İranın ali lideri Ayətulluh Əli Xameneyi "Twitter" hesabında Azərbaycana təhdid dolu bir neçə açıqlama yayıb.
“Bir ölkənin təhlükəsizliyi tərəqqinin bütün fəaliyyətlər üçün əsas infrastrukturdur. Başqalarına güvənərək təhlükəsizliyini təmin edə biləcəyini düşünənlər bilməlidirlər ki, təhlükəsizliyini xaricilərə əmanət etdikləri üçün tezliklə bir zərbə alacaqlar”.
İran rəhbəri əvvəlcə ingiliscə, ölkənin adını birbaşa çəkmədən belə qeyd edib. Daha sonra İmam Hüseyn Hərbi Məktəbin məzuniyyət mərasimində çıxış edən Xameneyi bildirib ki, İranın şimal-qərbində, bəzi qonşu ölkələrdə yaşanan hadisələrin həll yollu xarici güclərin bu ölkələrə müdaxiləsinin qarşısını almaqdır.
Bu açıqlamalarda Azərbaycanın adı çəkilməsə də, daha sonra Xameneyi “Twitter”də Azərbaycanca iki açıqlama yayıb:
“İranın şimal-qərb qonşularının problemləri qonşu xalqlara güvənc və onların ordularının həmkarlığı ilə, biganə orduların hərbi huzuru olmadan həll edilməlidir”.
Ayətullah Seyid Əli Xameneyinin açıqlaması İranın qarşı Azərbaycana düşmən münasibətdə olduğunu göstərir. Əslində, İran rejimi Azərbaycana qarşı heç vaxt dost münasibət göstərməyib. 30 il öncə SSRİ-nin dağılması zamanı Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini qazanmasını İran özü üçün təhlükə hesab edirdi. Çünki rəsmi Tehran bu prosesin öz ərazisinə keçəcəyindən və Güney Azərbaycan türklərinin ayrılaraq müstəqil olmaq qura biləcəyindən narahat idi. Bu qorxu hissi hazırda da davam edir.
Ona görə də İran rəsmiləri mütəmadi olaraq Azərbaycan ünvanına hədələyici ifadələr işlədir, ərazi iddiaları irəli sürür. İranın Azərbaycana qarşı düşmənçiliyinin ən böyük nümunəsi isə Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə dəstək verməsi oldu. Ermənistanla strateji tərəfdaşlıq əlaqələri quran İran hakimiyyəti hətta Qarabağdakı separatçı rejimə də hərbi və iqtisadi yardım göstərirdi. Məqsəd İranın şimalında müstəqil Azərbaycan dövlətinin ərazi bütöblüyünə və suverenliyinə son qoymaqdan ibarət olub.
İran yük maşınlarının Gorus-Qafan yolu ilə Xankəndinə qanunsuz olaraq yüklər daşıması həmin “sobataj” siyasətinin davam etdiyini göstərir. İkinci Qarabağ müharibəsində Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü təmin edərək sərhədlərini bərpa etməsi İranı əməlli-başlı qıcıqlandıran növbəti amilə çevrilib. Yalnız Ermənistanın məğlubiyyəti deyil, həm də Azərbaycanın güclənməsi İranı məyus edib.
Bu səbəbdən də, 2020-ci ildə Bakıda Zəfər Gününün qeyd edilməsindən dərhal sonra molla rejiminin nümayəndələri Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın “Arazı ayırdılar” şerini söyləməsini bəhanə edərək Azərbaycana qarşı təhqiramiz bəyanatlarla hücuma keçdilər. Əslində, İranın bu mövqeyi Azərbaycanın qələbə qazanaraq ərazi bütövlüyünü bərpa etməsini həzm edə bilməməsindən irəli gəlirdi. Son günlər İranın Azərbaycan sərhədlərində hərbi təlimlər keçməsi və ali lider Xameneyinin açıqlamaları həmin siyasətin davam etdiyini təsdiq edir.
Orta Doğu Araşdırmalar Məkəzinin rəhbəri Sədrəddin Soltan hesab edir ki, İran bölgədə Azərbaycanın üstün mövqe qazandığı yeni geosiyasi reallıqları qəbul etmək istəmir. Ayətullah Seyid Əli Xameneyinin mesajları isə İran rəsmilərinin Azərbaycana qarşı söylədiyi hədyanların cəmidir:
“İstər 44 günlük müharibə dövründə, istərsə də ondan sonra Xameneyinin Azərbaycanın haqq işini müdafiə edən, yaxud qələbə münasibətilə təbrik edən bəyanatı olmayıb. Allahşükür Paşazadənin fətva verməsi barədə deyilənlər də yalan idi. Fətva verən bir dövlətin rəhbəri qonşu ölkəni hədələyən və ittiham edən saxta bəyanatla çıxış etməz. Xameneyi İranın şimal qərbi deyəndə Azərbaycanı nəzərdə tutur. Çünki Azərbycan öz ərazisində Türkiyə və Pakistanla birlikdə hərbi təlimlər keçirib. Azərbaycanın həm Türkiyə, həm də Pakistanla hərbi əməkdaşlığa dair anlaşma var.
