Yaxın Şərqdə barıt qoxusu artmaqdadır ÖZƏL

Analitika 14:35 24.05.2018

 Fikrimcə, son vaxtların ən aktual mövzularından biri Yaxın Şərqdəki vəziyyətdir. Bildiyimiz kimi 1948-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) biri ərəb, digəri yəhudi olmaqla Fələstinin 2 yerə bölünməsinə dair qərar vermişdi. Bu  bölünmə nəticəsində yaranmış İsrail dövlətini ilk tanıyan ölkə məhz Amerika Birləşmiş Ştatları oldu. İndiki dövrdə də ABŞ tərəfi İsraili həm siyasi, həm iqtisadi, həm də hərbi sahələrdə tam dəstəkləyir. Əslində, İsrail dövlətinin varlığı ABŞ-ın Yaxın Şərqdəki hərbi-siyasi gücü ilə əlaqəlidir.

Bu dövlət Fələstini İsrail vasitəsilə 1948-ci ildən siyasi taktikalarla potensial olaraq işğal etməyə çalışır. Məsələn, Qüdsü İsrailin paytaxtı elan edir, bu bəs deyilmiş kimi öz səfirliyini Qüdsə köçürür. Bu məqamda maraqlı bir sual meydana çıxır: Bəs niyə ABŞ səfirliyini Qüdsə köçürmək üçün 5 ay kimi uzun müddət gözlədi? Düşünürəm ki, bunun 2 səbəbi var:

Birinci səbəb Türkiyənin İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) dönəm rəhbəri olmasıdır. Qüds İsrailin paytaxtı elan olunan vaxtdan bir neçə gün sonra Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan İƏT-in təcili zirvə toplantısını çağırdı. Bununla da müsəlman ölkələrinin bu qərara etiraz əlaməti olan “birlik sözünü” işlətməsinə nail oldu. Müsəlman ölkələrin belə birliyi də ABŞ-ı narahat etməyə bilməzdi. Buna sübut olaraq onu deyə bilərəm ki, Türkiyə “Zeytin budağı” əməliyyatları çərçivəsində Afrinə girmə qərarı alan zaman ABŞ tərəfi bu qərarı kəskin tənqid etmədi. ABŞ-ın belə balanslaşdırılmış siyasət yürütməkdə səbəbi isə İƏT-in dönəm rəhbərinin başının qarışması, dünya birliyinin diqqətini başqa tərəfə yönəltmək və vaxt qazanmaq kimi maraqlarının olmasıdır.

İkinci səbəb isə həm müsəlman, həm də Qərb dünyasının bu qərara kəskin etiraz edərək münasibətlərinin soyuması üçün gözləmə mövqeyinə keçməsidir.

ABŞ vaxtilə Yaponiyanın Xerosima və Naqasaki şəhərlərinə atom bombası atır (1945), Vyetnamda (1955-1975), İraqda (2003-2011), Əfqanıstanda (2001-2014) işğalçılıq müharibəsi aparırdı. İndiki zamanda isə Yaxın Şərqdə ABŞ-ın dəstəklədiyi İsrail Fələstinlə olan probleminə görə 1948-ci ildən (İsrail dövlətinin yaranmasından) bəri 70 il müddətinə hər il öz torpaqlarından çıxmalarına etiraz edən neçə-neçə fələstinli öldürülür. Bu fasiləsiz toqquşmalar siyasi arenada “özünü göstərmə” istəyi, əlverişli coğrafi-strateji mövqelərə dair iddialardır. Hər nə qədər bu belə olsa da, bu yerdə  Samuel Hantinqtonun “Sivilizasiyaların toqqoşması” əsərinin adıın çəksək tam yerinə düşər. Məhz bu münaqişə də milli, dini, mədəni, irqi, etnik fərqlər fonunda baş verən “sivilizasiyaların toqquşması”dır. Artıq Yaxın Şərqdəki münaqişələrə Üçüncü Dünya Müharbəsinin astanası kimi yanaşanlar var. Bəlkə də bütün bu baş verənlər Səlib (xaç) yürüşlərinin davamıdır.

Bütün hallarda İsrail-Fələstin münaqişəsinin fələstinlilərin xeyrinə həllini gözləmək çətindir. Həmçinin onu da demək lazımdır ki, Fəlsətində İsrailə qarşı Həmas kimi təşkilatın olması İsrail tərəfinə yetərincə baş ağrısı gətirir. ABŞ-ın öz səfirliyini İsrailin Təl-Əviv şəhərindən Qüdsə köcürməsinə gəldikdə bu qərarla ABŞ hiyləgər gediş etdi. Buna səbəb isə artıq paytaxtın dəyişməsini rəsmiləşdirmək, bunu dünyaya qəbul etdirmək istəməsidir. Dünya dövlətləri paytaxtın dəyişməsinə qarşı bir növ sanksiyanı yalnız öz səfirliklərini Qüdsə köcürməməklə etmiş olarlar. Bunun da nə qədər asan bir iş olacağını demək çətindir. Bir sözlə Yaxın Şərqdəki əsas problem qloballaşmanın tərkib hissəsinə çevrilməkdədir.

