Ərəb dünyası hələ də Rusiya ilə Amerikanın nüfuz mübarizəsinin mərkəzindədir!

Hişam əl-Hübeyşan. Yazıçı-publisist və siyasi fəal. İordaniya

Bu gün Rusiya ilə ABŞ arasında bir çox beynəlxalq məsələlərdə ixtilaflrın  kəskinləşdiyi bir zaman bir çox müşahidəçilərdə belə bir fikir formalaşmışdır ki, SSRİ-nin varisi Rusiya Federasiyası ilə NATO bloku və onun əsas zərbə qüvvəsi olan Amerika Birləşmiş Ştatları arasında çoxlarının hələ keçən əsrin 90-cı illərində bitməsi qənatinə gəldikləri soyuq müharibənin yenidən alovlanmağa başlaması ruslarla amerikalıları bir-birindən ayıran ziddiyyətləri daha da şiddətləndirir.  Bu mərhələdə aydındir ki, bu gün bu müharibə daha şiddətli bir şəkildə siyasi sahədə cərəyan edir, bunun da səbəbi Qərbin və onun əsas zərbə qüvvəsinin Rusiyanın Ərəb Şərqində və Şərqi Avropadakı nüfuz dairələrinə müdaxiləyə cəhd etməsidir.

Ruslar da öz növbəsində yaxşı bilir və dərk edirlər ki, Amerikanın “Rus nüfuzunun artmasının” qarşısını almaq adlı kompaniyası regional, hətta beynəlxalq səviyyədə geosiyasi xəritənin dəyişdirilməsinə və sabitliyin pozulmasına yönəlib ən müxtəlif şəkillərdə ABŞ-ın rəhbərliyi altında həyata keçirilən gizli müharibədən və “Amerika qasırğası”-ndan başqa bir şey deyildir. Bunun da nəticəsinində, ən azından yeni dünya düzümünün formalaşdırılması gözlənilirdi. Buna görə də ruslar tezliklə dərk etdilər ki, bu böyük qasırğa dünyanı və xüsusilə Ərəb Şərqini ağuşuna almışdır. Onun da hədəfi ümumilikdə Ərəb dünyasının qüvvələr nisbəti və nüfuz dairələri baxımından yeni bir reallığını formalaşdırmaqla bölgənin sərvət  və enerji resuslarını böyük dünya gücləri arasında  yeni nüfuz dairələri və bloklar şəklində bölüşdürməkdir. Bu da öz növbəsində, rusların vaxtilə onların nüfuz dairəsinə daxil olmuş və indi də orda qalmaqda olan, xüsusilə Ərəb dünyasının şərqində yerləşən bəzi bölgələrin itirməsinə gətirib çıxara bilərdi.

Ərəb Şərqində o qasırğa baş verəndən bəri yeni bir mərhələ və yeni bir xəritə formalaşdırıldı, nüfuz dairələri və güc mərkəzləri dəyişməyə başladı. Bu halda Qərb ölkələri və onların əsas zərbə qüvvəsi olan ABŞ belə qərara gəldilər ki, indiki halda Ərəb dünyasını öz aralarında yenidən bölüşdürmək üçün ən əlverişli bir fürsət yaranmışdır. Bununla da dünyada ərəblərə daha yaxın olan Rusiya və Çin kimi Şərq ölkələrini qəzəbləndirdilər. Bu qasırğanın adı “Ərəb baharı” idi. Bu ölkələr bölgədə qüvvələr nisbətini və nüfuz dairələrini yeni reallığa uyğun bir şəkildə formalaşdırmağa başladılar. Bununla da Qərb və Şərq ölkələri arasında Ərəb Şərqində qüvvələr nisbəti və nüfuz dairələri baxımından yeni ziddiyyətlər doğurdular.

Ərəb baharı və güc mərkəzləri ilə bağlı Qərblə Rusiya arasında ilk ziddiyyət özünü Liviyada biruzə verdi. Burada Qərb dövlətləri Rusiyanın kürəyinə bıçaq zərbəsi endirdilər. O zaman Rus ayısı Liviya ilə birlikdə  Ərəb Qərbində və Şimali Afrikadakı nüfuz mərkəzini itirdi. Bu bölgə elə bil ruslar üçün təhlükəsizlik faktoru, bu qitədə onun güc mərkəzi, Rus dövlətinin Ərəb Qərbinin, Afrikanın  şimal və cənubunda yerləşən ölkələr ilə əlaqələrini daha da gücləndirməsi və genişləndirməsi üçün etibarlı bir keçid nöqtəsi idi. O zaman ruslar başa düşdülər ki, Qərb ölkələri onları aldatmışdır, burada onun Ərəb dünyasındakı nüfuz mərkəzlərini hədəf alan böyük bir qəsd hazırlanır.

