“İnflyasiyanın artması qlobal pandemiyanın yaratdığı iqtisadi effektdir. Dünyanın bir çox ölkələrində hökumətlərin karatin tədbirləri ilə bağlı qərarları son nəticədə istehsal və digər iqtisadi sahələrdə fasilələrin yaranmasına gətirib çıxarıb”.
Bu sözləri Ednews-a açıqlamasında iqtisadçı Rəşad Həsənov ölkəmizdə inflyasiya faizinin yüksəlməsinin səbəblərini şərh edərkən bildirib.
İqtisadçı inflyasiyanın baş verməsinin səbəblərini müxtəlif aspektlərdən də izah edib.
“Hər bir ölkədə hökumətlər tərəfindən pandemiyanın səbəb olduğu mənfi sosial təsirlərin qismən aradan qaldırılması, əhalinin alıcılıq gücünün dəstəkləməsi, eyni zamanda bu yolla məcburi şəkildə tələbin artırılması və bazarda iqtisadi aktivliyin qorunması üçün zəruri maliyyə kredit siyasəti həyata keçirilir. Təbii ki, iqtisadi aktivliyin və istehsalın olmaması, eləcə də bazara əlavə pul kütləsinin daxil edilməsi nəticəsində bahalaşmanın gəlib çıxması gözlənilən idi. Bütün bunların davamı olaraq 2022 – ci ildə başlayan Rusiya-Ukrayna müharibəsi də bu prosesdə katalizator rolunu oynadı. Çünki bu müharibə enerji məhsullarının, nəqliyyat daşınmalarının, digər malların və xidmətlərin bahalaşmasını sürətləndirdi. Azərbaycana gəldikdə isə ölkəmiz bu prosesdən kənarda qalmır. Ölkəmiz idxaldan çox asılı vəziyyətdədir. Xarici bazarlarda qiymət dəyişikliklərin baş verməsi ilə yanaşı daxili bazarda liberal mühitin olmaması və rəqabətin zəif olması da inflyasiyanın daha kəskin şəkildə artması ilə nəticələnə bilər”.
İqtisadçının sözlərinə görə, inflyasiyanın artması yaxın zamanda əhalinin sosial gəlirlərinə öz mənfi təsirlərini göstərəcək.
“Əhalinin sosial gəlirləri rəsmi rəqəmlərə görə, təxminən 14 %, inflayasiya isə 13 %-dir. Bununla bərabər, inflyasiya səviyyəsinin 25 %- in üzərində olacağı da ehtimal edilir. Bu o deməkdir ki, istənilən halda inflyasiya əhalinin gəlirlərinə, hətta həssas sosial qruplara kifayyət qədər mənfi təsiri olacaq. Az gəlirli əhalinin sosial güzaranına daha çox ziyan dəyəcək, ona görə ki, onların gündəlik istehlak etdikləri məhsulların qiymətləri getdiqcə bahalaşır”.
Belə bir vəziyyətdə maaşların artırılması gözləntilərinə toxunan Rəşad Həsənov bu istiqamətdə addımların artıq atıldığını bildirib.
“Bir çox ölkələrdə buna bənzər qərarlar qəbul edilib. Misal üçün bir həftə əvvəl Türkiyədə minumum əmək haqqının artırılması ilə bağlı addım atılıb. Qeyd edim ki, ölkəmizdə əmək haqqlarının və sosial müavinatların rüblük və yarım illik indeksiyası həyata keçirilir. Əhalinin gəlirlərinin artırılması üçün bu ilin dövlət büdcəsinə yenidən baxılıb. Bu istiqamətdə dövlət büdcəsindən 2.4 milyon manata qədər xərclər artırılıb. Lakin düşünürəm ki, bundan əlavə yeni sosial proqramın qəbul edilməsinə və büdcədən əlavə vəsaitin ayrılmasına da ehtiyac duyurulur”.
Yunis Abdullayev