Vasif  Hüseynov, Qərbi Kaspi Universitetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin araşdırmaçısı

Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanlarının yaranması günüdür - VİDEO

Xəbər xətti

“Bu ərazilər Azərbaycana sülh yolu ilə qaytarılacaq” – İlyas Hüseynov
12:30 28.03.2024
Sabah dumanlı hava gözlənilir
Sabah dumanlı hava gözlənilir
12:27 28.03.2024
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb, sığınacağa baş çəkib
12:23 28.03.2024
"Aİ nümayəndələrinin diqqəti yalnız Rusiyaya qarşıdır" - Mariya Zaxarova
12:17 28.03.2024
“Macarıstan ABŞ-ın birbaşa diqtəsinə qulaq asmır” – Politoqdan AÇIQLAMA
12:15 28.03.2024
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - YENİ TƏYİNAT
12:09 28.03.2024
Tanışını öldürən şəxsin cinayət işi məhkəməyə göndərildi
12:06 28.03.2024
Putindən “Rusiya ruslarındır” bəyanatına tənqid
Putindən “Rusiya ruslarındır” bəyanatına tənqid
11:55 28.03.2024
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini AZALTDI
11:52 28.03.2024
Toyda gəlinə verilən hədiyyə boşananda BÖLÜNMƏYƏCƏK
11:50 28.03.2024
Finlandiya kəşfiyyatından "rus casusu" xəbərdarlığı
Finlandiya kəşfiyyatından "rus casusu" xəbərdarlığı
11:45 28.03.2024
Mərkəzi Bankdan inflyasiyaya dair proqnozla bağlı AÇIQLAMA
11:43 28.03.2024
Zelenski: Ukrayna Hindistanla əlaqələrini kəsməlidir
Zelenski: Ukrayna Hindistanla əlaqələrini kəsməlidir
11:40 28.03.2024
Paşinyan "mühacir Qarabağ hökumətini" tanımadığını bildirib
11:39 28.03.2024
ABŞ-Ermənistan-Aİ müştərək konfransı Azərbaycana təzyiq planının tərkib hissəsidir - deputat Könül Nurullayeva
11:30 28.03.2024
Türkiyənin bu küçələrinə azərbaycanlı şəhidlərin adı verilib
Türkiyənin bu küçələrinə azərbaycanlı şəhidlərin adı verilib
11:24 28.03.2024
Ermənistan hökuməti separatçıların İrəvandakı açıqlamalarına göz yumur - BƏYANAT
11:20 28.03.2024
Rusiya şəbəkəsi ifşa edildi, ölkədə həyəcan təbili çalındı
Rusiya şəbəkəsi ifşa edildi, ölkədə həyəcan təbili çalındı
11:15 28.03.2024
KTMT-nin Baş katibi: "Ermənistanla münasibətləri təhlil edirik"
11:11 28.03.2024
Rusiya ulduzları Müslüm Maqomayevin mahnılarından ibarət albom yazdı
11:07 28.03.2024
Qalaktikadakı nəhəng qara dəliyin YENİ FOTOSU
11:06 28.03.2024
Magistraturaya qəbul imtahanının ikinci cəhdində iştirak üçün qeydiyyat elan edilib
11:05 28.03.2024
ABŞ Dövlət Departamentinin əməkdaşı ölkəsini soyqırıma şərait yaratmaqda günahlandırıb
11:03 28.03.2024
Putin Qərbə xəbərdarlıq edib
Putin Qərbə xəbərdarlıq edib
11:00 28.03.2024
Sülh müqaviləsinin imzalanması reallaşır? – Paşinyanın Fransa nümayəndəsi ilə görüşünün GİZLİ MƏQAMLARI
10:45 28.03.2024
Əli Nağıyev: Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanması üçün yaranmış şərait Fransanı ciddi narahat edir
10:35 28.03.2024
Deportasiya edilən təxribatçı sığınacaq istədi
Deportasiya edilən təxribatçı sığınacaq istədi
10:30 28.03.2024
Bakıda döyüş tətbiqinə yararlı qumbara və partladıcı tapıldı
10:25 28.03.2024
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
Bu gün ilk Qədr gecəsidir
10:20 28.03.2024
Hər 6 uşaqdan 1-i kiberbullinqə məruz qalır
Hər 6 uşaqdan 1-i kiberbullinqə məruz qalır
10:15 28.03.2024
DTX rəisi: Fransa Ermənistanı yeni müharibəyə təhrik edir
DTX rəisi: Fransa Ermənistanı yeni müharibəyə təhrik edir
10:12 28.03.2024
Əli Nağıyev: “Daşaltı əməliyyatında itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı yaxın günlərdə açıqlanacaq”
10:08 28.03.2024
12 nəfər Qəzza sakini humanitar yardım almaq üçün həyatını itirib
12 nəfər Qəzza sakini humanitar yardım almaq üçün həyatını itirib
10:05 28.03.2024
Bağça müdiri vəzifəsinə qəbul üçün imtahan keçiriləcək
10:00 28.03.2024
İtaliyada güclü ZƏLZƏLƏ oldu
09:58 28.03.2024
Azərbaycan Xalqının Qüruru İlə Oynamaq olmaz! – Elman Mustafazadə yazır...
09:58 28.03.2024
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
09:55 28.03.2024
Ötən il DTX 190 cinayət işinin ibtidai istintaqını APARIB
09:53 28.03.2024
Fransa Braziliya ilə hərbi əməkdaşlığa başlayıb
Fransa Braziliya ilə hərbi əməkdaşlığa başlayıb
09:50 28.03.2024
III Dünya Müharibəsi başlanır? – Politoloq ŞƏRH EDİR
09:45 28.03.2024
Hamısı