Marketinqin incəlikləri
Shopper marketinqin məqsədi mağaza ziyarətçisini məhsulun alıcısına çevirməkdir. Marketlərdə bu işi kateqoriya meneceri, məhsulların düzülüşünü ticari marketinq meneceri və merçendayzerlər yerinə yetirir. Məsələn, satılan məhsullar elə yerləşdirilir ki, onlar arasında uyğunluq olsun. Yəni, alıcı çay alırsa onun yanında çayla içmək üçün şirniyyat da almaq istəyəcək. Marketə girən insanın daha çox məhsul görməsi üçün ən lazımlı və mütləq alınan çörək, süd, pendir və s. məhsullar ən sonda yerləşdirilir. İstənilən supermarketin interyerində isti rənglər üstünlük təşkil edir, xoş qoxular yayılır, həzin, klassik musiqi səslənir. Bu yanaşma komfort yaratmaq və alıcını məkanda daha çox saxlamaq imkanı verir. Kəsir formasında yazılan qiymətlər və s. hər biri marketinq sənətinin incəlikləridir.
Mövzu haqda marketinq üzrə mütəxəssis Rafiq Hunaltay Eurasia Diary-ə danışıb.
Ekspertin sözlərinə görə, elə məhsullar var ki, onlar alıcının sağ hissəsində yerləşdirilir. Alıcı psixologiyasına görə insanlar daha çox sağ tərəfə baxırlar. Onlar marketdə gəzəndə əyilərək getməyi xoşlamırlar. Buna görə, məhsullar rəflərə göz məsafəsində, alıcının boyu bərabərində düzülür. Marketlərdə rəf daşları, eləcə də, kassa daha çox diqqət çəkir. Çünki, elə məhsullar var ki, onları yalnız görəndə yadımıza düşür”, Rafiq Hunaltay deyir.
Əsas müştərinin özünün maariflənməsidir
“Lakin bəzən məsələn, bir litrlik süd elə qablaşdırılır ki, həcmi geniş göstərmək üçün boyu 1 lt olsa da, içindəki məhsul 800 qr-dır. Bundan başqa, endirim olanda endirimdən əvvəlki və sonrakı qiyməti yazmaq vacibdir. Ancaq məhsulun qiymətini qaldırıb sonra endirim yazmaq səhvdir. İndiki müştərilər əvvəlkilərlə müqayisədə daha çox maarifləniblər. Məhsulların vaxtının keçməsinə yaxın ərəfələrdə kampaniya edilir. Endirimdə olan məhsulun birini alana ikincisi hədiyyə olunur. Amma bu o demək deyil ki, belə mallar keyfiyyətsizdir. Əgər bir məhsulun istehlak tarixinin keçməsinə iki ay qalıbsa o tam istifadə edilə bilər. Eləcə də, yaz fəslində qış paltarlarına endirim olur. Yazda endirimlə satılan qış paltarından əldə olunan gəlir satıcıya qışda təzə mal alarkən lazım olur. Az şirkətləşmiş yerlərdə məsələn, məhəllə marketlərində, bölgələrdə olan marketdə əsas iş alıcıların üzərinə düşür. Başlıcası, müştərinin özünün maariflənməsidir. Bəzən alıcı marketin içində köhnə malın istehlak tarixinə baxmır. Və ya bölgələrimizdə meyvə şirəsi satılır, ancaq içərisində meyvə yoxdur. İnsanlar onu alıb içməklə özləri və övladları üçün təhlükə yaradırlar", ekspert qeyd edib.
"Yaxşı olar ki, insanlar tanımadıqları və ya az tanınan şirkətlərin məhsullarından istifadə etməsinlər. Tanınmış şirkətlər öz müştərilərini aldatmazlar, illər ərzində qazanılan imiclərini bir məhsulla itirmək istəməzlər. Təəssüf ki, bizim insanlar istər qida və ya dərman olsun, aldıqları məhsulun üzərini oxumurlar. Satılan istənilən məhsulun keyfiyyətilə bağlı birinci şirkətə, daha sonra onu aldıqları yerə müraciət edilməlidir. Mağaza çox sayda şirkətdən alınan malların keyfiyyətinə tam nəzarət edə bilməz. Həmçinin, istehlakçı hüquqlarını qoruyan dövlət orqanlarına da müraciət edilə bilər", deyə Rafiq Hunaltay bildirib.
Gülnar Səlimova
