Dünyanın miqrasiya krizisi -STATİSTİKA

Münaqişələr 16:30 04.11.2023

Dünyanın münaqişə ocaqlarında baş verən hadisələr səbəbi ilə milyonlarla insanın yaşadığı ərazilərdən miqrasiya etməsi dünyanın sosial-iqtisadi sabitliyini və rifahını pozur. Hal hazırda bu qədər insanın öz məskənindən uzaqlaşması və sabit yaşayış yerlərinin olmaması dünya balansı pozur.

Müasir dünyada müharibələrə görə edilən miqrasiya ən vacib problemlərindən biri hesab olunur. XXI əsrin başlarından humanitar yardımların sayının artması səbəbi ilə insanların müharibə ocaqlarından daha təhlükəsiz ölkə və ya şəhərlərə köç etməsi dünyanın sosial-iqtisadi balansına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edib. İnkişaf etmiş ölkələrin bu sahə üzrə bir çox ciddi addımlar olsa da, problemin həll olunması vaxt tələb edir desək, bəlkə də, yanılarıq. 

Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatının verdiyi məlumata görə, 2022-ci ildə dünyada 281 milyon beynəlxalq miqrant var ki, bu da dünya əhalisinin 3.6%-ni təşkil edir. Qeyd edək ki, son otuz ildə müharibə miqrantlarının sayı hədsiz dərəcədə artmışdır. Əlavə olaraq qeyd etmək lazımdır ki, 1990-cə ildə bu rəqəm 128 milyon daha az idi. 

                Screenshot_2.png

İqtisadi təsirlər

Müharibədə iştirak edən dövlətlərin iqtisadi baxımdan sarsılması mütəmadi bir gerçəklikdir. Bu zaman əhalinin stabil həyat, səhiyyə qayğısı, ərzaq, yaşayış yeri, təhsil və azadlıq hüquqları ilə təmin edilməsi bəzən gerçəkləşmir. Beləliklə, insanlar ən təməl ehtiyyaclarını qarşılamaq üçün digər ölkələrə üz tuturlar ki, bunların əsasını İnkişaf Etmiş Ölkələr təşkil edir. Bəs insanların müharibələrə görə miqrasiya etməsi dünyanın iqtisadi nizamına necə təsir edir? Yüzminlərlə və ya milyonlarla insanın qaçın olaraq hər hansı bir ölkəyə köç etməsi ssenarisinin teorik baxımdan nizamlı bir hadisə kimi görünür. Lakin, praktikada bu proses gözləniləndən daha xaotik bir halda baş verir. Birinci növbədə qaçqınlar üçün düşərgə qurulması və onların ərzaqla təmin olunmasının maddi qarşılığı olmur. Qaçqınlara hərtərəfli xidmətin göstərilməsini də hesaba qatsaq tibb, fövqaladə hallar, dövlət rəsmiləri və könüllü qruplaşmaların miqrantlar üçün xüsusi ərazilərdə toplaşması ölkədə iqtisadi gərginlik yaradır. Aktiv şəkildə çalışan vətəndaşların işlərindən yayınması və normadan artıq məhsulun istehsal edilməsi ölkənin illik sehabatında təmin edilməsi gözlənilən məbləği qarşılamır.
Uzunmüddətli perspektivdə biz qaçqınların qəbul edildiyi regionda ev qiymətlərinin artmasını da müşahidə edə bilərik. Buna səbəb ev almaq üçün rəqabətin artmasıdır ki, bu da öz növbəsində qiymətlərin bahalaşmasına şərait yaradır. İqtisadi dildə bunlar iqtisadiyyatın “genişləndirici təsirləri” adlanır. Əlavə bir dayişiklik əmək bazarında nəzərə çarpır. Qaçqınların əmək bazarına daxil oması və bir çox hallarda onların yerli əhalidən daha ucuz məbləğdə işləməyə razı olması ölkədə iş rəqabətini qat-qat artırır. Hətta bir çox Avropa ölkələrinin vətəndaşları bu problemdən olduqca narazıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, işsizliyə yol açan bu hal xalq arasında rifahın aşağı səviyyəyə düşməsinə şərait yaradır. 

