2023 cü ildə keçirilən “dünyanın ən yaxşı universitetləri” reytinqində Qazaxıstanın 9 şəhərindən 21 universitet daxil olub. Amma 30 ildir müstəqil olan Azərbaycanın bir universiteti belə yer tuta bilməyib. Deputat Fazil Mustafayev çıxışında qeyd edib ki, Universitetlərdə təhsil səviyyəsi yox dərəcəsindədir, müəllimlər tələbənin cibinə baxır.
Bəs bu günki günümüzdə həqiqətəndə bizim universitetlərdə təhsil səviyyəsi aşağıdır? Müəllimlər biliyə “pul” ilə qiymət verir? Hal-hazırda təhsil səviyyəsinin qaldırılması üçün nə kimi işlər görülür və ya görüləcəkmi? Universitetlərin bu vəziyyətə düşməsində günahkar kimlərdir?
Məsələyə şərh verən təhsil eksperti Kamran Əsədov Ednews-a açıqlamasında bildirdi ki, dünya universitetlərinin reytinqi müxtəlif reytinq agentlikləri tərəfindən fərqli kateqoriyalar üzrə həyata keçirilir. Bu səbəbdən dolayı seçilməmizin səbəbləri müxtəlifdir:
“Hazırda Azərbaycanda 54 ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Bu təhsil oclaqlarında 165 minə yaxın tələbə təhsil alır. Hər il qəbul planı yerinin 40 minə yaxın olduğunu nəzərə alsaq, təəssüf ki, ali məktəblərin qəbul etdikləri tələbələri peşəkar kadr kimi hazırlaya bilmirlər. Dünya reytinq siyahısında universitetlər yüksək bal alanda bir neçə xüsusiyyətlər nəzərə alınır. Bura universitetin kampusunun, yataqxanasının, kitabxanasının və elmi bazasının olması daxildir. Ölkədə fəaliyyət göstərən 50-ə yaxın ali təhsil müəssisəsində sadalananlar yoxdur. Yataqxanası olan universitetlərin ya yataqxanaları yararsız vəziyyətdədir, ya da bütün tələbə kontingentini əhatə edə bilmir. Ona görə də bu xüsusiyyət üçün bal alma göstəricisi aşağıdır.
Digər səbəb isə universitetlərdə çalışan və sayı heç də az olmayan elmlər doktoru, elmlər namizədi və ya elmi ad alan şəxslərin tədqiqat apardıqları elmi sahələrin, elmi mövzuların dünya əhəmiyyətli olmamasıdır. Yəni, bizim elmi işlərimizə müraciətin çox aşağı səviyyədə olmasıdır. Çünki Azərbaycanda elmi tədqiqat işlərinin çox hissəsi lokal xarakterli daşıdığından dünyada əhəmiyyəti olmayan mövzular olur”.
Ekspert həmçinin qeyd edib ki universitetlər artıq dünya təhsilini bilən menecerlər tərəfindən idarə olunmalıdır.
“Artıq müasir dövrün ali məktəbi, müasir universitet tendensiyası, müasir çağırışlar fərqlidir. Artıq dünya universitetləri özləri pul qazanır, böyük büdcəyə sahibdirlər. Bizim universitetlər isə bu tendensiyalardan kənarda qalırlar. Ona görə də ali təhsil pilləsində ciddi şəkildə islahatlar həyata keçirilməlidir, müasir təhili bilən, dünya təhilindən xəbərdar olanlar idarəetməyə cəlb olunmalıdırlar.”
Kazımlı Rübabə
