Müasir dövr insanları duyğularını, hisslərini, empatiyalarını, sevgilərini öz içlərində basdırıblar. Onlar üçün sevgi, dostluq, ailə kimi xüsusi dəyərlər artıq sözlərdə yaşayır. Ailə modelləri dağılır, qadın-kişi münasiblətləri şəhvətdən o tərəfə keçə bilmir, dostluqlar yerini pula dəyişir.
Tanıdığım bir qrup insan var ki, onlar uşaqlıqdan dostdurlar. Bir yerdə xoşbəxt illər yaşayan dostlar müasir dövrdə tamamilə dəyişiblər. Onlar həftədə 1 dəfə görüşürlər, o da ki, ancaq yeyib-içməyə görə. Araq, kabab onları birləşdirir, eyinlərini açır, içkinin təsiri onları keçmişlərinə aparır. Uşaqlıq illərindəki kimi bir-birini qucaqlayır, xoş sözlər deyirlər. Bu yalnız içkinin təsiri itənə kimi davam edir. Onların kənarda dostluqları mövcud deyil. Necə də kədərli cümlə olsa da həqiqətdir.
Yaxud da qadınlardan danışsaq, onların bu zamanda arzuları maddidir. Makyaj, gözəllik salonu, ağıllı telefon, dəbli geyimlər, ayaqqabılar, seliflər, tiktoklar, “şoppinq”lər, dodaq şişirtmə, botoks, burun əməliyyatı... Siyahını daha da uzada bilərəm.
İnsanlar arasında canlı ünsiyyət, emosiyalar getdikcə tarixə qovuşur. Bir müddət keçəcək, aşiq insan tapılmayacaq dünyada. Gələcək nəsillər sevgiləri, dostluqları filmlərdən, kitablardan tapacaq. Təsirə düşüb, bəlkə sevəcəklər, amma süni olduğundan çilik-çilik olacaq.
Ötən günlərdə 14 yaşlı uşaqla ünsiyyət yaratmağa çalışdım. İnanın, sözləri ağzından kəlbətinlə qoparırdım.
14 yaşlı uşağın dostu yoxdu. Deyir ki, bütün dostları ona xəyanət edib. Heç kəsə inanmır. Tək dostu əlində bərk-bərk tutduğu telefonudur. Telefonda musiqi dinləyir, oyun oynayır. Gələcəkdə isə müğənni olmaq istəyir.
Başqa bir misal çəkim, qonşunun 5 yaşlı oğlu telefona o qədər aludə olub ki, əlindən alanda zırıldayır, az qalır, anasına əl qaldırsın. Axırda uşağın gözündə problemlər yaranıb. Bir gözü kor olmaq üzrədir. Buna görə valideynləri uşağı göz həkiminə, ordan da psixoloqa aparıblar.
Azərbaycan ailələri indi bir ya da iki uşağa üstünlük verirlər. Üç, dörd uşaq onlar üçün uçurum kimi görünür. Kapitalizm, artan qiymətlər, süniləşən insan münasibətləri və ilaxır səbəblər onları qorxudur.
XXI əsrin missiyası insanı insandan ayırmaq, ailə modellərini dağıtmaq, insan iradəsini, şüurunu işğal etməkdir. Bu missiya hələki uğurla yoluna davam edir. Missiyanın əleyhinə getmək özümüzdən asılıdır. Amma nə çarə ki, insanları oyatmaq gecdir. Onların ürəklərinə yol tapmaq Bakıda yaranan tıxacdan çıxmaq qədər çətindir.
Düşünürəm ki, dünyada pis insan yoxdur, saysız-hesabsız bədbəxt insan taleləri var. İnternet resurslarında, jurnallarda, qəzetlərdə xoşbətliklə bağlı yazılar, məqalələr yayımlanır. O yazıları yazanlar, araşdıranlar da xoşbəxtliyi tapa bilməyənlərdir. Yaxud da TikTokda varlanmağın, karyerada uğur qazanmağın yolları göstərilir. Bütün bunlar insanı daxilən daha tənhalaşdırır, ümidsizliyə aparır. Çünki, müasir insan dediyimiz varlıq günün 10-12 saatını işləyir, zamanı pul qazanmağa sərf olunur. Onun xoşbəxt olmağa vaxtı yoxdur.
Xoşbəxtliyin tərifini axtarmaq lazım deyil. Elə xoşbəxtliyin varlığını da. Bəzən insan xoşbəxtdir, ancaq bunun fərqində deyil. Xoşbəxtlik üstü bağlanmış, gizli, qaranlıq yerdə saxlanmış kimi görünməzdir. Onu duymaq lazımdır. Xoşbəxtlik bəzən insan cildində, bəzənsə başqa bir cilddə qarşına çıxa bilər. Sadəcə onu öz qiyafəsində deyil, içinin qiyafəsində görmək lazımdır.
