Rusiya prezidenti Putinlə Belarusiya prezidenti Lukaşenko arasında artıq uzun müddətdir müşahidə edilən gərginlik davam edir. İki lider arasında problem Çində keçirilən “Bir kəmər, bir yol” forumunda bir daha özünü biruzə verdi. Belarus mətbuatında yer alan xəbərlərə görə Putinlə mübahisə edən Lukaşenko forum bitməmiş, bütün rəsmi görüşlərini təxirə salaraq Minskə qayıdıb.
Hadisəni araşdırdığımız zaman müəyyən etdik ki, Lukaşenkonun əsas tələbi Rusiyanın ölkəsindəki səfirinin dəyişdirilməsi olub. Əvvəlcə, Putin bununla razılaşmayıb və Lukaşenko öz növbəsində buna qəti şəkildə etiraz edib. Nəhayət, dünən axşam saatlarında Kremlindən gözlənilən xəbər gəlib. Putin bu gərginliyə son qoymaq üçün Belarusiyadakı səfiri Mixail Babiçi gerti çağırıb və onun yerinə Federasiya Şurasının üzvü Dmitri Mezentsevi Belarusa yeni səfir təyin edib.
Bəs Lukaşenko niyə rus səfirinin dəyişdirilməsini tələb etdi?
Əvvəla, Belarusiyadakı əvvəlki səfir, Mixail Babiç çox kobud surətdə Belarusiyanın daxili işlərinə qarışırdı. Lukaşenko dəfələrlə ona Belarusiyanın daxili işlərinə qarışmaması barədə xəbərdarlıq edib. Bu xəbərdarlıqlara iki amil səbəb olub. Birincisi ondan ibarətdir ki, Babiç dəfələrlə belarus mətbuatına verdiyi açıqlama və ya müxtəlif tədbirlərdə Belarusiyanın Rusiya pul vahidindən (rubldan) istifadə etməli olduğunu vurğulamışdı. İkinci və ən önəmli amil isə Babiçin açıqlamalarının birində Belarusiyanın Rusiyaya birləşməsinin zəruri olduğunu deməsi idi. Lukaşenko bu iki amildən savayı ümumiyyətlə rus səfirinin ölkəsindəki fəaliyyətini özü üçün təhlükə hesab edirdi. Ona görə də səfirin geri çağırılması Putindən əvvəl xahiş, sonra tələb etdi. Putin öncə razılaşmasa belə daha sonra Belarusiyadakı səfirini dəyişməyə razı oldu.
Rus ekspert Aleksey Martunov qeyd edib ki, səfir Babiçin geri çağırılması sadəcə Belarusiyanın deyil, eyni zamanda rəsmi Moskvanın da xeyrinə olan bir addım idi. Bu səfirin bütün fəaliyyəti dövründə Rusiya və Belarusiya arasındakı münasibətlər günü-gündən gərginləşmişdir. Halbuki, səfirlərin missiyası problem yaratmaq deyil, əlaqələri inkişaf etdirmək və mövcud problemləri həll etməkdir. Putin Lukaşenko tələb etməsə idi belə, bu ölkədəki səfiri dəyişməli idi və dəyişdi.
Azərbaycanlı politoloq Elxan Şahinoğlu isə məsələylə bağlı qeyd edib ki, Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenko rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə son görüşündə dedi ki, əgər iki ölkə arasındakı münasibətlərin ittifaq səviyyəsində qalmasını istəyirsənsə səfirini ölkəmdən rədd elə, başqasını göndər. Məsələ burasındadır ki, Rusiyanın Belarusdakı səfiri Mixail Babiç həqiqətən kobud şəkildə çalışdığı ölkənin daxili işlərinə qarışırdı. Lukaşenko bir neçə dəfə səfiri kəskin tənqid etmişdi, ona yerini göstərmişdi. İlk dəfədir müşahidə edirəm ki, Putin kiminsə tələbini yerinə yetirir. Rusiya prezidenti bu gün verdiyi fərmanla Babiçi geri çağırararaq onun yerinə Federasiya Şurasının üzvü Dmitri Mezentsevi Belarusa səfir təyin edib. Lukaşenkonun bu nümunəsi göstərir ki, Kremli də geri addım atmağa məcbur etdirmək mümkündür.
Nicat İsmayılov
