Vyetnam Sosialist Respublikası coğrafi mövqeyi ilə seçilir və Cənub-Şərqi Asiyada mühüm rol oynayır. Bu, ölkənin iqtisadiyyatına da öz təsirini göstərir.

Vyetnam Sosialist Respublikasının Avropa-Amerika Bazarı İdarəsinin və Sənayə və Ticarət Nazirliyinin direktor müavini xanım Nquyen Kanh Nqok   Vyetnam və Avrasiya İqtisadi Birliyi arasında iqtisadi əlaqələr və gələcək fəaliyyət barədə Eurasia Diary-nin suallarını cavablandırıb.  

Vyetnam və Avrasiya İqtisadi Birliyi arasında Azad ticarət zonası

Vyetnam - Avrasiya İqtisadi Birliyi arasında Azad Ticarət haqqında Sazişə dair təşəbbüs 2013-cü ilin martında Hanoi-də irəli sürülmüşdü. Ölkə prezidenti, eləcə də Vyetnamın baş naziri və AİB-nin beş üzv dövləti tərəfindən təsdiqlənən bu saziş 2015-ci il mayın 29-da Qazaxıstan Respublikasında imzalanıb. Hər iki tərəf daxili təsdiq prosedurlarını  yerinə yetirdikdən sonra razılaşma 2016-cı il oktyabrın 5-də qüvvəyə minib. Bu saziş nəticəsində ölkələrarası ticarət inikşaf etmişdir. Vyetnam Gömrük İdarəsinin statistikasına əsasən 2015-ci il ilə müqaisədə 2016-cı ildə  bu ölkələr arasında idxal-ixrac dövriyyəsi 23% artaraq 3.04 milyard dollar çatmışdı.

Vyetnamın Avrasiya İqtisadi Birliyinə ixracı

2017-ci ilin iyulunun sonlarında saziş efektli nəticələr verməyə başladı. Vyetnam AİB-ə ixrac etdiyi mal dövriyyəsi 354,3 milyon ABŞ dollar təşkil etdi və bu mallara 9908 mənşə sertifikatı (Forma EAV) təqdim edildi. Vyetnamdan ixrac olunan məhsullar əsasən  tekstil, ayaqqabı, dəniz məhsulları, kənd təsərrüfatı məhsulları və elektron cihazlardır.

Vyetnamın Avrasiya İqtisadi Birliyindən idxalı

Vyetnam Gömrük İdarəsinin statistikasına əsasən Vyetnam - Avrasiya İqtisadi Birliyi arasında Azad Ticarət Sazişi qüvvəyə mindiyi gündən etibarən xüsusi imtiyazlı vergi tətbiq olunan idxal mallarının sayı artmışdır. 2016-cı ilin son 3 ayında bu cür məhsulların ümumi dövriyyəsi 44 milyon dollar təşkil edib.

Vyetnam və Avrasiya İqtisadi Birliyinin müvafiq orqanları bu sazişi tarifsiz sektorlarda da yerinə yetirirlər. Məsələn, ticarətin mühafizəsi mənşə qanunu, gömrük idarəçiliyi, ticarətdə texniki maneələr, qida gigiyenası və təhlükəsizlik metodları, sanitar və fitosanitar tədbirlər, dövlət satınalmaları, əqli mülkiyyət və s. Vyetnam və Avrasiya İqtisadi Birliyi arasında ikitərəfli ticarətin optimallaşdırılmasına gətirib çıxarır.

Gələcəkdə Avrasiya İqtisadi Birliyinə qoşulmaq imkanı

İqtisadi imkanları oxşar olan ölkələr çox vaxt dünya arenasında nüfuzlarını artırmaq üçün güclərini birləşdirir (Avropa İttifaqı buna nümunədir).

Avrasiya İqtisadi Birliyinin strukturu Avropa İttifaqının strukturuna bənzəyir. Vyetnam və bu Birliyin iqtisadiyyatı təktərkibli yox daha çox tamamlayıcı olduğundan onların birləşməsinə ehtiyac duyulmur. Bundan əlavə, coğrafi məsafəni nəzərə alsaq, regional birliyin formalaşmasında əsas meyar olan Vyetnam AİB-ə üzvlüyə namizəd kimi az uyğundur. Buna baxmayaraq, Vyetnam və AİB ölkələri arasında ticarət inkişaf etməkdədir.

