"Minsk Qrupu və həmsədrlik institutu ləğv edilməlidir!"

Yazarlar 11:15 17.01.2025

Azərbaycan Respublikası BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü il qətnamələri əsasında, BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə istinad etməklə 30 illik işğala son qoydu, öz ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tam bərpa etdi. Münaqişə həll edildi. Azərbaycan və Ermənistan qarşılıqlı olaraq bir-birlərinin ərazi bütövlüyünü tanıyır və bu bir neçə dəfə bəyan olunub. Şərti dövlət sərhədinin delimitasiya və demarkasiya üzrə dövlət komissiyası fəaliyyət göstərir.

Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq hüquqa uyğun və beynəlxalq humanitar hüquqa riayət edilməklə döyüş meydanında əldə etdiklərininn diplomatik müstəvidə təsdiqinin davamı 2025-ci ilin əsas fəaliyyət prioritetlərindəndir. Bu mənada Ermənistanla sülh müqaviləsinin açıq qalan müddəaları üzrə danışıqların davamı, həmçinin şərti dövlət sərhədində delimitasiya və demarkasiya məsələlərinin davam etdirilməsi 2025-ci ildə Azərbaycan hökumətinin fəaliyyət istiqamətlərini təşkil edir. 1990-ci illərdə işğal edilmiş Qazax rayonunun 4 kəndinin 2024-cü ildə sülh yolu ilə Azərbaycana qaytarılması nəticəyönümlü danışıqlar üçün müəyyən ümidlər yaradır.

Bu kontekstdə xarici siyasət müstəvisində nail olunması hədəflənən məsələlər sırasında 1992-ci ilin martında ATƏM tərəfindən təsis edilmiş və Şanlı Zəfərimiz nəticəsində funksiyasını itirmiş Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) Minsk Qrupunun və həmsədrlik institunun ləğvi öndə dayanır. ATƏT-in Minsk qrupu ilə yanaşı, ATƏT çərçivəsində digər mexanizmlərin - Yüksək Səviyyəli Planlaşdırma Komitəsi və ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədrinin şəxsi nümayəndəsi kimi funksiyasız strukturların artıq rəsmi qaydada ləğv edilməsi aktual məsələdir.

Bunu həm obyektiv siyasi, həm də hüquqi reallıqlar diktə edir. Minsk Qrupunun məşğul olduğu predmet 2023-cü ilin sentyabrından tamami ilə aradan qalxmışdır. De fakto mandatını itirmiş mexanizmlərin, keçmiş münaqişəni hansısa formada aktuallaşdıracaq qədər siyasi çəkisi olmasa da, hər hansı manipulyasiya üçün sui-istifadə edilmək və ya lüzsumsuz təzyiq aləti kimi gündəmə gətirilmək potensialı qalır.

Bu məsələnin hüquqi baxımından məntiqi sonluğa çatdırılması üçün Ermənistanın göstərəcəyi praqmatik yanaşma çox vacibdir. Bu məsələ ATƏT çərçivəsində onun qaydalarına görə konsensusla həll edildiyinə görə, formal olaraq Ermənistanın da razılığı tələb olunur.

Azərbaycan bu məsələlərin həllinə nail olmaq üçün Ermənistan və yaxud həmsədr ölkələrlə ikitərəfli formatla yanaşı, çoxtərəfli formatda da fəaliyyət aparır. ATƏT-ə də təzyiqlərini müxtəlif formalarda, illik üzvlük haqqının ödənilməməsi və s. formalarda da davam etdirir. Funksiyasını itirmiş mexanizmləri maliyyələşdirməyə davam edən struktura nəyə görə üzvlük haqqı ödənilməlidir?

2020-ci ilin 9 noyabrından sonra bu məsələni qəti və prinsipial qoyan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev müxtəlif siyasi-diplomatik müstəvilərdə dəfələrlə gündəmə gətirib. Prezident hələ ötən ilin fevralında Münxendə ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri, Malta Respublikasının Xarici, Avropa işləri və ticarət naziri İan Borqunla Münxen Təhlükəsizlik Konfransı çəriçivəsində keçirdiyi görüşdə də bu tələbləri qəti şəkildə səsləndirib. Aktual olaraq, cari il yanvar ayının 7-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yerli televiziya kanallarına müsahibəsində də Ermənistanın ATƏT-in Minsk qrupundan imtina etməli olduğunu vurğulamışdı.

