Elm və Təhsil Nazirliyinin Ümumi və məktəbəqədər təhsilin təşkili və idarə olunması şöbəsinin müdiri Elnur Əliyev gələn tədris ilindən 6-cı siniflərdə Təbiət dərsliyinin tədrisinə başlanılacağı, əvəzinə isə biologiya və fizika dərsliklərinin proqramdan çıxarılacağını qeyd edib.
Vaxtaşırı tədris proqramına edilən dəyişikliklərin nəticəsi nədən ibarətdir? Təhsildə islahatları hədəfləyən bu dəyişikliklər tədrisin keyfiyyətinə necə təsir edir?
Mövzu ilə bağlı Ednews-a danışan təhsil üzrə tanınmış ekspert Nadir İsrafilovun sözlərinə görə, beynəlxalq təhsil sisteminə inteqrasiya müsbət addımdır, lakin burada diqqət edilməli bəzi vacib məqamlar var:
“Uzun illərdən bəri tədris proqramlarının, dərsliklərin ağırlığı, fənlərin sayının azaldılması və s. bu kimi mövzular mətbuatda geniş müzakirə predmetinə çevrilib. Elm və Təhsil naziri özü də brifinqlərin birində bu məsələyə münasibət bildirib. Hesab edirəm ki, bu proses bizimçün yeni deyil, əvvəllər də fənlərin sayı və məzmunu istiqamətində tədris proqramına əlavə və dəyişikliklər edilib. Məsələn, əvvəllər, ailə-nikah münasibətlərinə aid fənn tədris olunurdu, sonra çıxarıldı, Konstitusiya keçilirdi orda məktəbin yuxarı sinfində və ya Sovet dövləti və hüququnun əsasları, fəlsəfə, iqtisadiyyat, elmi komunizm mövzularını əhatə edən İctimaiyyat fənni və s. nümunələr göstərmək olar. Hansısa fənlərin proqramdan çıxarılmasından söhbət gedirsə, düşünmək lazımdır ki, konkret hansı fənn çıxarıla bilər? Deyək ki, tarix, coğrafiya, fizika, kimya, biologiya - bunlar ayrı-ayrı elm sahələridir, oturuşmuş fənlərdir. Hansınısa çıxarıb əlavə etsək yeni müzakirələrə səbəb olacaq. Yanaşmalar fərqlidir. Söhbət fənlərin inteqrasiyadan getməlidir. Bir neçə fənni, məsələn, təbiət fənlərini birləşdirib bir fənn kimi tədris etmək olar. Burada Sinqapur modeli əsas götürülür. Bununla bağlı pilot dərsliklər hazırlanıb”.
N.İsrafilov qeyd edib ki, fənlərin birləşdirilməsi tədris yükünün azalması ilə yanaşı müəyyən problemlərə də yol aça bilər:
“Beynəlxalq təhsil sisteminə inteqrasiya etməyə çalışırıq. Lakin fənlərin birləşdirilməsi müəyyən problemlər yaradacaq. Təbiət fənlərini birləşdirib bir fənn kimi tədrisinə başlasaq, nəzərə almalıyıq ki, ali məktəblərdə fakültələr ayrıdır, coğrafiy ayrı, biologiya və s... Bunları tədris edəcək müəllimlər necə yetişəcək? O zaman onları əlavə kurslara, təhsil artırmaya yönəltmək lazım gələcək. Ortaq tarix kursunun tərtib edilməsi barədə müzakirələr gedirdi, hazırda da aktualdır. Yeniliklər şübhəsiz ki, olmalıdır. Dünya dəyişirsə, yeni elm sahələri meydana gəlirsə, yeni fənlər də əlavə edilməli, ənənəvi fənlərin məzmununda dəyişikliklər edilməlidir. Bir vaxtlar informatika adlı fənn yox idi, amma indi dünyanın ən çox tələb olunan peşələrindən biri infomasiya texnologiyalarıdır. Cəmiyyət, bəşəriyyət inkişaf etdikcə yeni anlayışlar yaranır, bunlar da təhsildən, məktəbdən yan keçə bilməz”.
Ekspertin fikrincə, diqqət edilməli məqam ondan ibarətdir ki, hər hansı yenilik həyata keçirilirsə, bunu birbaşa tədrisə daxil etmək olmaz. Əvvəlcə bir neçə məktəbdə pilot layihə kimi sınaqdan keçirilməlidir. Bir neçə il ərzində yoxlamaq, nəticələri təhlil edib daha sonra yekun qərar vermək lazımdır.
“Bu gün dövlət dilinin əhəmiyyətini önə çəkmək üçün pilot layihə kimi bəzi məktəblərdə rus bölmələrinin 5-ci sinfində Azərbaycan tarixi fənninin azərbaycanca tədrisinə başlanılıb. Təkliflər var ki, ədəbiyyat və coğrafiya fənlərini də rus bölməsində azərbaycanca tədris etsinlər. Bunlar birmənalı qarşılanmır. Tədrisdə yenilik şərtdir, zamanımız bunu tələb edir. Amma təhsillə bağlı məsələlərdə yüz ölçüb, bir biçmək, geniş müzakirələr aparmaq, mütəxəssislərin fikirlərini dinləmək lazımdır. Təhsili eksperiment meydanına çevirmək olmaz. Təhsil sistemi oturuşmalıdır. Bu qədər islahat həyata keçirilir. Amma bu islahatların ləng getməsi, nəticə almaq üçün uzun müddət gözləməyimizin səbəbi də bu təcrübələrdir. Ard-arda, yersiz dəyişikliklər edilir tədrisdə, proqramda. Bunlar təhsili inkişafını gecikdirir, islahatları nəticəsiz qoyur”.
Törə Zeynal
