Bugün Beynəlxalq Avrasiya Mətbuat Fondunda (BAMF) Humanitar Tədqiqatlar Cəmiyyətinin sədri, konfliktoloq Əvəz Həsənovla "Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında əməkdaşlıq haqqında saziş" mövzusunda görüş keçirilib.
Əvəz Həsənov sazişin bu ilin ilk yarısında imzalanacağını bildirib.
"Saziş imzalandıqdan sonra Avropa şirkətləri Azərbaycanda qeyd-şərtsiz qeydiyyatdan keçiriləcək. Belə ki, 28 ölkənin bütün qanunverici və icraedici strukturlarında bu müqavilə təsdiq olunacaq. Hər bir üzv ölkənin dövlət strukturları onu nəzərdən keçirəcək. Azərbaycan parlamenti sazişi ratifikasiya etdikdən və prezident təsdiqlədikdən sonra isə müqavilə fəaliyyətə başlayacaq. Avropa İttifaqı ilə yeni saziş Azərbaycanın iqtisadi, regional, enerji, informasiya təhlükəsizliyi, müəllif hüquqları, insan hüquqları, media, eləcə də Qarabağ məsələsində dəstəkçi rol oynayacaq. Ermənistanın Aİ ilə hərtərəfli əməkdaşlığa dair razılaşmasında Dağlıq Qarabağla bağlı bənddə qeyd olunur ki, Avropa Birliyi ölkələrin ərazi bütövlüyünü tanıyır. Münaqişəni Cənubi Qafqazın inkişafı üçün maneə hesab edir və onun sülh yolu ilə həll olunmasını dəstəkləyir. Azərbaycanla imzalanacaq sazişdə də təxminən belə bir bənd olacaq", Əvəz Həsənov deyib.
Aİ ilə münasibətlərin siyasi sahədə üstünlərindən danışarkən, ekpert Avropa nümunəsində yaxşı idarəetmə sistemini, Elektron hökumət layihəsini qeyd edib.
"Avropa İttifaqı Azərbaycana Rusiyanın təcavüzkar meylli siyasətindən müdafiə olunmaq, heç də normal olmayan İran-Azərbaycan münasibətlərində balansı qorumaq üçün lazımdır", deyə o bildirib.
Azərbaycanla Aİ arasında ticari münasibətlərdən danışarkən, Əvəz Həsənov Avropanın neftə olan tələbatının 5%-ni Azərbaycanın ödəməsini və Avropa bazarı Azərbaycanın ən böyük investoru olduğunu vurğulayıb. "Lakin neftdən başqa rəqabətədavamlı məhsulumuz yoxdur", deyə o bildirib.
Əvəz Həsənov saziş imzalandıqdan sonra qanunvericilikdə dəyişikliklərin olacağını, viza rejiminin getdikcə daha da yumşalacağını qeyd edib.
"Assosiativ razılaşma"ya toxunan ekspert onun sözügedən sazişlə müqayisədə daha sıx təmasları nəzərdə tutduğunu, viza və investisiya mühiti, iş yerlərinin açılması cəhətdən daha çox əhaliyə, əməkdaşlığa dair sazişin isə strukturun inkişafına xidmət etdiyini söyləyib.
Ekspert hesab edir ki, Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq haqqında sazişin indiyədək imzalanmamasının səbəblərindən biri, Azərbaycanın Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) üzv olmaması ilə bağlıdır.
"ÜTT üzvü olmayan ölkə ilə Aİ ilə ticari əlaqələri genişləndirə bilməz. Avropa İttifaqı Azərbaycanın ÜTT-yə qəbul olunması üçün istər məsləhət formasında, istərsə də iqtisadi layihələrdə lobbiçiliklə dəstək olur. Azərbaycanda iqtisadi monopoliya çox yüksəkdir. Keyfiyyətsiz xidmət göstərən, məhsulların təhlükəsizliyinə tam qaranti verməyən yüzkərlə marketlər var. ÜTT-yə daxil olduqda bu marketlər bir brend altında fəaliyyət göstərəcək. Bu əl işləri və ekoloji məhsullarda rəqabəti artıracaq, keyfiyyətsiz bazarı öldürəcək. Artıq kasıb təbəqə məhsulu mənşəyi və ya keyfiyyəti bəlli olmayan, ucuz və sistemli marketlərdən, varlı adamlar biomarketlərdən alacaq. Kənd təsərrüfatı inkişaf edəcək, lakin o kasıb təbəqəyə çatmayacaq", deyə o bildirib.
Sazişin imzalanması istiqamətində prosesi şərh edərkən ekspert hökumətin əvvəlcədən planlaşdırılmış şəkildə siyasi islahatlara getdiyini, Azərbaycanın regional siyasətinin strateji baxımdan uğurlu sayıldığını və bunun siyasi islahatların şərtlərindən biri olduğunu vurğulayıb. "Avropa İttifaqına inteqrasiya prosesi uzun prosesdir və gec gedir. Əslində, Azərbaycanın indiyədək apardığı ehtiyatlı və astagəl siyasəti onu bir sıra təhlükələrdən sığortalayıb, deyə Əvəz Həsənov əlavə edib.
Gülnar Səlimova
