Cənubdan gələn narkotik seli Coğrafi təsadüf yoxsa düşünülmüş müdaxilə?

Siyasət 13:49 20.10.2021

Müstəqilliyimiz dövründə narkotik dövriyyəsi Azərbaycanda ən aktual problemlərdən birinə çevrilib. Bir çoxları bunu haqlı olaraq cənub sərhədlərimizin açılması ilə əlaqələndirir. Sirr deyil ki, ölkəyə əsas narkotik idxalçısı İran vətəndaşları və onlarla əlbir olanlardır.

Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidmətinin məlumatına görə, cari ilin ötən dövrü ərzində cənub sərhədində 681 kiloqram 356 qram narkotik və psixotrop maddə saxlanılıb. Bu rəqəmə sərhəd keçid məntəqələri və gömrük orqanları üzrə məlumatları da əlavə etsək, ortaya daha pis mənzərə çıxır.

Bəs İslam dövləti, şəriət qaydaları ilə yaşayan bir dövlət necə olub ki, böyük narkotik ixracatçısına çevrilib? İran bunun qarşısını ala bilmir, yoxsa bilərəkdən göz yumur?

Hələ onillər öncə sərhədlərin açılması Azərbaycan vətəndaşları üçün də İrana gediş-gəlişi asanlaşdırdı və bir çoxları bundan yararlandı. Cənuba gedən soydaşlarımız orada narkotiklərin ucuz və nisbətən əlçatan olmasından heyrətə düşdü.

Doğrudan da bu ölkədə heroin, morfin, tiryək (xaş-xaş) adlandırılan narkotik maddələr geniş yayılıb. Buna ilk növbədə İranın iqlimi və coğrafi vəziyyəti şərait yaradır. Burada opium laləsinin (xaş-xaş) bitməsi üçün təbii münbit şərait var. Yəqin bu və digər səbəblərə görə ölkə məşhur “Qızıl aypara” narkotik kəmərinə daxildir. Araşdırmalara görə, dünya heroin dövriyyəsinin dörddəbir hissəsi İrandan keçir – bu isə ildə təxminən 105-110 ton narkotik maddə anlamına gəlir. Dövlət rəsmiləri özləri də etiraf edirlər ki, bu rəqəmin ancaq bir faizini ələ keçirmək mümkün olur.

Bundan əlavə, ölkədə güclü təsirə malik olan narkotik - “tiryək” istifadəsi artıq çoxdan ənənəvi hal alıb. Taksilərdə, çayxanalarda və qəlyanxanalarda tiryək, demək olar ki, açıq təklif olunur. Şəhərlərdə 3-5 qram tiryək cəmi 1 dollara satılır. Adambaşına xaş-xaş istifadəsinə görə İran dünyada ilk yeri tutur. Təkcə Tehranda gündə 4 tona qədər tiryək istifadə olunur.

Son 10 il ərzində isə İranda metamfetamin psixotrop maddəsinin istifadəsi geniş vüsət tapıb. Rənginə və görünüşünə görə “şüşə”, “patı” kimi adlandırılan bu maddə sırf kimyəvi reaksiyalar nəticəsində əmələ gəlir və maya dəyəri qəpiklərlə ölçülə bilər.

İranda narkotiklərin yayılmasının ikinci səbəbi ölkədəki sosial vəziyyətin aşağı səviyyədə olmasıdır. Sanksiyalar və qeyri-effektiv idarəetmə bahalaşma, ərzaq çatışmazlığı və işsizliyə gətirib çıxarır. Molla rejiminin tətbiq etdiyi kütləvi qadağalar (məsələn, internet məhdudiyyəti) gənc nəslin ciddi narazılığına səbəb olur. Gələcəyinə ümidsiz baxan gənclər çarəni qanunsuz yollarda tapır.

Faktiki olaraq İran cəmiyyətində iki cür həyat tərzi mövcuddur: Birincisi, “vilayəti-i-faqih” qaydaları ilə (şəriətə əsaslanan siyasi idarəetmə forması), ikincisi - qanunlara riayət etmək pərdəsi altında, rejimin qadağalarından yan ötmək cəhdləri ilə. Bu isə öz növbəsində cəmiyyət səviyyəsində koqnitiv dissonans (psixoloji gərginlik) və ciddi sosial fəsadlara gətirib çıxarır. 