Ermənistan isə məsələyə son vaxtlar prinsipial olaraq müsbət tonlu mövqe sərgiləsə də ziddiyyətli yanaşma məsələni çətinləşdirir. 2024-cü ilin dekabrında Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyanın Prezident İlham Əliyevin Minsk Qrupunun ləğvi ilə bağlı yanaşmasını “konstruktiv yanaşma” adlandırması və “1994-cü ildən (ATƏT çərçivəsində - R.N.) danışıqların Qarabağın Azərbaycana qaytarılması üzrə aparıldığı” barədə açıqlaması da Minsk Qrupunun ləğv olunmasına zəmin hazırlanması kimi şərh oluna bilər. Onun “əgər münaqişə yoxdursa, münaqişənin həlli ilə məşğul olan formatın olmasının nə mənası var?” sözləri bu pozitiv ehtimalı gücləndirir.

2025-ci il yanvarın əvvəlində Nikol Paşinyan Azərbaycanla sülhün bərqərar olması ilə bağlı müxtəlif təkifləri, o cümlədən Minsk qrupunun buraxılmasını özündə ehtiva edən təkliflə çıxış edib. Bir neçə gün öncə isə Ermənistan Baş nazirinin mətbuat katibinin öz sosial şəbəkə hesablarında “Ermənistan Minsk Qrupunun buraxılması ilə bağlı ATƏT-ə müraciət etməyi nəzərdən keçirir” paylaşımı da bu qənaəti bir az da gücləndirir.

Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyanın mövzu ilə bağlı açıqlaması isə Azərbaycanın mövqeyinə ziddiyyət təşkil edir. Belə ki, erməni spiker Minsk Qrupunu ləğvini sülh sazişi imzalanmasından sonra baş verə biləcəyin qeyd edərək, sülh sazişi imzalanandan ona ehtiyac qalmayacağını və mənasını itirəcəyini bildirib.

Təbii ki, ATƏT-in keçmiş münaqişə bağlı mexanizmlərinin ləğvi sülh müqaviləsi imzalananadək baş verməlidir. Azərbaycan qəti və haqqlı mövqeyi dəyişməz olaraq qalır. Bu addım Azərbaycan və Ermənistan arasında qarşılıqlı etimadı artırar, digər məsələlər üçün uğurlu zəmin kimi qəbul edilə bilər. Ermənistanın birinci prezidenti Levon Ter-Petrosyanın 1993-cü il iyulun 23-də Ağdamın işğalı günü səsləndiyi irqçi və faşist ideologiyasına xidmət edən və etnik təmizləməyə haqq qazandıran açıqlamaları bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan tələblərində Ermənistana malik olduğu işğalçı keçmişə görə tam haqqlıdır.

Rizvan Nəbiyev

Siyasi elmlər doktoru,Milli Məclisin beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin üzvü

