"Ermənistanın xəritə oyunu Azərbaycana heç bir problem yarada bilməz".
Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan sonuncu bəyanatında sərhəd məsələsinə tam aydınlıq gətirib. O qeyd edib ki, Azərbaycanın 86.6 min kv.km.lik ərazisini Ermənistan rəsmən tanıyır və bu əraziyə Qarabağ, həmçinin işğal altında qalmış anklavlar da daxildir.
Paşinyan onu da bildirib ki, rəsmi İrəvan və Bakı 1975-ci ilin sovet xəritələrinə əsaslanaraq delimitasiya aparmağa ilkin razılıq veriblər. Bundan əvvəl tərəflərin 1991-ci il xəritələrinə əsasən müzakirə aparacağı açıqlanmışdı.
Kişinyovdakı müzakirəni faydalı hesab edən Paşinyan əlavə edib ki, danışıqların birinci bəndi tərəflərin Praqada razılaşdığı Alma-Ata Bəyannaməsi əsasında ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması ilə bağlı olub.
“1975-ci ilin sovet xəritəsi və 1991-ci il Alma-Ata Bəyannaməsi ərəfəsində tərtib olunan xəritə arasında fərq yoxdur. Qazaxın 7 kəndi və Naxçıvanın Kərki kəndi də həmin xəritələrdə Azərbaycan ərazisi kimi qeyd olunub”.
Bunu Ednews-a açıqlamasında tarixçi deputat Anar İsgəndərov müxtəlif illərə aid xəritələrin fərqini şərh edərkən deyib. Deputat bəzi tarixi məqamlara da aydınlıq gətirib. O qeyd edib ki, 1991-ci il Alma-Ata Bəyannaməsinə müvafiq olaraq Ermənistanın ərazisi 29,800 kv.km., Azərbaycanın ərazisi isə 86,600 kv.km. olaraq müəyənləşdirilib.
“Əslində Sovet dönəmində 1922-ci il dekabrın 13-də “Zaqfederasiya” (Zaqafqaziya Sovet Sosialist Federativ Respublikası) və 1922-ci ilin 30 dekabrında “Zaqfederasiya”nın da daxil olduğu SSRİ-nin qurulmasından sonra tərtib edilən xəritələr arasında fərq var. Bu fərq nədən barətdir? Bizə məlumdur ki, 1922-1929-cu illərdə Naxçıvanın 9 kəndi Ermənistana verildi. Bu kəndlərin verilməsi ilə Naxçıvanla Azərbaycan arasında qalan quru ərazi sərhədə çevrildi. 1936-cı il Zaqfederasiyanın ləğvindən sonra xəritələrdə prinsip etibarilə hər hansı bir böyük fərq yoxdur. Çünki artiq SSRİ-nin Cənubi Qafqazla bağlı planlarına əsasən Ermənistana və Gürcüstana torpaqlar verilmisdi. Amma onlar öz orta və ali məktəb dərsliklərində Azərbaycana qarşı torpaq iddiaları ilə çıxış edirdilər. Gürcüstan az qala Şamaxıya qədər olan torpaqları özününkü sayırdı, Ermənistan da “Böyük Ermənistan” xəyalı ilə az qala Azərbaycanı xəritədən silmişdi. Reallıqda isə 1975-ci ilin sovet xəritəsi və 1991-ci il Alma-Ata Bəyannaməsi ərədəsində tərtib olunan xəritə arasında fərq yoxdur. Qazaxın 7 kəndi və Naxçıvanın Kərki kəndi də həmin xəritələrdə Azərbaycan ərazisi kimi qeyd olunub. Yalnız 1969-cu ilin martında mərkəzin göstərişilə Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin qərarı ilə Azərbaycanın 4 min kv.km.ərazisi Ermənistana verilməli idi. Bu ərazi təxminən Laçın, Kəlbəcərə aid torpaqları əhatə edirdi. Həmin ilin iyulunda Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlişilə bu məsələ birdəfəlik gündəmdən çıxarıldı”.
A.İsgəndərov onu da bildirib ki, Ermənistanın xəritə oyunu Azərbaycana heç bir problem yarada bilməz. O artıq Qarabağın Azərbaycan torpağı olduğunu etiraf edib və bu gerçəyi qəbullanıb:
“Bu gün Ermənistan sadəcə olaraq xəritə oyunu oynayır. Xəritələrin hər biri Sovet dönəmində tərtib olunub. Onlarda köklü fərq yoxdur, ola da bilməz. Necə ola bilərdi ki? Bugünkü gündə Azərbaycan nəyə nail olub? Bizim ən böyük nailiyyətimiz odur ki, qalib dövlət kimi iddialarımız daha çoxdur və qalib tərəfin şərtləri qəbul olunur hər zaman. Ermənistan hansı xəritəyə istinad edirsə etsin, yenə də o xəritələr Azərbaycana heç bir problem yarada bilməz. Dövlətimizin ən böyük uğuru odur ki, biz Ermənistanı “Qarabağ Azərbaycan torpağıdır” deməyə məcbur etdik. Sonuncu müharibədən sonra dünya da bunu qəbul etməyə məcburdur. Bu söz işğalçı dövlətin rəhbərinin dilindən çıxıb. Ermənistanı müdafiə edən dövlətlər də onun rəhbərliyinin dediyinə hörmətlə yanaşmalıdırlar, qəbul etməlidirlər bu həqiqəti. Başqa cür ola bilməz”.
Törə Zeynal
