Bu günlərdə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində Suriyada İŞİD terror təşkilatının sıralarında döyüşməkdə ittiham olunan 40 yaşlı Bakı şəhər sakini “Abu Cihad” ləqəbli Eldəniz Məmmədovun cinayət işi üzrə məhkəmə istintaqı yekunlaşıb.

Virtualaz.org-un xəbərinə görə, ittiham aktına əsasən  Eldəniz Məmmədov Suriyada dini düşmənçilik zəminində aparılan silahlı münaqişələrdə iştirak etmək məqsədilə 13 iyun 2013-cü ildə Türkiyənin Hatay vilayətinə, oradan da Suriyanın Artma şəhərinə gedib. Artmada “Abu Hamza” nın rəhbərlik etdiyi,  “Ceyşül Mühacirun” və “Abu Hanif Dağıstani”nin rəhbərlik etdiyi, qərargahı Hələbdə yerləşən  silahlı qruplaşmaların tərkibinə daxil olub.

2014-cü ilin yanvar ayınadək E.Məmmədov Suriya silahlı qüvvələrinə qarşı döyüşlərdə iştirak edib. Həmin il yanvarın axırında Azərbaycana geri qayıdıb. Təxminən bir il sonra yenidən Suriyaya geri dönüb. Bu dəfə  Suriyanın şimalındakı Cerablus bölgəsinə  üz tutan E.Məmmədov “Yasir” ləqəbli İŞİD komandirinin Tapka rayonunda fəaliyyət göstərən terrorçu qruplaşmasına qatılıb. Daha sonra isə Raqqada “Xaris” ləqəbli İŞİD-çinin dəstəsində döyüşüb.

Ordudan ayrılıb, həbsə girib...

İttiham aktında E.Məmmədovun bioqrafiyası da yer alır. Orada deyilir ki, “Abu Cihad” C.Naxçıvanski adına hərbi liseyi bitirdikdən sonra 1996-cı ildə Ali Hərbi Dənizçilik məktəbinə daxil olub. 2005-ci ilə qədər ayrı-ayrı hərbi hissələrdə ərzaq-əşya xidməti rəisi vəzifəsində işləyib. 2005-ci ilin aprelində isə öz istəyi ilə hərbi xidmətdən ehtiyata buraxılıb.

Ehtiyata buraxıldıqdan bir müddət sonra qanunsuz silah saxlama və digər əməllərinə görə 7 il 7 ay müddətinə həbs cəzası alıb. 2012-ci ildə azadlığa buraxılıb. Həbsdən çıxdıqdan sonra E.Məmmədov 9 saylı cəzaçəkmə müəssisəsində tanış olduğu Vasif Xudaverdiyevin Suriyaya gedərək İŞİD-in tərkibinə qatıldığını öyrənib. “Skype” vasitəsilə onunla əlaqə yaradıb. Vasif ona Suriyada vəziyyətin yaxşı olduğunu deyərək cihada dəvət edib. E.Məmmədov belə qərara gəlib ki, şəriətin hakim olduğu torpaqlara getməli və kafir qüvvələrə qarşı mübarizə aparmalıdır.

Suriya cəhənnəminə gedən yolun başlanğıcı

“Abu Cihad” istintaqa verdiyi ifadəsində göstərib ki, həmin məqsədlə 2013-cü ilin yayında Bakıdan Türkiyəyə yola düşüb. Hatay vilayətinə çatdıqdan sonra Vasifin əvvəlcədən əlaqə nömrələrini verdiyi insan qaçaqçıları ilə əlaqə saxlayıb, onların köməkliyi ilə Türkiyə - Suriya sərhəddini qanunsuz keçərək Artma şəhərinə gedib.

Orada “Abu Hamza”nın rəhbərlik etdiyi “Ceyşul Muhacirun”, “Abu Hanif Dağıstani”nin rəhbərlik etdiyi “Şuhada” adlı silahlı cihadçı qrupların tərkibinı daxil olub. Suriya silahlı qüvvələrinə qarşı aparılan döyüşlərdə, sərhəd postlarının mühafizəsində iştirak edib. Gündəlik geyim və yeməklə təmin edilib.

Təqsirləndirilən şəxsin ifadəsindən: “Yeni gələnlərə odlu silahdan istifadə barədə təlimlər keçirilirdi. Mən ilk dəfə Suriyaya çatıb cihadçılara qoşulanda Ramazan ayı olduğundan təlimlər dayandırılmışdı. Ona görə də “Ceyşul Muhacirun” da olduğum müddətdə hərbi təlim almamışam. Ramazan ayı bitəndən sonra həmin qrupdan ayrıldım. Hərbi təlimlərdə iştirak etməmişəm, yalnız dini təlimlərdə iştirak etmişəm”.