Beləliklə, Vyetnam-Avrasiya İqtisadi Birliyinin əsas məqsədi iki ölkə arasında məhsul axınının və investisiyaların inkişaf etdirilməsidir.

Vyetnam və Avrasiya İqtisadi Birliyi arasında investisiya layihələri

2012-ci ildə iki ölkə liderlərinin qərarı ilə Vyetnam-Rusiya Prioritet İnvestisiya Layihələri üzrə Yüksək İşçi Qrupu (İşçi Qrupu) yaradılmışdır. Vyetnam-Rusiya Prioritet İnvestisiya Layihəsi çərçivəsində neft və qaz yataqları, nəqliyyat, kənd təsərrüfatı, elektrik, tikinti, sənaye və yüksək texnologiyalar sahələrində 17 layihə var.  Bu layihələr yüksək sosial-iqtisadi əhəmiyyətə malikdir  və Vyetnam-Rusiya əməkdaşlığında böyük rol oynayır.

Rusiya ilə Vyetnam arasındakı ticarət dövriyyəsi

2016-cı ildə Rusiya ilə Vyetnam arasındakı ticarət dövriyyəsi 2015-ci il ilə müqaisədə 26% artaraq 2.7 milyard dollar təşkil edib.

Vyetnamın son illərdə Rusiyadan idxalının əsasını neft, polad, gübrələr, maşın və təchizat avadanlıqları təşkil etmişdir. Rusiyaya əsas ixrac olunan məhsulların arasında telefon, kompüterlər və digər elektron cihazlar, toxuculuq məhsulları, ayaqqabı, dəniz məhsulları, qəhvə, kakao, düyü və tərəvəzlər çoxluq təşkil edib.

Rusiya Federasiyası xüsusilə də mineralların çıxarılması və emalı, elektrik enerjisi, avtomobil istehsalı, maşın istehsalı, kimyəvi maddələr və s. sahələrdə güclü sənayeyə malikdir. Bu razılaşma nəticəsində Vyetnam da  yüngül sənaye, emal sənayesi, neft və qaz istismarı və digər sahələrdə birliyə üzv ölkələrdə öz sərmayələrini təşviq etmək və genişləndirmək imkanına malikdir.

Vyetnam və Belarus arasında ticarət dövriyyəsi

İki ölkə arasında idxal və ixrac strukturu bir-birini tamamlayır. Vyetnamın Belarusiyaya ixracatını əsasən telefon, dəniz məhsulları, tərəvəzlər və digər məhsullar təşkil edir. Eyni zamanda, Vyetnam Belorusiyadan əsasən Kali gübrəsi, maşın avadanlığı və ehtiyat hissələri, yük maşınları, plastik materiallar, 12 oturacağı olan avtomobil, SKD komponentləri idxal edib.

Vyetnam və Qazaxıstan arasında ticarət dövriyyəsi

Son illərdə iki ölkə arasında idxal və ixrac strukturu demək olar ki, dəyişməyib. Vyetnam ixracatına əsasən telefon, kompüterlər, kənd təsərrüfatı məhsulları, dəniz məhsulları, maşın hissələri, dəmir və polad daxildir. Vyetnam, Qazaxıstandan metal, filiz və mineral kimi məhsulları idxal edir.

Bu iki ölkə arasında Long Phu Real Estate Company, Bolat Duisenovun külək enerjisi və Petrovietnam Neft və Qaz Qrupu və KazMunayGas kimi investisiya layihələri imzalanıb.

Yaxın vaxtlarda Vyetnam və Qazaxıstan müəssisələri öz təşəbbüslərini enerji, neft və qaz, faydalı qazıntıların emalı, telekommunikasiya, tikinti sahələrində ikitərəfli əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsi və inkişafına yönləndirəcəklər.

Lin Tonq

BAMF-ın  Budapeştdəki təmsilçisi