Narkotiklərin geniş yayılmasının üçüncü böyük səbəbi ölkədə mövcud olan korrupsiya və hərc-mərclikdir. Yerli məmurlar və sahə müvəkilləri hazırlanan əməliyyatlar haqqında narkomafiyanı əvvəlcədən xəbərdar edir və nəticədə hüquq-mühafizəçiləri istənilən nəticəni əldə edə bilmirlər. Bu da azmış kimi narkotik dövriyyəsinə yüksəkçinli məmurların himayədarlıq etdiyi bildirilir.

Xarici tədqiqatçıların fikrincə, hətta kəşfiyyat orqanları və SEPAH generallarının da bu işdə əli var. Belə olan təqdirdə Azərbaycana cənubdan gələn narkotik axının hara kökləndiyi aydın olur.

Narkotiklər İrandan tək Azərbaycana deyil, regionun digər ölkələrinə də istiqamətləndirilir. Narkotacirlərin son məqsədi Avropa və Rusiya bazarlarıdır. Çünki burada həm istifadəçi sayı, həm də narkotikin qiyməti daha böyükdür.

Narkotiklərin tranziti üçün isə “boz” zonalardan istifadə olunur ki, bunlardan biri də işğal olunmuş ərazilərimizdən keçirdi. Lakin Müzəffər ordumuz Azərbaycan-İran sərhədinə nəzarəti tam geri qaytardıqdan sonra narkotik dövriyyəsinin bu istiqaməti narkotacirlərin və onların himayədarlarının əlindən çıxdı.

Prezident İlham Əliyev oktyabrın 15-də Müstəqil Dövlətlər Birliyinin Dövlət Başçıları Şurasının videokonfrans formatında keçirilən iclasında xatırladıb ki, Azərbaycan İranla dövlət sərhədinin təqribən 30 il müddətində Ermənistanın nəzarəti altında olmuş 130 kilometrlik hissəsində nəzarəti ötən bir ildə bərpa edib:

“Beləliklə, İrandan Azərbaycanın Cəbrayıl rayonundan keçməklə Ermənistana və daha sonra Avropaya narkotrafik marşrutu bağlanıb. Azərbaycan-İran sərhədinin digər sahələrində bizim tutub saxladığımız heroinin həcmi əvvəlki illərin müvafiq dövrü ilə müqayisədə iki dəfə artıb. Bu, o deməkdir ki, təqribən 30 il müddətində Ermənistan İranla əlbir olaraq Azərbaycanın o vaxt işğal altındakı ərazilərindən Avropaya narkotrafik üçün istifadə edib”.

Narkokuryerlər sərhədin Cəlilabad, Yardımlı, Lerik, Astara rayonlarından keçən hissəsindən istifadə edərək Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirmək cəhdlərini davam edirlər. Onların qarşısını mərd sərhədçilərimiz alır, bəzən həyatlarının, canlarının bahasına.

Proseslərin İranın “yuxarı” dairələri tərəfindən idarə olunmasını sübut etmək çətin olsa da, bunun Azərbaycanın zəif olmasını istəyən xarici qüvvələr üçün əlverişli olduğu dəqiqdir. Narkotiklər, gizli fahişəlik hər zaman istənilən cəmiyyətə daxildən sarsıdıcı zərbələr endirir, onun mənəvi dəyərlərini parçalamağa yönəldilir.

Cənubla tarixi bağlarımız, milli, mədəni, dini birliyimiz nəzərə alınsa orada baş verən proseslərin bizə də təsiri qaçılmazdır. Odur ki, özümüzü qorumaq, təsir altına düşməmək, təsiredici qüvvəyə çevrilmək gərəkdir.

 
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə Avropanı birləşdirən təbii əlaqədir" - VİDEO

