Son günlərdə paytaxtımızda sahibsiz itlərin sayında artım müşahidə olunur. Sadiq hesab olunan bu canlıların sərbəst şəkildə ətrafda gəzişməsi şəhər sakinlərinin həyatını təhlükə altında qoyur.
Bəs, sahibsiz itlərə qarşı hansı tədbirlər görülür? Onların quduzlaşmasının qarşısının necə alınır?
Məsələ ilə bağlı “Toplan” Sahibsiz itlərə qayğı mərkəzi ilə əlaqə saxladıq. Mərkəzdən Ednews-a verilən açıqlamada qurumun Bakı şəhərinin inzibati ərazilərdə reydlər keçirərək sahibsiz küçə itlərinin mərkəz əməkdaşları tərəfindən tutulduğu bildirilib.
“Mərkəzə gətirilən itlərə öncə fərdi baytarlar tərəfindən baxış keçirilir. Daha sonra onlar müayinə və müalicə edilir. Bu prosesslərdən sonra həmin itlər qısırlaşdırma (axtalama) əməliyyatı olunurlar”.
Qurum həmçinin itlərin quduzlaşmasına qarşı görülən tədbirlər barədə də məlumat verərək, onların xüsusi vaksinasiya prosessindən keçdiklərini də bildirib.
Üzücü statistika...
Əfsuslar olsun ki, Azərbaycanda son 3 ay ərzində təkcə Kliniki Tibbi Mərkəzə it dişləməsindən 321 nəfər müraciət edib.
Bəs, it dişləməsi zamanı hansı tədbirlər görülür?
Tanınmış həkim-cərrah, tibb üzrə elmlər doktoru, professoru Adil Qeybulla bu barədə danışıb:
“Ümumiyyətlə, it, pişik, vəhşi heyvanların hücumu zamanı birinci məsələ həmin heyvanları müşahidə altında saxlamaq və paraleldə quduzluq əleyhinə vaksin etməkdir. Bu hər ehtimala qarşı profilaktik məqsədlə həyata keçirilir. Əgər müşahidə altında saxlanılan 1 ay müddətində həmin heyvanda bir dəyişiklik halı baş vermirsə, zərərçəkən insana da 2 yaxud 3 doza vaksin vurulur və məsələ də bununla bitir. Yox əgər, hansısa bir dəyişiklik baş verirsə, dərhal doza artırılır və müalicə istiqamətinə keçir”.
Quduzluq yoxsa...
“Azərbaycanda Heyvanların Mühafizəsi İctimai Birliyi”nin sədr müavini və ABŞ “Gözəl Dünya heyvanların xilası və müdafiəsi” təşkilatının təsisçisi və prezidenti Fərid Mansurov itin sadəcə insana hücum etməsinin quduzluq faktı olmadığını bildirib:
“Belə izah edim ki, itin sadəcə dişləməsinin quduzluq faktı kimi qeydiyyata alınması yanlışdır. Quduzluq və qapan it fərqli anlayışlardır. Məsələn, mənim evimdə itim var, o məni bir neçə dəfə dişləyib. Bu onun xarakteridir, quduzluq faktı deyil”.
F.Mansurov quduzluğun çox çətin sübuta yetən bir hadisə olduğunu vurğulayıb.
“Quduz it maksimum 1 ay ərzində ölür. Çünki, quduzluq xəstəlikdir. Həmin it öldükdən sonra onun beyni laboratoriya şəraitində öyrənilməlidir. Düzü, mən heç əmin deyiləm ki, ölkəmizdə elə laboratoriya var. Əgər, həmin heyvanın beynində müəyyən “B5 neqri qoşulmaları” adlanan hüceyrələr aşkar olunsa, bu zaman quduzluqdan danışmaq olar. Azərbaycanda bu yerə qədər bir dənə də olsun belə it aşkar olunmayıb”.
Sədr müavini heyvanların quduzluq qapma prosessi barədə də məlumat verib:
“İlk olaraq bildirim ki, quduzluq xəstəliyi ev heyvanlarının xəstəliyi deyil, vəhşi heyvanların əsasən də gəmiricilərin xəstəliyidir. Məsələn, it yaxud pişik çöldə yaşayan siçovulu boğsalar və həmin siçovul daşıyıcı olsa, onun qanından quduzluq keçmə ehtimalı yüksəkdir”.
O, həmçinin, itlərin küçələrdən yığılmaması üçün sanitar qaydalara riayət etməyin vacibliyini də vurğulayıb:
“İlk olaraq bunun üçün zibilləri hər yerə atmaq olmaz. Restoranların əksəriyyəti yeməkləri hara gəldi atırlar və onun qoxusuna pişiklər, itlər yığışır”.
Fərid Mansurov itlərinin sayının idarə edilməsi məsələsinə də toxunub:
“Biz itlərin sayını idarə edə bilərik. Əgər onlar həddən artıq çoxdursa, qısırlaşdırma tədbirləri həyata keçirilməlidir. Qısırlanmış itlərdə bütün hormonal fond aşağı düşür. Onlar artıq, ərazi üçün bir-birilə mübarizə aparmırlar və aqressiya səviyyələri az olur”.
O, Azərbaycanın 2007-ci ildə “ev heyvanlarının mühafizəsi” haqqında Avropa konvensiyasına qoşulduğunu da deyib.
“Ümumiyyətlə, Azərbaycanın İnzibati xətalar məcəlləsində 274-cü maddə var ki, heyvanlara qarşı amansız rəftardan danışılır. Bunu edən həmin şəxs, 500 manat miqdarında cərimə edilir. Həmçinin yerli icra hakimiyyətləri bu işlə məşğul olub heyvanların vaksinasiyası ilə məşğul olub onları tam təhlükəsiz hala gətirməlidirlər”.
Mövzunu diqqətdə saxlayacağıq.
Nəzrin Beydiyeva
