsul bitir və idxal prosessi başlayır və buna görə qiymət bahalaşır”.
Ekspert bazarda rəqabət olmadığına görə qiymətlərin artacağını deyir:
“Bilirsiniz ki, Azərbaycanda inhisarçı bazardır. Bayram qabağı bazarlarda dövriyyənin artdığı bir zamanda qiymətlər qalxır. Inhisarçı bazarda dövriyyə artıqca qiymət də artır ki, mənfəət çoxalsın. Rəqabətli bazarda isə bu belə deyil. Dövrüyə artdıqca sahibkar qiyməti aşağı salır ki, daha çox mal satsın. Azərbaycan bazarında müştəri üçün mübarizə aparılmır. Ona görə də qiymətlərin bahalaşması ümumi olaraq davam edəcək. Yaz aylarında yeni məhsullar çıxana qədər bu bahalaşma davam edəcək”.
Əbülfət Baxşəli
