Ötən gün Çexiyanın müdafiə naziri Lyubomir Metnar İrəvanda erməni həmkarı David Tonoyanla görüşüb. Görüşdə çox maraqlı anlar yaşanıb.

Əvvəlcə onu qeyd etmək lazımdır ki, çex nazirin səfərinin əsas hədəfi Ermənistanla münasibətlərə aydınlıq gətirmək idi. Çünki Çexiya ilə Ermənistan arasındakı münasibətlər 2017-ci ilin sentyabrdan bu yana gərgin olaraq qalırdı. Bu gərginliyin əsas səbəbi həmən il Azərbaycanın keçirdiyi hərbi təlimlərdə Çexiya istehsalı olan “Dana” özüyeriyən artilleriya sistemlərinin (təkərli şassi üzərində) və RM-70 “Vampir” reaktiv yaylım atəşi sistemlərinin nümayiş etdirilməsi olub. Bu qurğuları təlim videolarında görən Ermənistan rəhbərliyi dərhal “haray-həşir” salaraq Çexiya Xarici İşlər Nazirliyindən izahat tələb edib.

Yeri gəlmişkən, Ermənistanın bu silahların Azərbaycana satılmasına bu qədər həssas yanaşması da əbəs yerə deyil. Beləki, həmin silahların böyük dağıdıcı gücü, son texnologiyalar əsasında modernləşdirilərək yüksək dəqiqliyə malik olması sayəsində Azərbaycanın artilleriya-raket qüvvələrinin düşmən üzərində əzici üstünlüyünü daha da artırmasına səbəb olub. Digər tərəfdən Azərbaycan ilk dəfədir ki, Avropa İttifaqının silah embarqosunu dəf etməyə nail olur və ittifaqın üzvü olan ölkənin istehsalı olan silah sistemləri əldə edir.

 RM-70 “Vampir” sistemlərinə gəldikdə bunlar sovet istehsalı olan əfsanəvi “Qrad” reaktiv-yaylım atəşi sistemlərinin çex versiyasıdır, ancaq imkanlar baxımından daha üstündür. Sovet “Qrad”ları bir dəfəyə 122 mm-lik 40 raket buraxa bilirsə “Vampir”lər yerləşdiyi şassinin üzərində quraşdırılmış unikal hidravlik sistem sayəsində 80 belə raket buraxa bilir. Nəticədə “Vampir” sürətlə atəş mövqeyinə çıxaraq düşmən mövqelərinə təxminən 3-4 dəqiqə ərzində 80 raket yağdıra və çevik şəkildə mövqeyini tərk edib cavab zərbəsindən yayına bilər.

Bütün bunlardan sonra Çexiya ilə Ermənistan arasındakı münasibətlərdə yeni səyfə açmaq istəyən Paşinyan çex nazirin İrəvana səfərinindən çox ümidli idi. Beləki, hələ ondan öncəki hakimiyyət Çexiyadan Azərbaycana satılan silahları geri almağı tələb etmişdi. Paşinyanın əsas planı bu məsələni qabartmaqla Çexiyanın Ermənistana da silah satmasını təmin etmək idi. Ancaq Çexiya müdafiə naziri buna məhəl qoymadı.

Beləki, Çexiya Müdafiə Naziri Lyubomir Metnar Erməni həmkarı Tonoyanla görüşü zamanı bir daha bu məsələyə aydınlıq gətirib. Tonoyan Ermənistanın böyük bir məmnuniyyətlə Çexiyadan silah almaq istədiyini vurğulayıb. Metnar isə buna iki görüşdə mənfi cavab verib, daha sonra mətbuat qarşısında o, diplomatik bir üslubda yenidən bu məsələyə toxunaraq qeyd edib ki, Çexiya NATO və ATƏT prinsiplərinə hörmətlə yanaşır və bu prinsiplərə əməl edir. Ona görə Dağlıq Qarabağ da daxil olmaqla heç bir konflikli regiona silah satmır. Azərbaycana isə çex istehsalı olan silahların necə gəldiyi bizə məlum deyil. Çox guman bu silahlar üçüncü bir dövlətin vasitəsilə Azərbaycana satılıb. Çexiya Azərbaycana və Ermənistana bərabər məsafədədir, iki tərəfə də eyni məsafədə uzaq və yaxınıq.

Nicat İsmayılov