Bu gün Qadın Zorakılığına Qarşı Beynəlxalq Mübarizə Günüdür. Azərbaycanda da son zamanlar qadınlara qarşı zorakılıq, şiddət halları çoxalmaqdadır.
Ednews mövzu ilə bağlı sosioloq və psixoloqdan münasibət öyrənib. Cavabları təqdim edirik.
Sosioloq Lalə Mehralı:
“Əslində bu cür günlərin qeyd edilməsi o cəmiyyətdə qadın hüquqlarının məhdudlaşdırılması, qadınların əziyyət və zorakılıq görmələrini etiraf etməkdir. Açıqlaması da odur ki, bu cəmiyyət qadınlarla davranmağı bilmir, onları insan olaraq, fərd olaraq qəbul etmir, hüquqlarını tapdayır, döyür, öldürür. Təəssüf ki, bizim ölkəmizdə də bu var, inkar edə bilmərik. Qadınlar döyülür, qətl edilir, erkən ərə verilir, oxumaq hüququ əlindən alınır, istismar edilir. Biz nə edirik? Dəyirmi masalarda söhbət edirik, çıxış yolları axtarırıq, maksimum bir-iki şüar yazıb səsləndiririk.
Qadınlar sadəcə öldürülmür, qadınlar vəhşicəsinə qətlə yetirilir. Onu qətlə yetirəni, bir öldürücü bıçaq zərbəsi ilə kifayətlənməyib 15-20 dəfə zərbə endirən, doğrayan, gözünü çıxaran, əzalarını ayıran, dərisini soyan kişiləri də biz qadınlar yetişdiririk. İstəməyərəkdən, bilməyərəkdən uşaq tərbiyəsində yol verdiyimiz səhvlər gələcəyin canisini, qatilini, sadistini yaradır. O uşaqların kimisi ətrafında, kimisi ailədə zorakılıq görür, şahidi olur və sonrakı həyatında bunu tətbiq edir.
Bu qədər cani, qatil necə yaranır deyə soruşsanız, cəmiyyət ümumi zəhmətinin nəticəsində yaradır bu cür insanları. Televiziyalar bütün gün qətl-cinayət verilişləri hazırlayaraq, Tv proqramları qətl törətməyin yollarını, izi itirməyin mümkün variantlarını aşılayır. Xanımına, qızına, anasına zorakılıq göstərən qonşu-tanışa heç kim etiraz etmir, polis zorakılıq gördüyü üçün boşanmaq istəyən qadını əri ilə barışdırır, sabah qətl törədən əri həbs edir. Ölmək istəmir qadınlar, azyaşlı uşaqlarını böyütmək istəyir, sıradan, normal insan kimi yaşamaq istəyir. Dövlət vətəndaşını təmin etməlidir, qatil ərin, cani atanın-qaynatanın ümidinə buraxmamalıdır ”.
Psixoloq Şahin Əliyev:
“Bu prosesin tarixi keçmişinə baxsaq görərik ki, zorakılığın başlanğıcı cins ayrımından başlayır. Hələ ta qədim zamanlarda insanlar qız övladı olmalarını istəmirdi. Çünki, onları qoruyacaq, yemək gətirəcək, döyüşəcək oğula ehtiyac var idi. Bu səbəbdən qızlar öldürülür və tələf edilirdi. Bu proses uzun illər davam elədi və daha cins ayrımı əsas öz başlanğıc mahiyyətini itirdi və bir çox xalqların mentalitetinə daxil edildi. Beləcə kişi təcəssümü qüdrəti yarandı. Şərq cəmiyyəti qapalı və kollektivist cəmiyyətdir. Bu cəmiyyətlərdə qadın kişi qədər bərabər qanuni hüquqlara sahib deyil. Oğlanlara uşaqlıqdan müəyyən qadağa və məhrumiyyət vermirlər, amma tam tərsi qızları olmazlarla böyüdürlər. Daha sonra böyüyən bu oğlanlar gözlə gördüklərinin eynisini təkrarlamağa başlayırlar. Burda yalnız və yalnız bir çıxış yolu var. Sağlam yolla qadınların maariflənməsi və təhsil səviyyəsinin artması və eyni zamanda toksik münasibət anlayışını dərk edib öz anasının həyat yolunu davam etdirməməsi”.
Oğuz Ayvaz
