Məktəbli uşaqların yaşına uyğun cinsi tərbiyələrinin artırılması təklif olunur. Bu barədə Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsində dinləmələr keçirilib. Son zamanlar məktəblilərə qarşı baş verən seksual xarakterli hərəkətlərin baş verməsi məsələni aktuallaşdırıb, bu da cəmiyyət arasında böyük təşvişlə qarşılanıb.
İclas iştirakçılarının fikrincə, uşaqlara cinsi maarifləndirmə ilk olaraq ailədən başlamalıdır. Bundan başqa, mənəviyyatı korlayan halların qarşısının alınması üçün qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi də təklif olunub.
Ümumiyyətlə, məktəblərdə seksual xarakterli problemlərin həll olunması üçün hansı tədbirlərin görülməsinə zərurət var?
Məsələ ilə bağlı Ednews-a açıqlama verən təhsil eksperti Kamran Əsədov hesab edir ki, cinsi tərbiyə ilə bağlı mütləq tədris proqramları tətbiq olunmalıdır.
“Cinsi və ya seksual tərbiyə dərsi intim həyatın necəliyindən ibarət deyil. Hamı cinsi tərbiyə dedikdə, uşaqlara nə isə qeyri-etik bir mövzu ətrafında maarifləndirilicəklərini düşünür. Lakin bu qavramda pornoqrafiya, erotikadan söz getmir. Bu geniş bir anlayışdır, orada bir qızın özünü bir qadın, oğlanın isə özünü kişi kimi dərk etməsinə yardımçı olacaq.
Çünki indiki zamanda Azərbaycanda bir çox ailələrdə vəziyyət çox pisdir. Nə qadın, nə də kişi ailədə funksiyalarını düzgün yerinə yetirmir. Bu dərsdə biologiya, fiziologiya deyil, kifayət qədər sosioloji və psixoloji məqamlar var. Məsələn, uşaqlara ailədə rolları, cəmiyyətdə formalaşmaları tədris olunmalıdır. Bir sözlə, seksual tərbiyə bu deməkdir. Məsələn, yetkinlik yaşına çatanda həm qız, həm də oğlanların orqanizmində bir-sıra dəyişikliklər baş verir. Böyük əksəriyyət məlumatsız olduğundan, utandığından heç nə soruşmur və baş verənləri qorxu ilə qarşılayırlar. Hətta intihara cəhd edən uşaqlar da olur. Bütün bunlar uşaqlara düzgün cinsi tərbiyənin verilməməsindən irəli gəlir”.
Təhsil eksperti bu dərsin tədris edilməməsində əsas problemin mütəxəssislərin çatışmazlığında olduğunu qeyd edib.
“Bu, çox həssas və təhlükəli məsələdir və proqramı işləyib hazırlamaq çox böyük həssasiyyət tələb edir. Baxmayaraq ki, bu dərs uşaqlara vacibdir, ancaq bu işi üzərinə götürən şəxslərin onun öhdəsindən nə dərəcədə gələcəkləri qorxuda bilər. Onları bir sual narahat edə bilər: Həqiqətən, bir azərbaycanlı məktəblisinə bu lazımdır, yoxsa yox? Çünki bizlər konkret insanlarıq. Heç vaxt gələcəyi düşünmürük. Ona görə də, biz bu məsələlərə barmaqarası baxırıq. Bu dərslər vacibdir, əgər onu düzgün qursaq, nəvələrimiz düzgün böyüyəcək. Qızlarımız çölə atılmayacaq, evdə döyülməyəcək, söyülməyəcəklər”.
Ailədə cinsi tərbiyə ilə bağlı maarifləndirməyə gəlincə isə, psixoloq Tariyel Məmmədov bildirib ki, valideynlər bu kimi problemlərin öhdəsindən gəlmək üçün övladlarını xüsusi mütəxəssislərin yanına aparmalıdı.
“Ümumiyyətlə, İslam mədəniyyətinə malik və milli mentalitetə önəm verən cəmiyyətlərdə uşaqlar cinsi tərbiyə barəsində fərqli şəkildə hazırlanırlar. Bu nədir? Valideynlər, baba və nənələr bu haqda danışmırdılar, onlara yalnız öz yaşıdları, əmi və xala uşaqları məlumat verirdi. Bu gün bu tendesiya artıq yoxdur. Çünki geniş ailə modeli ortadan qalxıb, münasibətlər minimuma enib və qohumluq əlaqələri deqredasiya uğrayıb. Ona görə də, bu vəzifə valideynlərin üzərinə düşür. Amma bizim mentalitet buna tam imkan vermir. Valideynlər uşaqları ilə bu tip söhbətləri aparanda, pərdənin aradan qalxdığını düşünürlər. Ona görə cinsi tərbiyənin alınması üçün valideyinlər uşaqlarını xüsusi mütəxəssislərin yanına aparmalıdırlar. Onlar uşaqları cinsi tərbiyə barədə ətraflı maarifləndirə bilərlər. Onu da qeyd edim ki, valideynlər uşaqlara bu barədə məlumat verərkən, bəzən mənfi nəticələr meydana gəlir. Yəni, uşaqlarda seksual hərəkətlərə maraq yaranır”.
Uşaqların cinsi istismara məruz qalmalarının, xoşagəlməz hallarla üzləşməsinin bir səbəbi də sosial şəbəkələrin bu qədər əlçatanlığıdır. Burada azyaşlılar, asanlıqla istədikləri video izləyə bilər və insanlarla ünsiyyət qura bilir.
Bəs, bu halların qarşısı necə alınmalı və azyaşlılar hansı yollarla nəzərətdə saxlanılmalıdı?
Bu barədə, İnformasiya Texnologiyaları mütəxəssisi Elvin Abbasov fikirlərini öyrəndik. O, qeyd edib ki, məktəbli uşaqları internetdə pornoqrafik videolaran qorumaq üçün xüsusi ailə proqramları var.
“Valideynlər bu proqramlardan istifadə edərək, övladlarının və ailə üzvlərinin həmin saytlara daxil olmasını nəzarət edə bilərlər. Azərbaycanda bu istiqamətdə ciddi islahatların aparılmasına ehtiyac var. Hesab edirəm ki, övladlarımızı bu cür fəsadlardan qorumaq üçün ölkəmizdə xüsusi müasir proqramlar tətbiq olunmalıdır. Bu tam qanunidir və hüquqi əsasları var”.
Yunis Abdullayev
