Roma papaların adları tarix boyu müxtəlif qalmaqallarla hallanıb.
Bu hadisələr çox vaxt kilsənin daxili işlərində korrupsiya, cinsi istismar halları, pedofiliya və terror təşkilatlarının maliyələşdirilməsi, etnik təmizləmə, çirkli pulların yuyulması və xaricdə alınan gizli mülklər və s. kimi müxtəlif məsələlərlə bağlıdır.
Bu cür qalmaqallar kilsənin reputasiyasına xələl gətirməklə yanaşı, Vatikanda Papanın başçılıq etdiyi kardinallar, keşişlər və digər məmurlar arasında daxili ziddiyyətləri də ortaya qoyur.
Hər biri öz dövrünə xas səbəblərə əsaslanan bu hadisələr Roma papalarının tarixindəki mürəkkəb münasibətləri və kilsənin çətinliklərini əks etdirir.
Klerikal cinsi istismar...
0,44 kvadrat kilometr ərazisi olan, sərvəti isə statistik göstəricilərdən dəfələrlə yüksək olan olan bu ölkə başda Roma Papası olmaqla yepiskoplar və kardinallar tərəfindən idarə olunur. Kardinallar Roma Papasının müxtəlif məsələlər üzrə köməkçiləri olduğu üçün bir çox skandallar zamanı onları məsuliyyətə cəlb etməkdən çəkinir. Papa XVI Benedikt, 2008-ci ildə Avstraliyanın Sidney şəhərində keçirilən bir mərasimdə, bu ölkədəki ruhanilər tərəfindən uşaqlara qarşı cinsi zorakılığın qurbanlarından üzr istəyib. Buna baxmayaraq, Klerikal cinsi istismar qalmaqalı Papa II İohann Pavelin dövründə, sonradan Papa XVI Benedikt olacaq kardinal Cozef Ratzingerin uşaqlara qarşı zorakılıqda ittiham olunan keşişlərin işlərinə baxan Vatikanın doktrinal ofisinə rəhbərlik etdiyi illərdə də baş verdi.
1945- 2019-cu illərdə kilsədə cinsi istismar...
Kardinal Ratzinger olduğu dönəmlərdə qalmaqal bütün dünya kilsəsində geniş yayıldı.
Benediktin özü 2022-ci ilin yanvarında Münhendəki Roma Katolik Kilsəsi tərəfindən arxeparxiyanın 1945-ci ildən 2019-cu ilə qədər cinsi zorakılığa məruz qalmasını araşdırmaq üçün tapşırılmış hesabatın yayımlanmasından sonra məsələ daha da böyüyüb. Hesabatda iddia edilirdi ki, Benedikt onilliklər əvvəl Almaniyada arxiyepiskop olduğu müddətdə yetkinlik yaşına çatmayanların cinsi istismarı ilə bağlı dörd işə səhv baxıb. O, həmçinin onu yazılı cavablarında müstəntiqləri çaşdırmaqda ittiham edib. Hesabat dərc edildikdən iki həftə sonra Benedikt 'sui-istifadə və səhvlərə' yol verildiyini etiraf etdi. O, keçirilən tədbirdə bağışlanma diləsə də hələ də katolik kilsələrində oğlan uşaqların cinsi istismarları ilə bağlı minlərlə sənəd var.
Hazırkı papadan əvvəl olan Papa Benedikt istefa verəndə yüzlərlə günahkar yepiskopu hakimiyyətdə saxlayıb.
Papa Fransisko isə əvvəldən yığılan problemləri düzəltmək üçün hətta homoseksuallara belə güzəştə gedir.
Çirkli pulların yuyulması və Vatikanın əsl sərvəti.....
Dünyada yaşayan təxminən 1,4 milyard katolikin dini mərkəzi olan Vatikan yaxın zamanlarda İtaliya iş adamlarının lüks bina almaq üçün maliyyələşdirmə hadisəsində iştirak edən kardinal Angelo Becciu da daxil olmaqla 10 nəfəri cinayət məhkəməsinə verdiyini ortaya çıxıb. İyulun 27-də baş tutacaq məhkəmə prosesindən əvvəl Vatikan tarixində ilk dəfə olaraq öz aktivlərini açıqlayıb. Açıqlamada İtaliyada Vatikana aid 4 min 51, London, Paris, Cenevrə və Lozannada isə təxminən 1120 mülkün olduğu ifadə edilib. Lakin bunlar real rəqəmlər deyil. Çünki Vatikan dünya banklarına böyük məbləğdə kreditorluq edir.
Vatikanın İqtisadiyyat Katibliyinin rəhbəri Xuan Antonio Qerrero bildirib ki, Roma Papası Fransisk korrupsiyaya qarşı mübarizə çərçivəsində ölkənin büdcəsi haqqında açıq olmaq üçün misilsiz səylər göstərib. Buna baxmayaraq 50 səhifədən çox olan sənədlərdə onun İtaliyadakı 37 mülkü icarəyə verdiyi bildirilir.
Vatikanın gizli işləri......
Papalığın tarixi saysız-hesabsız qətllər, intriqalar və qalmaqallarla doludur.
Vatikanın sərvətinin tam olaraq nə qədər olduğu heç vaxt açıqlanmayan bir sirrdir.
Onun illik gəliri bəzi maddələrdə açıqlanır, ifadələri şişirdilir, lakin aktivləri heç vaxt tam bilinmir. Vatikan həmişə qazancının azlığından şikayətlənir, amma maraqlısı odur ki, ildən-ilə bir az da varlanır. Vatikan maliyyəsi ildə iki dəfə yoxlanılır. Maliyyə komissiyasının kardinalları var və komissiya prezidenti (prefektura adlanır) amerikalıdır.
Vatikan mülklərinin sirri....
Vatikan hazırda dünyanın ən zəngin dövlətlərindən biridir.
Məşhur Vatikan eksperti Peter Hebblethwaite-in fikrincə, bu dövlət “sosialist” qaydalarla idarə olunur və o qədər sərtdir ki, heç bir fərdi sahibkar və ya kapitalist öhdəsindən gələ bilmir.
Ekspertin fikrincə, buna görə də Vatikan yer üzündə yeganə sosialist tanrı-dövlət hesab edilməlidir. Doğrudan da, Vatikanda heç bir dövlətin edə bilməyəcəyi “sistem” və idarəetmə yanaşması var. Buna baxmayaraq, cəmi 1000 nəfəri keçməyən Vatikan bürokratiyası 2500 işçisi ilə dünyanın ən sıx məskunlaşdığı dini icmanı (təxminən 900 milyon) heç bir aksama olmadan idarə edir. Bu həqiqəti təzəcə öyrənmiş bir amerikalı varlı özünü saxlaya bilməyib:
“Aman Allahım! “Belə çıxır ki, dünyanın ən gəlirli şirkəti Vatikandır. 600 nəfərin idarə etdiyi 900 milyon insan Vatikana qeyd-şərtsiz sadiqdir və onun əmrlərinə tabedir. Üstəlik, onu qorumağa, inkişaf etdirməyə və əslində daha da zənginləşdirməyə borcludurlar”. Onların səylərinə görə Papadan ala biləcəkləri yeganə “gəlir” hər bazar günü olan duadır.
Xəyal Ramiz