Azərbaycana qayıdıb, bir il sonra yenidən Suriyaya dönüb...

E.Məmmədov həmçinin ifadəsində göstərib ki, hərbçi olduğundan heç bir təlimlərdə iştirak etmədən birbaşa İŞİD-in tərkibindəki “Şuhada” silahlı qruplaşmasına qoşulub. Bir müddət sonra isə qrup rəhbərindən ailə üzvlərini görmək üçün icazə alaraq Azərbaycana qayıdıb. Bir ilə yaxın Azərbaycanda qalan Eldəniz Suriyaya geri qayıtmaq üçün bu dəfə Ukraynanın Kiyev şəhərini seçib. İŞİD üzvlərinin vasitəsilə tanış olduğu Müslüm adlı şəxslə əlaqə yaradıb. Müslüm 300 dollar müqabilində onun üçün Tacikistan vətəndaşına məxsus saxta pasport düzəldib.

Həmin sənədlə “Abu Cihad” Ukraynadan Türkiyəyə, oradansa Suriyanın Cerablus şəhərinə gəlib. Həmin dövrdə Cerablus tamamilə İŞİD qüvvələrinin nəzarətində olub. İŞİD-in paytaxtı Raqqaya üz tutan Eldəniz oradakı şəriyət-təlim-tədris mərkəzinə yerləşdirilib. Azərbaycandan olan cihadçılarla birgə şəriət qanunları barədə dərs alıb: “Mənə yalnız dinin əsas qaydaları bardə dərs keçiblər. Tədris başa çatdıqdan sonra Raqqa bölgəsinin Tapka şəhərinə göndərilmişəm”.

Tapkada isə o, “Yasir” in rəhbərlik etdiyi 100 nəfərdən ibarət qruplaşmaya daxil olub. Onunla birgə həmin qruplaşmada “Abdulla Ləzgi”, “İbrahim Ləzgi”, “Abu Rayya”, “Abu Turab Ləzgi”, “Abu Kamal Azəri” Azərbaycan vətəndaşları da olub. Onlar aktiv döyüş əməliyyatlarında iştirak ediblər. İlk döyüşdə “Yasir” və adları hallanan azərbaycanlılar da daxil olmaqla qruplaşma üzvlərinin əksəriyyəti həlak olublar. Bundan sonra onları Rakkaya göndəriblər.

“Ara-sıra PKK ilə atışmalar olurdu...”

E.Məmmədovun ifadəsinə görə, milliyyətcə türk olan “Xaris”adlı ekstremisti “Yasir”in qrupuna rəhbər təyin ediblər. Bu qruplaşmanın tərkibində Raqqa bölgəsindəki “Cəriyyədə” qəsəbəsinin mühafizəsində iştirak edib. Ərazinin mühafizəsi zamanı ona avtomat silah verilib: “Döyüş növbəsi üç-dörd saat olurdu. Növbədə olduğum zaman ara-sıra PKK qüvvələri ilə atışmalar, xırda döyüşlər baş verirdi”.

“Abu Cihad” məhkəməyə verdiyi ifadəsində Suriya ərazisində heç bir döyüşlərdə iştirak etmədiyini, atışma zamanı silahla özünü qoruduğunu deyib. Lakin istintaqa verdiyi ilkin ifadəsində qruplaşmada olduğu müddətdə ona avtomat silah verildiyini, döyüşlərdə iştirak etdiyi zaman həmin silahdan istifadə etdiyini, iki ay “PKK” terror qruplamasına və koalisiya qüvvələrinə qarşı döyüşdüyünü göstərib. Sonrakı ifadələrində isə elan olunan ittihamlarla özünü təqsirli bilməyib. Suriyada olduğu müddətdə odlu silah daşıdığını, həmin ərazidə yaşayan hər kəsin özünü müdafiə etmək üçün odlu silahdan istifadə etdiyini, İŞİD-in tərkibində döyüşmədiyini, ümumiyyətlə heç bir döyüşdə iştirak etmədiyini, əvvəlki ifadələrində yalan danışdığını, lakin bunun səbəbi barədə ifadə vermək istəmədiyini göstərib.

Cihadçılar bir-birlərini ləqəbləri ilə tanıyıblar

O, həmçinin ifadəsində göstərib ki, İŞİD-ə qoşulan mücahidlər bir-birini əsasən dini ləqəbləri ilə tanıyıblar. Hər kəsə yalnız onun ləqəbi ilə müraciət olunub. Bu səbəbdən də ayrı-ayrı şəxslərin adı və soyadı demək olar ki, bilinmir. Bundan əlavə kiminsə anket müəyyənedici məlumatları ilə maraqlandıqda həmin şəxsə şübhə ilə baxırlar və casusluq etməkdə şübhəli bilirlər.

