“İnsanlar var ki, 90 yaşına qədər faydalılıq funksiyaları yüksək olur və cəmiyyətdə xeyli işlər görə bilir. İnsanlar da var ki, 50 yaşdan sonra sıradan çıxır. Buna fərdi olaraq yanaşılmalıdır”.
Eurasia Diary xəbər verir ki, bu sözləri Lent.az-ın suallarını cavablayan professor, ekspert Adil Qeybulla deyib. O bildirib ki, ümumiyyətlə, insanın fiziki və ruhi sağlamlığı bir çox faktorlarla bağlıdır:
“Əsasən genetik faktor, eləcə də insanın keçirdiyi həyat tərzi, keçirdiyi xəstəliklər və s. sözügedən faktorlara aiddir.
Sadəcə olaraq yaşlı adamların əmək qabiliyyətləri tez aşağı düşür, onlar fiziki baxımdan elə də aktiv olmurlar və gənclər qədər çevik olmağı bacarmırlar”.
A.Qeybulla qeyd edib ki, dünyanın müxtəlif ölkələrdə də yaş məsələsi nisbi götürülür:
“Məsələn, Ronald Reyqan 70 yaşına az qala Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidenti seçildi. Həmçinin Donald Tramp da 71 yaşında 2017-ci ildə prezident oldu.
Düşünürəm ki, bir insan öz əmək qabiliyyətini, intellektual imkanlarını saxlayırsa və kifayət qədər təcrübəyə malikdirsə, onun işləməsi lazımlıdır. Məsələn, siyasi, eləcə də dövlət əhəmiyyətli vəzifələrdə təcrübəli şəxslərdən istifadə edilməlidir ki, uğur qazanılsın. Ancaq çevik işlərdə mütləq üstünlük gənclərə verilməlidir”.
Professor hesab edir ki, cəmiyyət elə bir formada qurulmalıdır ki, əmək qabiliyyətini itirmiş və ya itirməmiş şəxslər özünü cəmiyyətdə tapa bilməli, eyni zamanda hər birinin sosial müdafiəsi imkanları mövcud olmalıdır:
“Belə olan halda düşünürəm ki, cəmiyyətdə hər şey daha yaxşı olacaq və vəzifəyə gəlir mənbəyi kimi baxılmayacaq. Biz bu cür cəmiyyət qursaq, problemlər də olmaz”.
Mövzu ilə əlaqədar saytımıza danışan psixoterapevt Mehriban Rzayeva bildirib ki, insanın şəxsiyyət vəsiqəsi yaşı ilə fiziki yaşı üst-üstə düşməyə bilər:
“Dünya şöhrətli rus alimi İvan Pavlov 80 yaşında işə velosipedlə gedib, gəlirdi və produktiv çalışırdı. Bəzən isə elə adamlar olur ki, 45 yaşı olsa da, onun psixi funksiyalarında zəiflik müşahidə olunur.
Bir sözlə, insanın həyat tərzində düzgün qidalanması, zərərli vərdişlərinin olmaması, aktiv fəaliyyət göstərməsi vəsiqə yaşının önəmli olmadığını bir növ sübut edir”.
M.Rzayeva düşünür ki, intellektual, zehni işlə məşğul olan şəxslər işlədikcə onların təcrübəsi daha da artır və savadlı kadra çevrilirlər:
“Ancaq bəzi peşələr də olur ki, orada yaşlı təbəqənin yerinə cavanların işlə təmin edilməsi daha böyük uğurlar gətirə bilər.
Qeyd edim ki, hazırda ölkədə psixoloq ştatlarına çox az yer verilir. Məsələn, Amerikada, Avropada olan böyük şirkətlərdə mütləq psixoloqlar çalışır və işçilərin psixoloji vəziyyətləri ilə bağlı yardımçı olurlar. Ancaq bizdə bu təcrübədən istifadə olunmur. Zənnimcə, ilk olaraq dövlət müəssisələrində sözügedən təcrübədən istifadə edilməlidir. Daha sonra bunun effektliyi müşahidə edildikdən sonra isə özəl qurumlar da psixoloqların iş mühitində olmasından yararlanacaqlar”.
