- Bakı və İrəvan birgə bəyanat yayıblar ki, bu da danışıqlar yolunda irəliləyişdən xəbər verir. Sizcə, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə nəhayət, son qoymaq mümkün olacaqmı?

- Birgə bəyanat alqışlandı, lakin münaqişənin nəhayət sona çatması üçün Ermənistan tərəfinin konkret qərarları ilə davam etdirilməlidir. Xüsusilə, İrəvan sərhədin müəyyənləşdirilməsinə razılıq verməli və nəhayət, regional nəqliyyat dəhlizlərinin blokdan çıxarılması ilə bağlı 2020-ci ilin noyabrındakı atəşkəsin doqquzuncu bəndinə əməl etməlidir. Bunlar Ermənistan dövlətinin, vətəndaş cəmiyyətinin və diasporunun bəzi üzvləri tərəfindən bəyənilmir, lakin onlar Paşinyana bu qərarları almaması üçün böyük təzyiq göstərəcəklər. Buna görə də, o, diaspora tərəfindən təşkil edilmiş iğtişaşlara qarşı ciddi önləmlər almalıdır. Ələxsus müqavilənin imzalanması düşünürəm an məsələsidir.

- Bakı ilə İrəvan arasında sülh Moskvanın xeyrinədirmi?

- Əlbəttə ki. Prezident Putin illərdir, xüsusən də Moskvanın vasitəçiliyi ilə 2020-ci ilin noyabrından atəşkəsin əldə edilməsində bilavasitə rolu ilə bu münaqişəni həlli üçün xeyli vaxt və səy sərf etdi. Cənubi Qafqazda sülh regiondankənar aktorların “parçala və hökm et” məqsədləri üçün müdaxiləsini çətinləşdirir və beləliklə, daha çox proqnozlaşdırıla bilənliyə gətirib çıxarır ki, bu da öz növbəsində biznes perspektivlərini yaxşılaşdırır. Rusiya Cənubi Qafqazda sülhün çoxqütblüyə keçidi daha da sürətləndirəcəyini gözləyir.

- Türk Dövlətləri Təşkilatının beynəlxalq aləmdə rolunun güclənməsini necə qiymətləndirirsiniz?

- Düşünürəm bu təşkilat xüsusilə ortaq sosial-iqtisadi maraqlara diqqət yetirən, regional inteqrasiya təşkilatları formalaşmaqda olan çoxqütblü dünya nizamı üçün xarakterikdir. TDT üzvlərinin coğrafiyası və istifadə olunmamış iqtisadi potensialına görə böyük potensiala malik təşkilatlardan biridir. Bu qrup Çin və Türkiyə arasında Orta Dəhlizi optimallaşdıra bilər ki, bu da regional çoxqütblü proseslərin sürətləndirilməsi ilə paralel olaraq bu marşrut boyunca olanların hamısı üçün daha çox qarşılıqlı rifaha gətirib çıxara bilər.

- Ukrayna müharibəsi haqqında fikirləriniz necədir? Bildiyiniz kimi, mətbuatda Ukrayna xalqının və Qərbin bəzi ölkələrinin müharibədən yorulduğu barədə məlumatlar yayılıb. Bu müharibənin necə bitəcəyini gözləyirsiniz? Macarıstanın açıqlamaları müharibəyə təsir edəcəkmi?

- Əks-hücumun uğursuzluğu Qərb siyasətçilərini ayıltdı və onları bu münaqişəni qeyri-müəyyən müddətə maliyyələşdirməyə yenidən baxmağa vadar etdi. Nəticədə yardımın kəsilməsi, Ukrayna daxilində Zelenski ilə Zalujnı arasında mövcud olan siyasi gərginliyi daha da gərginləşdirdi. Bu, eyni zamanda Ukrayna xalqını kütləvi şəkildə ruhdan saldı. Üstəlik, Rusiya NATO ilə “logistika yarışında” açıq-aydın qalib gəlir, ilk növbədə əks-hücumun uğursuzluğu ilə nəticələnir. Zelenskinin qoşunlara möhkəmləndirməyi əmr etməsi və quru qoşunlarının komandanı Sirskinin Rusiyanın bütün cəbhələrdə hücum etdiyini təsdiqləməsi ilə sübuta yetirilən Ukrayna indi müdafiəyə keçdiyi halda, irəliləyişin qarşısını almaq üçün münaqişənin dondurulmasına yönəlmiş sülh danışıqlarına yenidən başlamaq məqsədəuyğundur. Rusiya bildirib ki, nə Qərbdən, nə də Ukraynadan sülhə dair bir addım görmürəm, baxmayaraq ki, bu, əlbəttə ki, dəyişə bilər, əks halda münaqişə belə davam etsə, Moskva yenidən hücuma keçəcək.

- Rusiyada prezident seçkiləri onun Cənubi Qafqaz və Ukrayna müharibəsindəki strategiyalarına necə təsir göstərə bilər?

- Rusiyanın Cənubi Qafqaza, Ukraynaya və başqa yerlərə qarşı siyasəti daxili siyasi proseslərdən və ictimai rəydən asılı olmayaraq formalaşır, ona görə də qarşıdan gələn seçkilər buna qətiyyən təsir göstərməsin. Hər şeyin necə işlədiyi ilə maraqlananlar Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi saytında dərc olunmuş ən son Xarici Siyasət Konsepsiyası ilə tanış olmalıdırlar. O, Rusiyanın bütün dünyada milli maraqlarını hərtərəfli izah edir ki, onun siyasətçiləri və diplomatları tandemdə irəliləməyə diqqət yetirirlər.

Əkbər Novruz