Xəbər xətti

Netanyahu Mossad rəhbərinin sülh təklifini RƏDD EDİB
11:55 29.03.2024
Şuşa şəhərində yeni məscidin təməli qoyulub
11:52 29.03.2024
Rusiya “Yars” raketi ilə təlimlərə çıxıb
Rusiya “Yars” raketi ilə təlimlərə çıxıb
11:50 29.03.2024
Lavrov Aİ-nın müşahidə missiyasını qınayıb
Lavrov Aİ-nın müşahidə missiyasını qınayıb
11:45 29.03.2024
Sosial xarakterli fövqəladə mühit rejimində qaydalarına riayət edilməməsinə görə cərimələr müəyyənləşir
11:42 29.03.2024
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
Hakim vəzifəsinə namizədlər üçün 30 yaş tələbi ləğv edilir
11:40 29.03.2024
Sanksiyalar Rusiyaya mane olur, ödənişləri almaq üçün mübarizə aparır
Sanksiyalar Rusiyaya mane olur, ödənişləri almaq üçün mübarizə aparır
11:38 29.03.2024
ABŞ yeni ittifaq yaradır... - ANALİTİKA
11:33 29.03.2024
Azərbaycanda bu maşınlar kəskin UCUZLAŞDI - Satmaq istəyənlər isə 3 dəfə artdı
11:28 29.03.2024
ABŞ və Aİ Ermənistanı niyə silahlandırır? – SƏBƏB VƏ MƏQSƏD
11:22 29.03.2024
Bakı-Sumqayıt şosesində yaranan sıxlığın SƏBƏBİ bilindi
11:17 29.03.2024
Rusiyalı səfir: ABŞ-la münasibətlər düzəlməyəcək
Rusiyalı səfir: ABŞ-la münasibətlər düzəlməyəcək
11:15 29.03.2024
Milli Məclisin iclası başlayıb
11:05 29.03.2024
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə Avropanı birləşdirən təbii əlaqədir" - VİDEO
11:00 29.03.2024
Amerikalı cütlüklər İsrail əleyhinə kampaniya BAŞLATDILAR
10:56 29.03.2024
Ermənistan hökuməti "RTR-Planeta" telekanalında yayımlanan Solovyovun verilişinə qadağa tətbiq edib
Ermənistan hökuməti "RTR-Planeta" telekanalında yayımlanan Solovyovun verilişinə qadağa tətbiq edib
10:52 29.03.2024
Ankarada ZƏLZƏLƏ oldu
10:45 29.03.2024
Ermənistan İctimai Televiziyası: Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılacaq
Ermənistan İctimai Televiziyası: Bu kəndlər Azərbaycana qaytarılacaq
10:40 29.03.2024
Buraxılış imtahanlarının cavabları nə zaman açıqlanacaq? – RƏSMİ AÇIQLAMA
10:36 29.03.2024
Ombudsman 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar bəyanat yayıb
10:32 29.03.2024
Əhalinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA - VİDEO
10:24 29.03.2024
Xankəndidə silah-sursat aşkarlandı
10:15 29.03.2024
Lavrov Ermənistan rəhbərliyini ittiham etdi
Lavrov Ermənistan rəhbərliyini ittiham etdi
10:10 29.03.2024
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz səfərinin GİZLİNLƏRİ – Fikrət Sadıqov AÇIQLAYIR
10:01 29.03.2024
Xırdalanda 12 ədəd qumbara tapıldı - VİDEO
09:51 29.03.2024
Azərbaycanda ilk sosial televiziya fəaliyyətə BAŞLAYIR
09:47 29.03.2024
Azərbaycanda professor vəfat etdi
09:36 29.03.2024
Tanınmış jurnalist İdrak Camalbəyli Ukraynada vəfat etdi
Tanınmış jurnalist İdrak Camalbəyli Ukraynada vəfat etdi
09:25 29.03.2024
Azərbaycan nefti BAHALAŞDI
09:21 29.03.2024
Pensiya və müavinət alanlara ŞAD XƏBƏR - VİDEO
09:10 29.03.2024
Daha 35 ailə Füzuliyə yola salındı
09:00 29.03.2024
Dani Alveş ziyafət təşkil etdi
06:40 29.03.2024
Bişkekdə fövqəladə vəziyyət elan edildi
05:30 29.03.2024
İsrail vətəndaşlarına bu ölkələrə səyahət etməmək XƏBƏRDARLIĞI EDİLİB
04:05 29.03.2024
İsrail Livandan uçan naməlum hədəfə qarşı “Patriot”dan istifadə edib
02:03 29.03.2024
ABŞ Konqresi Pentaqonun Afrikadakı dövlət çevrilişlərinə görə hesabat tələb edib
01:00 29.03.2024
Ukraynalı deputat: Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır
00:05 29.03.2024
Azərbaycan boksçuları Bakıdakı beynəlxalq turnirdə 21 medal qazanıb
23:41 28.03.2024
Yaponiya UNRWA-nın maliyyələşdirilməsini bərpa etməyi nəzərdən keçirəcək
23:13 28.03.2024
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı təntənəli tədbir təşkil olunub
22:50 28.03.2024
Hamısı