Bu qasırğanın və ya “Ərəb baharının” əhatə dairəsi daha da genişlənib   Suriya dövlətinə yetişəndə Qərb güc mərkəzləri rusların hesabına bu ölkəni öz nüfuz mərkəzinə çevirmək üçün onun yeni bir reallığını formalaşdırmağa başladılar. Burdan da Suriya problemi Qərblə Şərq arasında qarşıdurmanın ilk əlaməti kimi özünü göstərdi. Burada ruslar Suriya dövlətinə və ordusuna siyasi və logistik yardım göstərdilər, belə ki, onlar Suriya ilə birlikdə Ərəb Şərqində öz nüfuzunu, son dayaq nöqtəsini və son müttəfiqini itirərə bilərdilər.

Buna görə də Rusiyanın Suriyada çox düzgün və heç bir şübhə doğurmayan bir xətt və metod seçmişdir. Çünki bu gün o, Suriya torpağında özünü müdafiə edir. Ruslar yaxşı bilirlər ki, əgər bu gün Suriyanı itirsələr Qərbin növbəti hədəfi bir müddətdən sonra Rusiyanın özü olacaqdır. Buna görə də onlar bu gün Suriya  üçün mübarizə  edir və ilk olaraq onları, sonra isə Suriya dövlətini hədəf alan böyük bir qəsdin həqiqi mahiyyətini daha çox dərk etmiş olurlar.  Bu gün ruslar, başqa hər hansı bir vaxtdan daha artıq Qərb dövlətlərinin hədələri və mərmiləri fonunda reallığı daha yaxından dərk edirlər. Bu gün onlar get-gedə daha çox Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşan, rus cəmiyyəti və hərbi gücü üçün real təhlükə təşkil edən ABŞ-ın raket sistemləri, Suriya və Ukrainada, bunların ardınca da Uzaq Şərqdə, Şərqi Avropada və Ərəb dünyasında daha çox öz nüfuz dairələrini Qərb ölkələrinin xeyrinə itirməsi ehtimalı çəkici ilə  yeni güc mərkəzləri və nüfuz dairələri əldə etməsi səylərinin qarşısının alınması təhlükəsi zindanı arasında qalmışlar.  

Nəhayət, biz hamılıqla başa düşməliyik ki, Rusiya  heç vaxt ABŞ-ın Ukrainadan geri çəkilməsi və onu ruslara geri qaytarması müqabilində Suriyanı qızil məcməyidə ona təqdim etməyəcək. Ruslar yaxşı başa düşürlər ki, Suriya onlar üçün Ukraina qədər, hətta ondan daha çox önəmlidir. Bu gün biz bilmir ki, Rusiya ilə ABŞ arasındakı son müzakirələr və  “qarşılıqlı anlaşma” razılıqları müştərək bir həddə çatmışdır, ya yox? Yoxsa rus ayısı yenə öz dişlərini ağardıb topu bir daha Qərbin meydanına ötürəcəkdir ki, Amerika ilə başlanğıc nöqtəsi, çox güman ki, Suriya olacaq yeni bir soyuq müharibə meydanına atılsın?  Burada belə bir sual meydana gəlir: Rusiya gerçək olaraq yenidən belə bir soyuq müharibəyə girişsə, rusların hələ də mövcud olmaları, bütün istiqamətlərdə genişlənmək istəyində qaldıqlarını və ondan geri çəkilməyəcəkləri mesajlarını Qərbə və hamıya çatdıra biləcəkmi? Yoxsa biz, yenə də Rusiyanın, xüsusilə ölkə daxilində Amerikanın səpdiyi və bəzilərində özünü biruzə verən anarxiya toxumlarının cücərməsi müqabilində öz siyasi xəttinə yenidən baxılması üçün özünə qapanmasının şahidi olacağıq? Bu sualları burda saxlayaq ki, qarşıdan gələn günlər onlara cavab verəcək, bir başa Suriyada formalaşan yeni bir dünyada qüvvələr nisbətinin, nüfuz dairələrinin yeni mənzərəsini, əlamətlərini və formasını bizə göstərəckdir. 

Ərəb dilindən tərcümə edən Fəlsəfə üzrə fəlsəfə doktoru Zakir Qasımov.

Ərəbcəsi burda: http://ednews.net/ar/news/specialist-view/339800-