Müasir dövrdə sosial təbliğatın çoxalması nəticəsində bəzi istəklər, vərdişlər trend halına düşərək, bir növ dəbə çevrilir. Müasir gənclər isə bu trendin arxasıyca sürüklənərək öz istəklərini nəzərə almayaraq kor-koranə o yolun yolçusu olur. Bu gün araşdıracağımız mövzu son halların dəbinə çevrilən vegeterianlıqdır.
Avropa əhalisinin 5-10%-i daxil olmaqla hazırda dünyada 375 milyon vegetarian yaşayır və onların aralarında Leonardo Da Vinçi, Lev Tolstoy, Albert Eynşteyn, Mahatma Qandi, Ryan Gosling, Richard Gere, Jennifer Lopez kimi məşhurlar da olub.
Bəs, vegetarian olmaq insan sağlamlığına necə təsir edir?
Dietoloq həkim Tutu Zeynalova məsələ ilə bağlı Ednews-a açıqlamasında bildirib ki, vegetarian olmağın faydaları sağlam seçimlər edənlər arasında gorülür.
“Aparılan elmi araşdırmalar göstərir ki, vegetarian olmağı üstün tutan insanlarda ürək-damar xəstəlikləri, hipertoniya, xərçəng, şəkərli diabet daha az gorülür və onlar artıq çəkidən əziyyət çəkmirlər”.
Tutu Zeynalova yalnızca vegetarian olmaqla xəstəliklərdən qurtula bilməyəcəyimizi, burada digər faktorların da rolu olduğunu söyləyir.
“Lakin vegetarian olmaq qeyri-sağlam qidalardan istənilən qədər istifadə edib normal çəkidə qalmaq, heç bir xəstəlikdən əziyyət çəkməmək demək deyil. Ət məhsullarını tamamilə həyatımızdan çıxarmaq “bizim hər hansı bir xəstəliyə tutulma riskini sığorta altına alacaq mı?” sualını cavablamır. Çünki, bizim bu və ya digər bir xəstəliyə yaxalanmamız bir tək vegetarian olmağımızdan asılı deyil. Həyatımızdakı stres, genetik və digər növ faktorlar da nəzərə alınmalıdır. Əksinə olaraq ət qəbul etmək də sağlamlığa xeyir edəcək deyə bir şey yoxdur. Daha sağlam olmaq üçün qəbul etdiyimiz qidaların miqdarı, hansı aralıqlarda yeyilməsi və onların tərkibində zülal, karbonhidrat, yağların olması önəmlidir”.
Vegetarian olmağın qaranlıq tərəfi…
Dietoloq vegetarian olanlara ət qəbul etmədikləri səbəbindən sağlamlıqlarında ortaya çıxan bir sıra problemlər barədə də xəbərdarlıq edib.
“Ət yemədikləri üçün vegetarianlarda daha çox dəmir, B12 defisiti olur. Buna görə də vegetarianlar müayinələrdən keçib, qan analizləri verərək vitamin və mineralların bədənlərində kifayət qədər olub-olmadığını bilməlidirlər. Əgər ehtiyac varsa, kənardan qida əlavələri qəbul etməlidirlər”.
İnsanın müəyyən bir qidanı özünə qadağa etməsi dini cəhətdən haram sayılır və bir çox insan bunu əsas gətirərək vegetarian olmağın günah olduğu qənaətindədir. İlahiyyatçı Tural İrfan bildirib ki, bu barədə gəzən söz-söhbətlər həqiqəti əks etdirmir.
Lakin…
.jpg)
“İslam dinində vegetarianlığın günah olması barədə hər hansı bir məlumat yoxdur. Burada əsas məqam vegetarianlığın insan sağlamlığına ziyan vurub vurmamasıdır. Əgər bu seçim insana zərər vermir və əksinə xeyirdirsə, İslam dinində bununla bağlı bir qadağa yoxdur”.
Xatırladaq ki, dünyada insanların ətə olan tələbatı son 20 ildə 2 dəfə artaraq, 2018-ci ildə 320 milyon tona çatıb. 2019-cu ilin statistikasına görə isə insan ortalama bir ilə təxminən 14.5 kiloqram ət qəbul edir. Statistik göstəricilərə görə dünyada ən çox qırmızı ət istehlakı olan ölkələr ABŞ, İsrail, Qazaxıstandır.
Orqanizm üçün ən vacib sayılan ehtiyaclarımızdan biri olan zülalın əsas mənbəyi də məhz ət qidaları sayılır. Tərkibində B vitamin qrupu, E vitamini, dəmir, sink və magnezium cəhətdən zəngin olan ətin anemiyanın qarşısını almaq, ürək-damar sağlamlığını qorumaq, psixoloji sağlamlığı dəstəkləmək, yuxusuzluğu müalicə etmək, xolesterol səviyyəsini tarazlamaq, əzələləri gücləndirmək, enerji vermək və dərini sağlam saxlamaq kimi faydaları mövcuddur.
Aysel Bədəlova