                  18848714_7.png

Ən böyük miqrasiya zonaları

BMT-nin Miqrasiya Agentliyinin 2023-cü ildə verdiyi statistikaya nəzər salsaq, görə bilərik ki, Suriyada baş verən vətəndaş müharibəsinə görə, ümumilikdə 12 milyon suriyalı yaşadığı yerdən köç etmişdir. Onlardan 6.8 milyonu ölkədaxili ərazilərdə məskunlaşmış, 5.4 milyonu isə, xaricə üz tutub. egionda miqrantlar üçün ən çox sosial və iqtisadi vədlər verən ölkə olduğundan Türkiyə onların 3.4 milyonuna ev sahibliyi edir.   
“Migration Data Portal”-nın 2021-ci il üçün verdiyi statistikaya əsasən, başqa bir uzun müddətli müharibə ocağı olan Əfqanıstandan, ümumilikdə 2.7 milyon vətəndaş miqrasiya edib. Bunlardan 780 mini İran, 1.7 milyonu Pakistan, yerdə qalanı isə Türkiyədə yer alıb.

 

bb.png

Sosial tədirlər

Qısa müddətdə birdən-birə qaçqınların məskəninə çevrilən ərazilər resurs gərginliyi və ətraf mühitin deqradasiyası ilə üzləşə bilər ki, bu da yerli inkişafı maneə törədir. Məskunlaşma zonası əgər bu kimi hallara hazır deyilsə, şəhər yerlərində qaçqın axını su və elektrik enerjisi çatışmazlığına gətirib çıxara bilər ki, bu da həm qaçqınlar, həm də ev sahibi icma üçün daha yüksək xərclərə, səhiyyə və təhsil kimi xidmətlərin həddən artıq sıxlaşmasına, nəqliyyatın və çirklənmənin artmasına, iş və mənzil üçün rəqabətə səbəb ola bilər. Bu amillər işsizlik, inflyasiyanın artması, gərginlik yaradır, sosial və iqtisadi bərabərsizliklərin artması ilə nəticələnir. Məişətdə iqtisadi çatışmazlığın artması isə, əhalinin daha stresli və qeyri-rifah şəraitində yaşamasına təkan verir.

Misal olaraq, müharibə qaçqınlarının Avropa ölkələrinə veridiyi təsirə nəzər salmaq olar. Qeyd edək ki, qaçqınların çoxu Almaniya Böyük Britaniya, İtaliya, İsveç, Fransa və Polşa kimi ölkələrə müraciət edirlər. Məsələn, Almaniya 2016-cu ildə sığınacaq üçün müraciət edənlərin 60%-ni ölkəyə buraxdı. Təbii ki, bunu da vurğulamaqda fayda var ki, Almaniya, Fransa və Böyük Britaniya kimi ölkələr qaçqınlardan ölkənin istehsalat sənayelərində irəliləyiş əldə etmək üçün istifadə edir. BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının verdiyi məlumata görə miqrant qəbul edən ölkələr bu haldan özlərinin lehinə istifadə edə bilirlər. İqtisadi problemlər öz növbəsində insanların həyat standartlarının aşağı düşməsinə şərait yaradır. Beləliklə, qaçqınların sayının artması ölkələrə ən çox sosial baxımdan zərər vurur. Əhalinin fərqli mədəni xüsusiyyətlərə sahib olması vətəndaşların miqrantlara qarşı nifrət hissi bəsləməsi halını yaradır. Ölkədə milli rifahın sarsılması isə, dövlətə birbaşa zərər vurur.

