Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya Cənubi Qafqazda regional və strateji təhlükəsizlik arxitekturasının formallaşması üzrə birgə əməkdaşlıq edə bilərlər. Qeyd edək ki, iyunun 10-da Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan Moskvada Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi Sergey Şoyqu ilə danışıqlar aparıb.
Danışıqların əsas prinsipləri Rusiya, Türkiyə və Azərbaycanın Cənubi Qafqazda yeni regional təhlükəsizlik strategiyası üzrə birgə əməkdaşlıq perspektivlərindən gedir? Moskva, həqiqətənmi, Ankara və Bakı ilə regional əməkdaşlığa hazırdır?
Mövzu ilə bağlı Ednews-a siyasi şərhçi Mübariz Göyüşlü fikirlərini paylaşıb. Onun fikrincə, Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyinə cavabdeh olmaq gücündə olan bir dövlət olaraq, yeni təhlükəsizlik arxitekturası formalaşdırma prosesində iştirak edə bilərik:
“Cənubi Qafqazda yeni geosiyasi reallıq yaranıb, yeni reallıqlar mövcuddur. Azərbaycan 44 günlük müharibədən sonra bu yeni reallığı formalaşdıran əsas aparıcı gücdür. Biz Qarabağ problemini həll etdikdən sonra artıq hesab edirəm ki, Cənubi Qafqazın ən güclü dövləti olaraq və həm də Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyinə cavabdeh olmaq gücündə olan bir dövlət olaraq, yeni təhlükəsizlik arxitekturası formalaşdırma prosesində iştirak edə bilərik. Yəni, buradakı hər hansısa bir dövlət, deyək ki, məsələn, Ermənistan öz istəyinə uyğun olaraq Cənubi Qafqaza və ümumiyyətlə Fransa kimi dövlətin burada mövcudluğunu təmin edə bilməz. Bunun üçün bu məsələlər Azərbaycanla razılaşdırılmalıdır. Bu məsələlər Cənubi Qafqazın digər dövlətləri ilə razılaşdırılmalıdır. Təbii ki, Cənubi Qafqaza qonşu dövlətlərlə də bu məsələlərdə razılıq əldə olunmalıdır”.
M.Göyüşlü bildirdi ki, Azərbaycanla əməkdaşlıq, regionda təhlükəsizlik arxitekturasının yaradılmasında rol oynayır və biz bunun bariz nümunələrini görməkdəyik:
“Regionda əsas aparıcı güc Türkiyədir və onun, Azərbaycanın müttəfiqi rolunda çıxış edilən Rusiyadır. Azərbaycanla anlaşmaq istəyən və ya anlaşarsa Cənubi Qafqazda aparıcı oyuncuların birinə çevrilə biləcək digər qüvvə İrandır. Yəni, hesab edirəm ki, Azərbaycan-Türkiyə-Rusiya əməkdaşlığı mövcuddur. Biz bunu ən azı Ağdam Monitorinq Mərkəzində görmüşdük. Hər nə qədər fəaliyyəti bizi tam qane etməsə də, bu istiqamətdə ən azından müəyyən adımlar var idi. Düşünürəm ki, müttəfiqlik istiqamətində növbəti cəhdlər daha fərqli ola bilər. Türkiyə ilə Rusiya dünyanın aparıcı dövlətlərindəndir. Onların Cənubi Qafqazda təsir imkanları şübhəsizdir. Türkiyə bizim strateji müttəfiqimizdir, qardaş dövlətdir.
Türkiyə Azərbaycanla hər bir məsələdə bilgə mövqələrdən çıxış edə bilər. Rusiya da hər iki ölkənin müttəfiqidir. Hərçənd bu proseslərə İrannın qoşula bilməsi niyə də olmasın. Təbii ki,bunu ermənipərəst siyasətindən əl çəkərsə olacaqdır. Biz Azərbaycanın maraqlarını nəzərə alan, onunla anlaşmaq istəyən bir qonşu İran dövlətini görmək, görməyə ümidliyik. Bu şəkildə Cənubi Qafqazın təhlükəsizlik arxitekturası formalaşdırıla bilər. Nəinki, yad, kənar Cənubi Qafqaz bölgəsinə heç bir aidiyyatı olmayan Fransa, Yunanistan, Hindistan kimi dövlətlər”.
Əkbər Novruz