Bu razılaşmaya uyğun olaraq Azərbaycan bu təlimləri keçirir. Yalnız istisna olaraq, Rusiya sülhməramlıları beş il müddətinə Qarabağa yerləşdirilib ki, o da müvəqqəti xarakter daşıyır. Amma İranın davamlı surətdə müdafiə etdiyi Ermənistan ərazisində Rusiyanın hərbi bazası mövcuddur. ABŞ-ın Cənubi Qafqazda ən böyük səfirliyi də məhz Ermənistandadır. Səfirlik əməkdaşlarının sayı da bu regionda ən çox Ermənistandadır. Amma İran Ermənistanla tərəfdaşlıq edir. İran müharibədə Ermənistanı dəstəklədi. İran Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü məhz Ermənistanın vasitəsilə pozdu.
Deməli, Ayətullah Seyid Əli Xameneyi bu bəyanatı ilə Ermənistana etdiyi yardımları ört-basdır etmək istəyir. Azərbaycan birmənalı olaraq, davamlı surətdə bölgə dövlətləri ilə əməkdaşlığın tərəfdarı olduğunu bəyan edir. İrandan fərqli olaraq, Azərbaycan qapalı dövlət deyil. İran qapalı ölkədir və bu dövləti guya şiəlik ideologiyası ilə idarə edir. Tehran hakimiyyəti dünyada İsraili və ABŞ-ı özünə düşmən elan edib. Azərbaycan isə dünyəvi dövlətdir, demokratik inkişaf yolu tutub və bütün dünya ölkələri ilə əməkdaşlığa açıqdır.
Hətta Azərbaycan müharibə vaxtı belə “Ermənistana ölüm!” şüarı ilə çıxış etmədi. Azərbaycan İrandan fərqli olaraq, dünya dövlətlərinə xoşməramlı münasibət göstərir. İranın isə qonşu dövlətlərin hamısı ilə problemi var. Səddam Hüseynin hakimiyyəti dövründə İranın İraqla münasibətləri müharibə həddinə çatdı. İranın Əfqanıstanla, Pakistanla, Bəhreynlə, ərəb ölkələri ilə, Türkiyə ilə münasibətlərində problemlər mövcuddur. Perspektivdə İranın Ermənistanla da münasaibətlərində problemləri yaranacaq. Çünki Ermənistanın İsraillə diplomatik əlaqələri var. Ermənistan ərazisində başqa ölkənin hərbi bazası yerləşir. ABŞ-ın dünyada ikinci ən böyük səfirliyi İrəvandadır. Ermənistan hakimiyyəti Avropaya və NATO-ya inteqrasiya xətti yürüdür. İran və Seyid Əli Xameneyi də Cənubi Qafqazda yaranmış yeni geosiyasi şəraitə hazır deyil. İran dövləti və onun rəhbərliyi Cənubi Qafqazda yeni şəraitdən doğan şərtlərə uyğunlaşa bilmir. Yəni onlar xarici siyasi kurslarında dəyişiklik etməyə hələ çatmayıblar”.
Ekspert bildirib ki, İran bu gün Zəngəzur dəhlizinin açılmasından ehtiyatlanır:
“Çünki Zəngəzur dəhlizinin açılacağı təqdirdə, İran Türkiyə-Azərbaycan-Mərkəzi Asiya marşrutu üzrə, yəni Çinlə Avropa arasında ikinci dərəcəli dövlətə çevriləcəyindən ehtiyatlanır. Bu yol həm də perspektivdə enerji nəqli üçün istifadə oluna bilər. Belə olan halda da İran ikinci plana keçə bilər. Yəni perspektivdə Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması, əməkdaşlıq qurması, münaqişənin həlli İran hakimiyyətinə sərf etmir. Çünki onlar həmişə “bulanıq suda balıq tuturlar”. Xameneyinin açıqlamları da onun “bulanıq suda balıq tutmaq” sevdasından irəli gəlir. 30 ildir İran Azərbaycanda sionistlərin, Amerikanın olduğunu iddia edir. İranın İsrailə qarşı mübarizə aparmağa cürəti çatmır, amma Azərbaycanı özünün qavğasına çatmaq istəyir. Əgər İran səmimi deyilsə, Azərbaycan nəyə görə onun yanında yer almalıdır?”
Sədrəddin Soltan bildirdi ki, Tehran hakimiyyəti Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunmasından, demokratik inkişafından və gələcəkdə bu prosesin İrana transfer etməsindən qorxur:
“Yəni İrandakı qeyri-farslar Azərbaycanı özünə nümunə götürərək azadlıq hərəkatına qalxa bilər. Bu isə İranın pis niyyətli qonşu olduğunu nümayiş etdirir”.
Ekspert onu da vurğuladı ki, Azərbaycanın Türkiyə və Pakistanla hərbi əməkdaşlığının dərinləşməsi və birgə təlimlər keçməsi İran rejimini narahat edir:
“İran xəbis qonşudur. Bu xəbislik də Ayətullah Seyid Əli Xameneyinin işlətdiyi ifadələrdən hiss olunur. İran mərkəzi fars düşüncə sistemi heç bir müsəlmanı, heç bir ərəbi, türkü sevmir. Bu ideologiyanın daşıyıcıları hamıya nifrət edir”.