                               ss.png

Fərid Axund

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

Prezident və birinci xanım faşizm üzərində Qələbə uğrunda mübarizədə həlak olan Azərbaycanlıların xatirəsini ehtiramla anıblar
12:35 09.05.2025
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib
10:03 09.05.2025
Azərbaycan Prezidenti Almaniya Kanslerinə təbrik məktubu göndərib
09:52 09.05.2025
"Bakı ilə dialoqda vasitəçilərə ehtiyac yoxdur"
09:12 09.05.2025
“Sülhün kökləri” Təşkilatı “Sülh Yürüşü” təşkil edəcək
16:31 08.05.2025
ANAMA yanında İctimai Şuranın üzvləri regiona səfər ediblər
16:03 08.05.2025
"1948-ci ildən bəri Şri-Lanka rəhbərləri etnik münaqişəni “ötürmə” vasitəsinə çeviriblər"
15:21 08.05.2025
Laçında “Heydər Əliyev – Müstəqillik, Suverenlik və Şanlı Zəfər” mövzusunda konfrans keçirilib
12:52 08.05.2025
Sabah 30 dərəcə isti olacaq
12:44 08.05.2025
“Turkish Airlines” Pakistana uçuşları ləğv edib
12:41 08.05.2025
Livanda Azərbaycan Evi açılıb
12:32 08.05.2025
Əminə Ərdoğan “Beynəlxalq İslam Sənətləri” sərgisində Azərbaycan stendini ziyarət edib
12:29 08.05.2025
Ukrayna Prezidenti Anım və İkinci Dünya müharibəsində Qələbə Günü münasibətilə xalqa müraciət edib
12:15 08.05.2025
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 102-ci ildönümü Berlində qeyd edilib
12:08 08.05.2025
Qaxda silah-sursat aşkarlanıb
12:05 08.05.2025
Bu gün Avropa Liqasında finalçılar bəlli olacaq
12:02 08.05.2025
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası "Sən elə bir zirvəsən" adlı tədbir təşkil edib
11:57 08.05.2025
Pakistanın hava limanı yaxınlığında partlayışlar baş verib
11:52 08.05.2025
"Vyetnam Azərbaycan ilə əməkdaşlığı özünün strateji-siyasi xətti hesab edir"
11:47 08.05.2025
CNN: Hindistan və Pakistan arasında son illərin ən böyük hava döyüşü baş verib
11:35 08.05.2025
Azərbaycanın və Vyetnamın dövlət başçıları mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər
11:32 08.05.2025
Putinlə Szinpin arasında görüş başladı
11:28 08.05.2025
Azərbaycan və Almaniya arxeoloqları Ağalıqtəpə yaşayış yerində tədqiqat aparıblar
11:23 08.05.2025
Bakıda “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq
11:20 08.05.2025
Qubada II Beynəlxalq folklor rəqs və yaradıcılıq festivalından
11:11 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam arasında Biznes Şura yaradılır
11:06 08.05.2025
Bu gün görkəmli bəstəkar Soltan Hacıbəyovun doğum günüdür
11:02 08.05.2025
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
Vyetnam Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi Şəhidlər xiyabanını ziyarət edib
11:00 08.05.2025
Vyetnamın KP MK-nın Baş katibinin xanımı İçərişəhərlə tanış olub
10:59 08.05.2025
Alimlər Britaniya sahillərində üzən qədim köpəkbalığı növü kəşf ediblər
10:53 08.05.2025
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi mövqeyi möhkəmlənir
10:30 08.05.2025
Azərbaycan və Vyetnam XİN başçıları strateji tərəfdaşlığın inkişaf perspektivlərini müzakirə ediblər
10:27 08.05.2025
“Aztelekom” bayrağı Heydər Əliyev zirvəsində dalğalanıb
10:22 08.05.2025
Yeni dövrün mübarək, azad Şuşa!
09:40 08.05.2025
Türk Dövlətləri Ali Məhkəmələrinin Konfransının Əsasnaməsi təsdiq edilib
09:23 08.05.2025
Alimlər Günəş sistemində doqquzuncu planetin mümkün namizədini aşkar ediblər
07:56 08.05.2025
KİV: İsrail və Türkiyə Azərbaycanın vasitəçiliyi ilə Bakıda danışıqlar keçirəcək
00:28 08.05.2025
Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür
00:00 08.05.2025
Bakıda "Azərbaycan-Türkiyə nəqliyyat və kommunikasiya əlaqələri haqqında elmi seminar keçirildi
17:50 07.05.2025
Mina sahələrində ümidlərin bərpası - Thembisa Fakude yazır...
14:31 07.05.2025
Hamısı