Bu gün Azərbaycan şairi Əliağa Vahidin doğum günüdür. Ednews mərhum şair haqqında maraqlı faktları təqdim edir.

Əliağa Vahid 17 fevral 1895-ci ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, mədrəsədə oxumağa başlasa da daha sonra ehtiyac üzündən təhsilini yarımçıq qoyaraq xarratlıq edib.

Gənc yaşlarında Bakıdakı "Məcməüş-şüəra" ədəbi məclisində iştirak edib, Azər (İmaməliyev), Müniri və b. şairlərin təsiri ilə lirik şeirlər yazıb. Satirik şeirlərində ictimai nöqsanları, mövhumatı, zülm və haqsızlığı ifşa edib. Onun "Tamahın nəticəsi" adlı ilk kitabı nəşr olunub.

***

Azərbaycanda Sovet hakimiyyətini rəğbətlə qarşılayan Vahid inqilabi təbliğat sahəsində fəal çalışıb, yeni həyatı tərənnüm edən çoxlu şeir ("Əsgər və fəhlə yoldaşlarıma", "Məktəb nə deməkdir", "Ucal, mələyim" və s.) yazmış, "Kommunist" qəzeti, "Molla Nəsrəddin" jurnalı ilə əməkdaşlıq edib. 

Füzuli ənənələrinin davamçısı olan Vahid müasir Azərbaycan ədəbiyyatında qəzəl janrının görkəmli nümayəndəsidir. Qəzəlləri poetik dilinin sadəliyi, xəlqiliyi və ahəngdarlığı ilə seçilir, xanəndələrin repertuarında mühüm yer tutur. Nizami, Xaqani, Füzuli, Nəvai və başqalarının qəzəllərini Azərbaycan dilinə tərcümə edib.

***

Hüseyn Cavidlə bir məclisdə imişlər. Vahid badə qaldırmaq istəyəndə Cavid artıq tövbə etdiyini və içmədiyini deyir. Vahid özünü sındırmadan bədahətən bu misraları söyləyir:

Cavid eləyib şərabı tövbə,

Yarəb, bizə çatmasın bu növbə!

***

Yaz-yay mövsümlərində Vahidin əlində həmişə qızılgül olub.

Şair siqareti çox çəkərmiş. Gündə 4-5 qutu siqaret çəkər, hətta bəzən çatmazmış. Ondan soruşanda ki, niyə bu qədər çəkirsən? Deyərdi, adamın sağlam ölməyə heyfi gəlir.

***

Bir gün xəstəxanada ona qulluq edən tibb bacısına sataşmaq üçün “adamın belə arvadı ola” deyir, həmin qadın da zarafatla qayıdır ki, “alsan, niyə olmur”. Bu zarafat onların evlənməsiylə nəticələnib.

***

Əliağa Vahid ədəbiyyata qədəm qoyanda Birinci Dünya Müharibəsi də yenicə başlamışdı. “İqbal” qəzetində satirik şeirlər yazırdı. Qəzetin redaktoru isə Məhəmməd Əmin Rəsulzadə idi.

***

Şairin Hitleri, faşizmi lənətləyən şeirləri xalqın dilində dolaşırdı. Buna görə Vahidə “Əməkdar İncəsənət Xadimi” fəxri adı verilib.

***

Vahid bir səhər söz verir ki, bu gün araq içməyəcək. Hər gün “paxmel” açdığı kafenin qarşısından şəstlə keçib yüz addım atandan sonra dayanır və deyir:

- Vahid, səndə ki, bu hünər var, bunu yüz qramla qeyd eləməmək insafsızlıq olardı!

***

Vahidin ağciyərlərində xəstəlik olub. Buna baxmayaraq onu yerli komissarlıq müharibəyə göndərmək istəyib. Tibb məntəqəsində “şaqat” edəndə ayağını qaldıra bilmir. Hərbçi onun üstünə qışqıranda o zaman orada həkim işləyən qəzəlxan Həkim Qəni iş otağından çölə boylanır və Vahidi tanıyır. Gəlib onu hərbçilərin əlindən alır, xəstəlik kağızını təsdiqlədir. Beləliklə, Vahid müharibədən qalır.

***

Belə bir əhvalat da danışırlar: Vahidin adı repressiya olunacaq yazıçıların siyahısında Bağırovun stoluna gəlir. Bağırov onun üstündən qələm çəkib deyir:

- İçən adamdan vətən xaini olmaz!

***

Səməd Vurğun Vahidi hər görəndə cibinə pul qoyurmuş və deyirmiş: “Ona borclu idim.”

***

Şair rəsmi evli olmayıb. Arvadı ilə dini kəbinli olublar. Əliağa rəsmi nikah etdirmək istəyib, arvadı razı olmayıb.

***

Mircəfər Bağırov şairin yaradıcılığını yüksək qiymətləndirirdi. Bağırovun arzularında biri də şairə Stalin mükafatı təqdim edilməsi idi. Buna görə də ona növbəsiz mənzil vermişdi.

***

Əliğağa Vahid həyat yoldaşından 30 yaş böyük idi. Yoldaşı onu sevmirdi. Şairin istedadına, şöhrətinə vurulmuşdu. Hətta arvadı deyirdi: "Sən mənə yaraşmırsan. Mən gözələm, sən çirkinsən".

***

Şairin itlərə xüsusi sevgisi vardı. Günlərin birində çox sevdiyi bir iti ölür. Xəbəri eşidən dostları onu dolamaq istəyir. Gecəyarı gəlib başsağlığı verirlər. Vahid halını pozmadan unikal cavab verir: arvad, yemək-içmək hazırla, itin qohum-əqrəbası gəlib.

***

Bağda vəziyyəti pisləşib, tibb bacısı iynəni gec vurduğu üçün ölüb. Tibb bacısı məsələsi sonradan yayılıb. Məlum olmayıb ki, tibb bacısı iynəni qəsdən gec vurub, yoxsa bu, sadəcə səhlənkarlıqdan olub.

***

Şairin ölümü xalqı dərindən kədərləndirir. Onu sevənlər, yazıçılar, şairlər cənazəsini Yazıçılar Birliyindən Fəxri xiyabana qədər əllərinin üstündə aparırlar.

Oğuz Ayvaz