Hazırda beynəlxalq münasibətlərdə mübahisələrin daha da alovlandığını müşahidə edirik. Bu proseslərin fonunda Çin kimi yeni bir qütb formalaşır. Çin sırf iqtisadi inkişafı nəticəsində super gücə çevrilə bildi. Bu digər dövlətlər üçün nümunə ola bilərmi? Bu məsələni “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, siyasi analitik Elxan Şahinoğlu Eurasia Diary-ə şərh edib.
"Çin çox maraqlı siyasət yürüdür. Çin bu proseslərdə fəal deyil, qarışmır. Onun bir dənə istiqaməti var. Bu da sözün yaxşı mənasında iqtisadi ekspansiyadır. Suriyada ordusu yox, hansısa ölkəni bombardman etmir. Çin iqtisadiyyatını gücləndirir. Düzdür, bəzən ona qarşı da sanksiyalar qəbul olunur. Tramp gömrük rüsumunu qaldırır, çünki Çinin iqtsadiyyatı getdikcə genişlənir. Amma Çin heç kimi hədələmir. Çin yatırımlar həyata keçirir. Məsələn, uzaq Afrikada 20-30 milyard dollarlıq yatırımları var. Rusiya böyük dövlətdir, nüvə dövlətidir, hərbi cəhətdən güclüdür amma Rusiyanın iqtisadi imkanları zəifdir. Ona görə də, Rusiyanı vurmaq, zəiflətmək Qərb üçün bəzən asan olur. Amma Çin iqtisadi nöqteyi -nəzərdən güclüdür. Afrikaya yatırımlar qoyub və səhmlərinin çoxu da Amerikadadır. Məsələn fikir verin, indi Rusiyanın Amerikadakı səhmlərinə sanksiyalar tətbiq olunur. Rusiyanın vəziyyəti ağırlaşır, çünki səhmlərinin çoxu Amerika banklarındadır. Əsas dollardır və bu raket zərbələrindən sonra rubl yenə də inflyasiyaya uğrayıb. Amma Çinin iqtisadiyyatı güclü olduğu üçün bu zərbələrə dözə bilir. Və məsələn, Azərbaycan böyük təhlükələrdən özünü qorumaq üçün balanslaşdırılmış siyasət yürüdür. Rusiya və Qərb arasında qarşıdurma var. Biz bu məsələyə qarışmırıq. Bizim üçün əsas odur ki, Suriyanın ərazi bütövlüyü qorunsun. Biz demirik ki, Rusiya düz edir və ya Qərb düz edir ki, raketlərlə zərbə endirir. Biz açıqlama vermirik. Bizim əsas problemimiz Qarabağ məsələsidir. Torpaqlarımızın işğal altından azad olunmasıdır. Bu məsələdə hansı konyektura bizə uyğundursa o cür hərəkət edirik. Məsələn, Türkiyə-Rusiya əməkdaşlığı varsa biz düşünürük ki, bu əməkdaşlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə necə faydası ola bilər. Bütün məsələlərə biz məhz Qarabağ prizmasından baxırıq.
Qeyd edək ki, Qərbi Kaspi Universitetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin Tarixçilər qrupunun üzvünün Çin iqtisadiyyatı ilə bağlı araşdırmasını yaxın zamanda saytımızda oxuya bilərsiniz.
