Bu gün İraq Kürdüstanının müstəqilliyə dair referendumu keçirilir. Türkiyə, İran, İraq, Suriya və hətta ABŞ-ın özü də İraq kürdlərinin keçirdiyi referendumun onların Türkiyədə, Suriya, İranda da analoji referendumlarının keçirilməsinə səbəb olacağından ehtiyat edərək keçirilən referenduma qarşıdırlar. Maraqlıdır, regionda kürd layihəsinin təşviqatçısı əslində kimdir, İraq Kürdüstanı adlı müstəqil dövlət yaranmasının İraqla qonşu olan dövlətlər üçün hansı nəticələri ola bilər? Bu və digər sualları cavablandırmaq üçün Eurasia Diary tanınmış rusiyalı hərbi politoloq, “Sülhməramlılar” radiostansiyasının baş direktoru Vyaçeslav Tixonovdan müsahibə götürüb.
İraq kürd muxtariyyəti ətrafında bu gün baş verənlər və gələcəkdə baş verəcək olanları şərh edərkən Yer planetində baş verən qlobal hadisələr və cərəyan edən tendensiyalar nəzərə alınmalıdır. Başqa sözlə desək, kürd referendumu – ayrıca bir kürd hadisəsi yox, bizim də şahidi olduğumuz dünyanın yenidən qurulması prosesində qlobal zəncirin bir həlqəsidir. Bu yenidənqurmada ABŞ planetin “idarəolunabilən xaos” kimi qlobal idarəetmə alətindən istifadə etməklə fəal rol oynayır. ABŞ rəhbərliyinin fikrincə, idarəolunan xaos prosesində Mərakeş, Tunis, Liviya və Misirdən tutmuş Yaxın Şərq və Ərəbistan yarımadası, Orta Asiyadan Çinə, Myanma, Malayziya və İndoneziyaya kimi bütün müsəlman dünyası da partlamalı və silkələnməlidir. Bütün bunlar istehza ilə “ərəb baharı” adlandırılır. Bu bahar çiçək açır – müsəlman oxu alovlanır və qan tökülür, qan gölü yaranır.
ABŞ planını hər yerdə həyata keçirə bilmədi: Misirdə - alınmadı, Suriyada – alınmadı, İranda – alınmır, amma iş gedir və hələ hər şey indi başlayır. Amerika rəhbərlərinin əsas məqsədi qısaca desək, - müsəlman dünyasını total ekstremizmə, terrorizmə və müharibəyə cəlb etmək, onu orta əsrlərə və feodalizm dövrünə qaytarmaq və bununla da onu dünya bölgüsü sistemindən kənarda tutmaqdır. Ekspertin fikrincə, gələcəkdə onların niyyəti müsəlman dünyasını fiziki olaraq məhv etməkdir. İndi isə Kürdüstan barədə. “Ərəb baharının” keçdiyi və kürd muxtariyyətinin artıq çoxdan yaradıldığı İraqda cərəyan edən proseslər bitməyib, uzun zamandır cibində qumbara kimi olan kürd məsələsi ilə yaşayan Türkiyə də onu həll edə bilmir.
Bu qumbaranı onun qoruyucusu türkün şalvarının cibindən çıxarmaq vaxtı gələndə isə ABŞ-ın qərar verib. ABŞ hazırda davam edən uzunsürən yaxın şərq münaqişəsində kürdləri silahlandırır və onlara himayədarlıq edir. Burada Kürd fəhlə partiyasına bir zamanlar Sovetlərin himayədarlıq etdiyini demək yerinə düşür. Hesab edirəm ki, kürdlərin ABŞ-la hazırda əməkdaşlıq etmək həvəsi müvəqqəti xarakter daşıyır və əgər kürdlərin Moskvadakı rəsmi nümayəndəliyi yaxın zamanda səfirliyə və faydalı beynəlxalq əməkdaşlığa çevrilərsə heç də təəccüblənmərəm.
Lakin hələ ki, ABŞ sükan arxasındadır. Onların müsəlman dünyasının alovlandırılması ilə yanaşı miqrantların Avropaya nəzarətsiz axınınında da maraqları var. Başqa cür desək, Avropa onların əsas iqtisadi rəqibidir və artıq Avropanın tabeçiliyə təhrik edilməsi əməliyyatı gedir. Lakin hələ ki, bu proses asta gedir. Avropa İŞİD-in, Cəbhə-ən-Nüsrə (Rusiyada qadağan olunmuş) və bu kimi terrorçu təşkilatların əli ilə yanmalıdır. Vaşinqton Ərdoğanın hərbi çevrilişi effektiv şəkildə yatırmasını da unutmayıb.Beləliklə əsas 2 variant gözlənilir.
Kürd referendumunun nəticələrində heç bir maxinasiyaya yol verilmir – kürdlər öz dövlətlərinin yaradılması lehinə səs verirlər. Amma başqa bir problem var.
1) ABŞ referendumun nəticələrini qəbul edəcək ya yox?
Əgər qəbul etməzsə kürdləri itirəcək. Əgər tanısa, o zaman Krımda, Abxaziyada, Cənubi Osetiyada, Dnestryanı bölgədə, yaxın gələcəkdə isə Kataloniyada, Venesiyada, baskların ölkəsində, Şotlandiyada və daha sonra bir çox yerlərdə keçirilən referendumları tanımalı olacaq. Eyni zamanda, Kosovoda heç kimin referendum keçirmədiyi də yada düşəcək.
2) Analoji referendumlar Türkiyə və Suriya ərazisində də keçiriləcəkmi? Bəs İran ərazisində necə?
Çoxlu sual yaranacaq. Düşünürəm ki, biz sizinlə nəticədə İraq Kürdüstanı dövlətinin yaranacağı və kürd dövlətinin Türkiyə, Suriya və İran əraziləri hesabına genişləndirilməsi cəhdlərinin olacağı, mərkəzində kürd kartı duran qanlı hadisələrin astanasındayıq.
Suriya kürdlərinin bir hissəsinə Rusiya, iran kürdlərinə isə İran azadlıq verir. Bunların hamısı Türkiyə Kürdüstanında tezliklə ikinci və daha sonra isə üçüncü və dördüncü cəbhələrin yaranmasına səbəb olacaq uzun sürən vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxaracaq. Kürd dövlətinin yaradılması özlüyündə Azərbaycan və Ermənistan üçün təhlükə doğurmur. Bu region üçün təhlükə yaradan amil Amerikanın “idarəolunabilən xaos” və qanlı “ərəb baharı”dır.
