ABŞ Prezidenti Donald Tramp deyib ki, Ukraynadakı sülh razılaşmasının “bir çox sahələri ” Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığı öncəsi razılaşdırılmalıdır.
Tramp Truth Social-da bildirib ki, o, martın 18-də Putinlə danışacaq. O qeyd edib ki, razılaşmalar olsa da, “hələ çox işlər” həll edilməlidir. “Hər həftə 2,500 əsgər həlak olur, hər iki tərəfdən, və bu dərhal dayandırılmalıdır. Mən Putinlə danışmağa çox həyəcanlıyam,” Tramp yazıb.
O, daha əvvəl jurnalistlərə bildirib ki, “biz sülh razılaşması, atəşkəs və sülh uğrunda çalışacağıq və buna nail olacağımıza inanıram.”
Bundan əvvəl, Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski bazar ertəsi gecə çıxışında Putini müharibəni uzatmaqda ittiham edib. O, “Bu təklif çoxdan həyata keçirilə bilərdi,” deyərək əlavə edib ki, “hər bir müharibə günü milyonlarla insan həyatının itirilməsi ''deməkdir.
Tramp administrasiyasından gələn məlumatlar atəşkəs danışıqlarının nə dərəcədə irəlilədiyi ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər göstərib. ABŞ Dövlət Katibi Marco Rubio, Ürdündə Ukrayna rəsmiləri ilə görüşündən sonra deyib ki, “əsasən” danışıqların necə aparılacağı haqqında danışılıb, “spesifik şərtlərdən” deyil. ABŞ-nın Moskvada Putinlə görüşən nümayəndəsi Stev Witkoff da daha ölçülü yanaşma sərgiləyib.
Eyni zamanda, Böyük Britaniya və Fransa Putinə Ukraynanın sülh təklifinə ciddi yanaşmasını sübut etməsi çağırışı ediblər. Fransanın Prezidenti Emmanuel Makron Zelenski-nin atəşkəs təklifini qəbul etməsini “cəsarət” adlandırıb və Rusiyanı eyni addımı atmağa çağırıb. “Artıq ölüm, dağıntılar olmamalıdır.Silahlar susmalıdır” Makron X sosial şəbəkəsində bildirib.
Böyük Britaniyanın Xarici İşlər Naziri David Lammy isə Putinin “tam və şərtsiz atəşkəsə” razı olmasını tələb edib və deyib ki, o, “Putinin sülh razılaşması ilə ciddi olduğuna dair heç bir işarə görməyib”. O, həmçinin xəbərdarlıq edib ki, Böyük Britaniya və müttəfiqləri Rusiyanı ciddi danışıqlara sövq etmək üçün “əlavə güzəştlərə” sahibdirlər.
Ağ Ev isə Tramp Putin danışığı öncəsi daha nikbin bir ton sərgiləyib və bildirib ki, Ukraynada sülh heç vaxt bu qədər yaxın olmayıb. Ağ Ev mətbuat katibi Karoline Leavit bazar ertəsi jurnalistlərə bildirib ki, Tramp “sülh razılaşması əldə etməyə qərarlıdır”. O, danışıqlarda müzakirə olunacaq məsələlərdən biri olaraq, Ukrayna ilə sərhəddə yerləşən bir elektrik stansiyasının gündəmə gələcəyini qeyd edib.
Bu stansiyanın Zaporizzia nüvə elektrik stansiyası olması ehtimalı var. Bu stansiya, 2022-ci ilin martından bəri Rusiya qüvvələrinin nəzarəti altındadır və bölgədəki döyüşlər səbəbilə nüvə qəzası riski ilə bağlı narahatlıqlar davam edir.
Tramp, bazar günü atəşkəs danışıqları ilə bağlı hansı güzəştlərin nəzərdə tutulduğunu soruşan jurnalistlərə “Biz torpaq, elektrik stansiyaları haqqında danışacağıq, bəzi sərvətlərin bölüşdürülməsini müzakirə edəcik,” deyib.
Kremlin sözçüsü Dmitri Peskov liderlərin nələri müzakirə edəcəyi ilə bağlı şərh verməkdən imtina edib, “biz bunu heç vaxt etmirik,” deyə cavab verib.
Putin, əvvəllər atəşkəsi dəstəklədiyini bildirsə də, sülhə nail olmaq üçün bir sıra şərtlər irəli sürüb. İttifaq bölgələrindən biri olan Kursk, ötən avqustda Ukraynanın hərbi müdaxiləsinə məruz qalmış və bir neçə ərazini ələ keçirmişdi. Rusiya son bir neçə həftə ərzində onu yenidən əldə etməyə çalışıb və Putin, indi həmin ərazinin tam nəzarətdə olduğunu iddia edir. O, həmçinin atəşkəsin ön cəbhədə necə izləniləcəyinə və yoxlanılacağına dair çoxsaylı suallar qaldırıb və NATO qoşunlarının həmin ərazilərdə yerləşməsini qəbul etməyəcəyini bildirib.
Masa üzərində olan sülh təklifi ötən həftə Səudiyyə Ərəbistanında Ukrayna və ABŞ nümayəndələri tərəfindən müzakirə olunub. Saatlarla davam edən müzakirələrdən sonra, 30 günlük atəşkəs təklifi irəli sürüldü ki, Ukrayna bunu qəbul etməyə hazır olduğunu bildirib.
Fransa Prezidenti Makron və Kanadanın yeni seçilmiş Baş Naziri Mark Carney, öz növbələrində, ölkələrinin Ukraynaya dəstəyini davam etdirəcəklərini və Rusiyadan “aydın öhdəliklər” tələb edəcəklərini bildiriblər.
