Bu gün Xalq şairi Zəlimxan Yaqubun anım günüdür. Ednews mərhum şair haqqında maraqlı əhvalat və faktları təqdim edir.

Zəlimxan Yaqub 1950-ci il yanvarın 21-də Borçalının Bolnisi rayonunun Kəpənəkçi kəndində anadan olmuşdur.

Polad Bülbüloğlu filarmoniyanın direktoru olanda Hüseyn Ariflə görüş təşkil edir. Afişalar asılır, elanlar verilir, görüşə gözlənilməz sayda adam gəlir. Ancaq Hüseyn Arif gəlmir. Bir-neçə saatlıq axtarışdan sonra məlum olur ki, gecə evində deyilmiş, dostlarına qoşulub Qazaxa gedib. Görüşün aparıcısı gənc Zəlimxan fenomenal yaddaşının hesabına üç saatlıq tərbiri elə aparır, Hüseyn Arifin yoxluğu hiss olunmur.

Onun doğrudan da fenomenal yaddaşı vardı. Nəinki şeiləri, hətta dastanları, bəzi nəsr və pyes parçalarını əzbər bilirdi. Vəfat edəndə şair Rüstəm Behrudi demişdi: "Azərbaycan şeiri öz yaddaşını itirdi”.

***

Zəlimxan Yaqub bir neçə şeirini olduğu kimi Hüseyn Arifin yeni çıxan kitabında görür və dərhal ona zəng vurub iradını bildirir. Hüseyn Arif cavab verir:

- Nə fərqi var, ikimiz də xalq üçün yazırıq!

***

Bu əhvalatın başqa bir versiyasında Hüseyn Arifin cavabı belədir:

- Zərər yoxdur, sən də kitab çıxardanda, mən iki-üç şeir kömək eləyərəm.

***

Zəlimxan Yaqub Xalq şairi Hüseyn Arifi çox istəyirmiş. Hər görüşəndə mehribanlıqla qucaqlayıb üzündən öpürmüş. Bir gün öpəndə Hüseyn Ariflə zarafatlaşır:

- Görürsən də, qağa, camaatı gözəl xanımlar öpür, səni də Zəlimxan!

Hüseyn Arif gülür və bu zarafatı sonralar bir qoşmasında əbədiləşdirir.

***

Zəlimxan Yaqub həm də gənc və imkansız yazarlara inanılmaz dərəcədə qayğı göstərən, onların problemlərinin arxasınca uşaq kimi yüyürən xeyirxah bir insan kimi yaddaşlarda qalıb.

***

Deputat seçiləndə bəziləri onu “Saray şairi” adlandırırdı. Özü isə xatircəm idi: “Mən deputat mandatına daha çox yaxşılıq etmək imkanı kimi baxıram.”

***

Bir gün Zəlimxan Yaqub gənc yazarları yığıb qonaqlıq verirmiş. Seymur Baycan qəfil şairi tənqid etməyə başlayır. Şair halını pozmadan onu axıracan dinləyir, sonra ayağa qalxıb Seymurun saçından öpür və deyir:

- Ay oğul, görürsən, mən durdum, sənin saçından öpdüm, amma o saçından bir tük yeməyimə düşsəydi, götürüb atardım. Deməyim odur ki, hər şeyin öz yeri, məqamı var. Süfrə üstündəyik.

***

Qohumlarından biri şəhərə döyüşkən xoruz gətiribmiş. Səhər yeməyində Zəlimxanın oğlu deyir ki, o xoruzları verərsən mənə, döyüşdürəcəm. Zəlimxan Yaqubun əsəbi səsi eşidilir:

"Yüz il qala ağlıma gəlməzdi ki, oğlum böyüyüb xoruz döyüşdürən olacaq!”

***

Zəlimxan Yaqubu “Şıxov” çimərliyində görən iki nəfər mübahisə edir; biri deyir, bu, şair ola bilməz, o biri dirəşir ki, özüdür. Uzun mübahisədən sonra gedib soruşmağa qərar verirlər.

- Siz Zəlimxan Yaqubun qardaşısınız? – olmaz deyən adam soruşur.

Zəlimxan Yaqub sakitcə:

- Bəli, - deyir, - qardaşıyam.

Adam qalib əda ilə əlini yuxarı qaldırır:

- Gördün? Zəlimxan Yaqubun “Şıxov”da nə işi var? O indi süd vannası qəbul edir.

***

Xəstələnəndə onlarla adam zəng eləyib deyirmiş ki, böyrək lazımdısa, verməyə hazırıq.

***

Zəlimxan Yaqub məclislərin birində elçiliyə getməyindən danışırmış. Adamlardan biri dərindən ah çəkib, deyir:

- Siz də ki, bu dil-fel var, o vaxt yaşasaydınız Leylini Məcnuna alardınız, məsələ həll olunardı!

***

Dostlarından biri ona deyir:

- Şair, böyrəyində xəstəlik var, yəqin yazmağı dayandırarsan.

Zəlimxan Yaqub cavab verir:

- Mən şeiri ürəyimlə yazıram, böyrəyimlə yox!

***

Yasamalda yaşadığı vaxt hər səhər işə gedəndə bir kəmfürsət yolunun üstündə durub "Zəlimxan müəllim, sabahınız xeyir” deyirmiş. Zəlimxan Yaqubsa cavabında “Axşamınız xeyir” deyirmiş. Bu minvalla söhbət dəfələrlə təkrarlanır. Bir gün adam dilə gəlir:

- Zəlimxan müəllim, mən "sabahınız xeyir” deyirəm, siz "axşamınız xeyir”, niyə?

Cavab:

- Sözün dəyərini bilməyənləri görəndə dünya mənə həmişə zülmət olur.

***

Deyilənə görə, Zəlimxan Yaqubun xanımı evin qayğılarına görə bir balaca xəsislik edirmiş. Şair də əliaçıq! Axşam verdiyi pulu səhər geri ala bilmirmiş. Bir gün qapılarına müalicəvi ot və çiçəklər satan bir qadın gəlir. Zəlimxan müəllimin xanımına deyir:

- Yüzcə manatlıq çiçək alıb, dəmləsən, ürəyin istəyən qədər arıqlayarsan!

Bunu eşidən şair şirin-şirin gülür:

- Ay bacı, sən ondan əllicə manat alsan, öz-özünə arıqlayacaq, ota-çiçəyə ehtiyac olmayacaq!

Oğuz Ayvaz