II Qarabağ müharibəsində iştirak edən, “Mauquli” ləqəbi ilə tanınan Elvin Cəfərov Sabirad İcra Hakimiyyəti binasının qarşısında özünü yandıraraq intihar edib. Bu artıq Vətən müharibəsindən bəri intihara əl atan 35 - ci qazidir.
Cəmiyyətdə rezonans yaradan bu hadisə insanlar tərəfindən müxtəlif cür dəyərləndirilir. Kimi bu cür halların artmasında məmur özbaşınalığını, diqqətsizliyini, kimi isə qanunların tam yerinə yetməməsi və bəzi dövlət qurumları tərəfindən layeqiyitsizlikdə görür.
Bir qisim insan isə problemdə vətəndaş cəmiyyətlərini günahlandırır. İnsanlar hesab edirlər ki, vətəndaş cəmiyyətlərinin özəyi hesab olunan qeyri-hökumət təşkilatları qazilərimizin psixoloji-sosial problemləri, maddi rifahı ilə bağlı məsələlərin həll edilməsində öz sözlərini, fikirlərini bildirmirlər, yəni onlar da ciddi şəkildə müdaxilə etməlidirlər.
Məsələ ilə bağlı Ednews - a danışan Milli Məclisin deputatı, Milli Cəbhə Partiyasının sədri Razi Nurulluyevin sözlərinə görə, dünyanın müxtəlif yerlərində vətəndaş cəmiyyəti institutları müharibə iştirakçılarının, onların və müharibədə həlak olan hərbçilərin ailələrinin problemləri ilə yaxından maraqlanırlar və bununla bağlı fərqli layihələr həyata keçirilər.
“Bu layihələr içərisində psixoloji, humanitar yardım, tibbi dəstəyin göstərilməsi, hüquqların qorunması, təhsil imtiyazlarının təminatı, məşğulluğun yaradılması və iş imkanları ilə təminat, peşəyönümlü sahələrə cəlb olunma və s proqramlar əsas yer tutur. Belə layihələrin icra olunması həm dövlətin yükünü azaldır, həm də müharibə iştirakçılarının və müharibədə həlak olan hərbiçilərin yaxınlarının sosial narazılığını qarşısını alır. Onların ehtiyaclarını tam ödəmiş olur”.
Deputat Azərbaycanda qeyri-hökumət təşkilatlarının passiv olmasından təəssüfləndiyini qeyd edərək deyib ki: “Bir neçə qeyri-hökumət təşkilatı tanıyıram ki, onlar qazilər ilə görüşlər keçirir, onların problemlərini gündəmə daşıyırlar. Həmçinin məni də həmin tədbirlərə dəvət edirlər. Gedib görürəm ki, həmin tədbirlərdə 50-100 arası şəhid ailələri, müharibə veteranları iştirak edir. Amma qeyd edim ki, həmin təşkilatlar konkret olaraq onlara köməklik göstərə bilmir. Sadəcə olaraq onların problemlərinin və narazılıqlarının qabardılması ilə məşğul olur”.
Razi Nurullayev qeyri-hökumət təşkilatlarında günah görmədiyini, həmin təşkilatların ciddi əngəllər və manelər ilə üzləşdiyini bildirib.
“Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətlərinin güclü təmsilçiləri var. Lakin 2009-ci ildə qeyri-hökumət təşkilatları ilə bağlı qanunda məhdudlaşdırmalar tətbiq olundu. 2014-ci ildə isə artıq demək olar ki, vətəndaş cəmiyyətləri ilə bağlı daha sərt qanunlar qəbul edildi. Xarici fondlardan alınan maliyyə vəsaitlərinə qadağa qoyuldu. Eyni zamanda qeyri-hökumət təşkilatlarının layihələri üçün Ədliyyə Nazirliyindən bildiriş almaq və onları qeydiyyatdan keçmək qaydaları çətinləşdirildi. Bütün bu səbəblər vətəndaş cəmiyyətlərinin fəaliyyətini zəiflədib, yararsız hala çevirib”.
R.Nurullayevin fikrincə, vətəndaş cəmiyyəti instituları ilə bağlı məhdudlaşmalar aradan qaldırılsa, qeyri-hökumət və ictimai təşkilatlar bir il ərzində özünə gələ bilər.
“Müxtəlif fondlardan, humanitar təşkilatlardan və müəssisələrdən müəyyən vəsaitlər almaqla, dövlətin köməyi ilə qazilərimizin, onların və şəhid ailələrinin problemlərinə əlac tapmaq olar, dövlətin də yükü azalar”.
Azərbaycan Quruluş Patiyasının sədri, deputat Fazil Mustafa Ednews - a deyib ki, vətəndaş cəmiyyətlərinin bir çox sahələrdə fəaliyyəti birlərəkdən məhdudlaşdırılıb.
“Ölkəmizdə fəal olan kifayyət qədər şəxslər var, təşkilatlar var. Amma onlar açıq şəkildə fəaliyyət göstərə bilmirlər. Xarici fondlardan maliyyə vəsaiti almaq olmaz, hər hansı layihəni həyata keçirmək olmaz kimi əngəllərlə üzləşirlər. Daxildə verilən qrantlar bu prosesləri geniş şəkildə aparmaq üçün yetərli deyil. Vətəndaş cəmiyyətini əzən bu zehniyyəti mütləq aradan qaldırmaq lazımdır”.
Deputat, əsasən bələdiyyələrdə problemin olduğunu bildirib.
“Türkiyədə bələdiyyələr qazilərin problemləri ilə bağlı məsələlərdə ciddi rol oynayırlar, öz səylərini ortalığa qoyurlar. Bu ölkədə bələdiyyələrin vətəndaş cəmiyyətləri ilə güclü təmasları var”.
F.Mustafa qazi məsələlərində vətəndaş cəmiyyətlərini günahlandırmağı düzgün hesab etməyib.
“Bir çox qeyri-hökumət təşkilatlarının maliyyə vəsaiti yoxdur, yoxsuldurlar. Onlara imkan yaradılmalıdır ki, donorlardan vəsait alsınlar və sosial problemlərin həll edilməsinə xərcləsinlər. Ona görə bu məsələ barədə düşünməli, müvafiq qərarlar qəbul edilməlidir. Mərkəzələşdirilmiş qaydada bu məsələni həll etmək mümkün deyil”.
Yunis Abdullayev
.jpeg)
