“Fastfud”lar insanların gündəlik həyatına elə daxil olub ki, əksəriyyət bunsuz öz rasionunu təsəvvür etmir. Əvvəllər daha çox böyük şəhərlərdə, meqapolislərdə rast gəlinirdisə, indi hətta rayonlarda, kiçik şəhərlərdə hər küncdə dönərxanalara rast gəlmək mümkündür. Bu qidaların zərərlərini isə saymaqla bitməz.
Məsələ ilə bağlı həkim, onkoloq-cərrah Arif Nuri bu qidaların belə çox yayılmasının 2 əsas səbəbi olduğunu bildirib:
“İlk növbədə sahibkarlara bu cür biznes sərfəlidir, işə başlamaq üçün çox böyük maliyyə tələb olunmur, ikinci səbəb isə bu sahəyə böyük tələbdir. Bu tələbin formalaşması isə orta statistik insanın psixologiyasını bilən marketoloqların güclü fəaliyyətinin nəticəsidir. Çünki insanlar müasir dövrdə tez hazır olan, dadlı, toxluq yaradan ucuz qida məhsullarına üstünlük verir. “Fastfud” (ayaqüstü) yerlər də bu tələbata gözəl cavabdır. Digər tərəfdən, əksər insanlar bilir ki, bu cür qidalanma sağlamlıq üçün zərərlidir. Amma bu zərərin nə qədər sağlamlığa öldürücü təsir etdiyini çoxları bilmir”.
Arif Nuri dönərlərin, hotdoqların, burgerlərin zərərli təsirlərini xüsusilə qeyd edib:
“İlk olaraq “fastfud”ların müştəriyə tez satılması üçün bu məhsullar əvvəlcədən hazırlanır. Günlərlə, həftələrlə qızdırılır, soyuducuya qoyulur. Bir dönərxanada bir topa ətin neçə gün fırlandığını dəqiq bilərsinizmi? Əlbəttə yox. Bir burger kotletinin neçə gün əvvəl hazırlandığını bilirsinizmi? Əlbəttə ki, yox. Bir fikirləşin, günlərlə (bəzən həftələrlə) qızdırılıb soyudulun bir qida məhsulunun sağlamlıq üçün faydası ola bilərmi? Ən yaxşı halda “fastfud”larda olan ət müxtəlif hormonlarla, dərmanlarla saxlanılan heyvan ətidir. Hələ müxtəlif ölmüş heyvanların: atların, uzunqulaqların bu cür yerlərə satıldığını demirəm. Ona görə, bu cür məhsullarla qidalanmaq orqanizminizi lazımlı qida maddələri ilə təmin etmir, əksinə, zəhərləyir. “Fastfud”lara əlavə olunan ketçup, mayanez və digər sousların tərkibinə daxil olan maddələri kimyaçıdan başqa kiminsə tanıması mümkün deyil. “Fastfud”ların tərkibində yüksək miqdarda yağ olduğuna görə onlar həm də yüksək kaloriyə malikdir. Bir hamburger insanın sutkalıq enerjiyə olan tələbatının yarısı qədər kalori verir. Çünki transpiylər - süni sintez olunmuş yağlardır. Mədə-bağırsaq yoluna düşən transpiylər bütün normal həzm prosesini pozur”.
Həkim bildirib ki, “fastfud”lara əlavə olunan müxtəlif konservantlar, dad gücləndiriciləri, aromatizatorlar sağlamlığa zərərli olmaları ilə yanaşı, həmçinin bu cür qidalardan asılıłığın yaranmasına da səbəb olur:
“Onları yedikcə yemək istəyirsən. Bu cür maddələrə misal olaraq qlütamat natrini göstərmək olar. Əksər vaxt “fastfud”ların “Koka-kola” və digər bu kimi içkilərlə istifadə edildiyini nəzərə alsaq, yuxarıda qeyd olunan zərərli təsirlərin 2 qat miqdarını almış olurlar”.
A.Nuri “fastfud”lardan müntəzəm istifadənin insanlarda bir çox xəstəliklərin yaranmasına səbəb olduğunu vurğulayıb:
“Bu qidalardan müntəzəm istifadə piylənmə, arterial qan təzyiqi, ürəyin işemik xəstəliyi, şəkərli diabet xəstəliyi, infarkt, insult, bir çox orqanların xərçəng olma riskini dəfələrlə artırır. Ümid edirəm, sağlam, gümrah, uzun ömür sürmək istəyənlər tezliklə bütün “fastfud” yeməklərindən imtina edərlər”.
Qeyd edək ki, hazırda “fastfud” məhsullarının ticarəti ilə məşğul olan ən böyük şirkətin dünyanın 119 ölkəsində 30000-dən çox restoranı fəaliyyət göstərir. Son dövrlərdə isə Amerikada, eləcə də digər inkişaf etmiş ölkələrdə sağlamlıq üçün zərərli olduğuna görə “MakDonald” şəbəkələrinin qidalarını boykot etmək üçün aksiyalar keçirilir. (Axar.az)
