Son bir ayda dünyanın neft bazarında qiymətlər 6 faiz azalıb. Qeyri-neft sektorlarının inkişaf etməsi nəticəsində neftin qiyməti ucuzlaşır. Neft qiymətlərinin ucuzlaşması daha nə qədər davam edəcək?
“İnkişaf Etmiş Dövlətlərdə alternativ enerjinin ümumi təlabatda payı artdığı üçün dövlətlər neft idxalına gərək duymur”.
Bu fikirləri Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şaban Ednews-a açıqlamasında bildirib. Ekspert qeyd edib ki, günümüzdə Yaşıl Enerji bütün dünya dövlətlərinin diqqət mərkəzində olan bir məsələdir.
“2020-ci ildə dünyanın enerji təlabatının 7%-ni alternativ enerji mənbələri ödəyirdisə, 2023-cü ildə bu rəqəm 15%-ə yüksəlib. Bu kifayət qədər ciddi bir rəqəmdir. Son texnologiyalarla günəş panellərinin istehsalat əmsalını artırmağı bacarmışıq. Texnologiyanın bu səviyyədə inkişafı ilə məncə 2050-ci ilə qədər bizə fantastik gələn texnikalar reallığı çevriləcək. Son üç ildə alternativ enerji mənbələinə qoyulan kapital 2010-2020-ci illər arasında bu sahəyə qoyulan vəsaitdən çox olub ki, elə bu investisiyanın təsirini hazırda yaşayırıq. Artıq səhmdarların bir çoxu öz iqtisadi fəaliyyətləri qeyri-neft enerji mənbələrindən almağa çalışırlar”.
Ekspert həmçinin neftin ucuzlaşmasının digər səbəblərini də sadalayıb. Onun sözlərinə görə, dünyada neftin ucuzlaşmasının səbəbi neft ehtiyyatlarının lazımi qədər olmasıdır.
“ABŞ, Kanada və bir sıra Avropa ölkələri əlavə ehtiyatlara ehtiyac duymadıqlarını bildiriblər. Az öncə də qeyd etdiyim kimi alternativ enerjinin ümumi təlabatı ödəmə faizi günü-gündən artır. Baxmayaraq ki, bir çox iqtisadi əhəmiyyətli regionlarda münaqişələr baş verir, Yaşıl enerjinin intensiv inkişafı bu balansı qoruyur və gözlənilənin əksinə neft qiymətlərini aşağı salır. Adətən müharibə zamanı neft hasilatı və çatdırılması çətinləşdiyi üçün qiymətlər qalxır. Lakin, təlabat azalsa və ixracat çətinləşsə də bu problem yaratmır. Çünki ölkələrin neft təlabatı stabil qalıb. Ona görə də düşünürəm ki, hələ bu vəziyyət davam edəcək, hətta neft və təbii qaz idxalı daha da azalacaq”.
İlham Şaban düşünür ki, digər səbəb...
“Burada elektrik avtomobillərin də təsiri var. Son 4 ildə elektromobillərin bazarda sayı gözlənilməz dərəcədə artıb. Beləcə təbii ki, artan maraq şirkətlərarası rəqabətə çevrilib. Bütün bunlar təbii halda baş verir. Neftə azalan maraq və dəyişən dəyərləri heç bir siyasi vəziyyətlə əlaqələndirmək lazım deyil. Neft erasının başa çatması təbii şəkildə baş verən “Yaşıl İnqilabın” başlaması ilə nəticələnir”.
Fərid Axund