Dediyinə görə Suriyada döyüşəndə ona  İŞİD terror təşkilatı tərəfindən ayda  50 dollar pul verilib. Təxminən bir ilə yaxın həmin qruplaşmanın tərkibində döyüşdükdən sonra ailə üzvlərinin təkidi ilə Azərbaycana qayıtmağı qərara alıb. İcazəsiz olaraq İŞİD-dən ayrılmağa cəhd etdiyinə görə İŞİD polisi tərəfindən saxlanılaraq üç ay həbsdə qalıb. Oradan azad olunduqdan sonra isə 2016-cı ilin dekabrında tanımadığı qaçaqçı 1000 dollar müqabilində onu Azez qəsəbəsindən Türkiyənin Kilis şəhərinə keçirib. Bir müddət orada qaldıqdan sonra Türkiyə hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən saxlanılıb və Azərbaycana deport edilib.

“Əbu Cihad” həm də populyar bloqqer olub

Qeyd edək ki,  “Abu Cihad” həm də sosial şəbəkələrdə İŞİD-çilər arasında populyar olan “İnstagram” səhifəsini idarə edib. O,  sosial şəbəkə hesabları barədə istintaqa verdiyi ifadəsində göstərib ki, 2013-cü ildən etibarən “Facebook”, “İnstagram” və s. sosial şəbəklərdə hesabları, şəxsi səhifələri olub. Həmin səhifələrdən Suriyada olarkən ailəsi və Azərbaycandakı tanışları ilə əlaqə saxlayıb. “İnstagram”da yaradılan “abu cihadddd” adlı səhifə onun istifadəsində olub. Həmin səhifədəki foto və videofayllar Suriyada çəkilib və onun tərəfindən paylaşılıb.

Lazım istintaqa gəldi, ifadə verdi: “Oğlum demişdi Türkiyədə işləyir”

E.Məmmədovun atası, şahid qismində dindirilən Lazim Məmmədov ifadəsində  deyib ki, oğlu Eldəniz ona həbsdən çıxdıqdan sonra 2013-cü ildə işləmək məqsədilə Türkiyəyə getdiyini demişdi. Və Eldəniz  bir neçə dəfə onlarla əlaqə saxlayaraq mağazalardan birində rus dili üzrə tərcüməçi işlədiyini deyibmiş.

“2014-cü ilin yanvar ayına qədər Eldənizin Suriyaya keçməsi və silahlı münaqişələrdə iştirak etməsi ilə bağlı məlumatım olmayıb. Elə bilirdik ki, Türkiyədədir. Çünki zəng vuranda bizə orada olduğunu deyirdi”-atası deyib.

L.Məmmədov ifadəsində göstərib ki,  oğlu geri qayıtdıqdan sonra Bakıda ara-sıra ticarətlə məşğul olub. Sonra isə işləmək adı altında Ukraynaya gedib. Dörd ay oğlu ilə əlaqə saxlaya bilməyib. Sonradan Eldəniz özü zəng vuraraq atasına Suriyada olduğunu bildirib.

“Fərat çayında çimirdi, dedi bu çay Cənnətdən başlayır....”

Lazımın ifadəsindən: “Başa düşdüm ki, qaçıb silahlı birləşmələrə qoşulub. Ona acıqlandım, bu hərəkətinin düzgün olmadığını, orada baş verənlərin bir oyun olduğunu, onu aldatdıqlarını dedim. O, isə eyni şeyləri təkrarladı. Bu danışıqdan sonra Eldəniz bir dəqiqəlik video göndərdi. Videogörüntülərdə Fərat çayında çimdiyi görünürdü. Zəng vurub Fərat çayında çimdiyini, bu çayın başlanğıcını Cənnətdən götürdüyünü dedi. Yenə də acıqlanıb dedim ki, sənin Suriyada nə işin var, qayıt gəl. Mənə qulaq asmadı. Bu danışıqdan beş-altı ay sonra özü zəng vurub Türkiyədə olduğunu dedi”

Məhkəmənin hökmü ilə E.Məmmədov 15 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

Xatırladaq ki,  İŞİD-in və Suriyada, İraqda fəaliyyət göstərən digər terrorçu qruplaşmaların sıralarında döyüşən yüzlərlə Azərbaycan vətəndaşı öldürülüb. Onlardan bir qismi salamat Azərbaycana qayıtmağa nail olsalar da həbs ediliblər və uzunmüddətli cəzalara məhkum ediliblər.