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

Tbilisidə Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyində ədəbi-bədii təqdimat keçirilib
14:39 02.06.2025
"Fənərbağça" 30 milyonunu hazırladı: dünya ulduzunu transfer edəcək
14:32 02.06.2025
İranın Azərbaycandakı yeni səfiri seçilib
14:30 02.06.2025
Paşinyana qarşı cinayət işi açıla bilər?
14:26 02.06.2025
Rumıniya şirkəti SOCAR ilə əməkdaşlığı genişləndirməkdə maraqlıdır
13:56 02.06.2025
Paşinyan Ermənistanın polis rəisini istefaya göndərdi
13:22 02.06.2025
Fransa Ermənistanda fəxri konsulluq açdı – Səfirin davranışı gündəmə düşdü
13:15 02.06.2025
Pekin Vaşinqtonu razılaşmanı pozmaqda ittiham etdi
13:03 02.06.2025
May ayında Azərbaycanda 7 min hektardan çox ərazi minalardan təmizlənib
12:59 02.06.2025
Türkiyə-Azərbaycan-Gürcüstan-Bolqarıstan Elektrik Birləşdirici Xətti Layihəsi Hazırlanacaq
12:51 02.06.2025
Çexiya şirkəti Azərbaycanın enerji bazarına modul kogenerasiya qurğuları təklif edir
12:35 02.06.2025
Ərdoğan Bakı Enerji Həftəsinin açılışına mesaj göndərdi: “Əməkdaşlığımız Avropaya uzanır”
12:16 02.06.2025
Tramp ad günü üçün fantastik məbləğ xərcləyəcək
12:11 02.06.2025
Bahar Muradova: Azərbaycanda uşaqlar hələ də partlamamış mina təhlükəsi ilə üzləşirlər
11:35 02.06.2025
Vensan Abubakar “Qarabağ”a görə Türkiyə klublarını rədd etdi
11:20 02.06.2025
"Bayden 2020-ci ildə edam edildi, klonlarla əvəz olunub"
11:02 02.06.2025
ABŞ İrana qarşı sanksiyaların tətbiqini dayandırdı
10:42 02.06.2025
Ukrayna nümayəndə heyəti Rusiya ilə danışıqlar aparmaq üçün İstanbula gəlib
09:36 02.06.2025
Tramp və nümayəndəsi Putinin Ukrayna ilə bağlı mövqeyini anlayışla qarşılayırlar
09:28 02.06.2025
Mehriban Əliyeva Azərbaycan minifutbol yığmasını təbrik etdi
08:24 02.06.2025
Kovalenko: Rusiya strateji bombardmançılarını bərpa edə bilməyəcək
08:03 02.06.2025
Böyük Britaniya 12 nüvə sualtı qayıq inşa edəcək
05:29 02.06.2025
Hokkaydo adasında 6,1 bal gücündə zəlzələ baş verib
05:19 02.06.2025
Aqressiv beyin xərçənginin müalicəsində irəliləyiş əldə olunub
04:13 02.06.2025
Polşada prezident seçkilərində müxalifətin namizədi qalib gəldi
03:24 02.06.2025
Almaniyada xəstəxananı yandıran 72 yaşlı kişi saxlanılıb
20:57 01.06.2025
World Boxing-dən Məcburi Gender Testi Qərarı: İdmanda Yeni Mübahisə
13:07 31.05.2025
Simonyanın “300 min azərbaycanlı” açıqlaması Ermənistanda narahatlıq doğurub
13:01 31.05.2025
Bakı-Vaşinqton təmasları intensivləşir: ABŞ Azərbaycanın strateji rolunu tanıyır
12:55 31.05.2025
“Uitkoff planı” rədd edilsə, HƏMAS tamamilə məhv ediləcək"
11:47 31.05.2025
ABŞ Ukraynanı Rusiya ilə danışıqlarda iştiraka məcbur edə bilər
11:39 31.05.2025
"Gəncənin bombalanması Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinin göstərişi ilə həyata keçirilib "
10:50 31.05.2025
Senator Stiv Deyns Bakı-Yerevan sülh prosesinə ABŞ-ın dəstəyini bir daha ifadə etdi
10:21 31.05.2025
Azərbaycan və Dominikan Respublikası arasında diplomatik təhsil sahəsində əməkdaşlıq müzakirə olunub
10:17 31.05.2025
Ukrayna Türkiyədən hava hücumundan müdafiə sistemləri istədi
10:16 31.05.2025
"Qiyamət günü radiostansiyası"ndan iki sirli mesaj gəlib
10:10 31.05.2025
Can Pyero Qasperini "Roma"da
09:48 31.05.2025
"Fənərbaxça" iki ulduz futbolçu ilə yollarını ayırdı
09:11 31.05.2025
Bazarda keyfiyyətsiz günəbaxan yağları: Bu markalara diqqət edin!
09:05 31.05.2025
Türkiyə və Gürcüstandan olan din xadimlərinin Şuşaya səfəri başlayıb
09:04 31.05.2025
Hamısı