Son vaxtlar Azərbaycanda evli cütlüklər arasında cinayət hadisələri artmaqdadır. Hadisələrin qurbanları isə qadınlar olur. Əksərən ərləri, qardaşları tərəfindən ölüdürən xanımlarln sayı gün keçdikcə artır.

Bunun qarşısını almaq üçün hansı addımlar atılmalıdır? Bu cür amansızlıqların çıxış yolu varmı?

Ednews bu barədə ictimai şəxlərin fikirlərini öyrənib.

Millət vəkili Cavanşir Feyziyev açıqlamasında bildirib ki, qadınlara qarşı zorakılıq bütün dünyada rast gəlinən qəbuledilməz hadisədir. Ölkəmizdə də təəssüf ki, belə hallar baş verir. Bu cür hadisələri nə qədər “qısqanclıq”, “xasiyyətlərin uyğun gəlməməsi”, “ailə məişət mübahisəsi” və s. kimi əsassız ifadələrlə izah etməyə çalışsalar da zənnimcə, bu ilk növbədə ictimai şüurun səviyyəsi ilə bağlı məsələdir. Hər bir toplumda cinayətlərin sayı və xarakteri ilk növbədə həmin toplumun ictimai şüurunun göstəricisidir. Yalnız yüksək səviyyəli ictimai şüur ayrılıqda fərdləri daha məsuliyyətli davranmağa, nəcib davranış qaydaları əsasında yaşamağa sövq edir.

“İnsanların ailə həyatına hazır olmadan ailə qurması, ictimai-sosial münasibətlər haqqında heç bir maarifləndirmə işlərinin aparılmaması cəmiyyət daxili münasibətlərdə və davranışlarda neqativ halların aradan qaldırılmasını ləngidir. Bu kimi hallar təkcə qadınlara qarşı zorakılıqdan ibarət deyil. Uşaqlara qarşı zorakılıq, ləyaqətin alçaldılması, köməksiz vəziyyətdə olan insana qarşı laqeydlik və ya hətta cinayət törədilməsi kimi hadisələri aradan qaldırmaq üçün sosial-mədəni həyatın bütün sferalarını əhatə edən kompleks tədbirlər həyata keçirilməlidir”.

Deputatın sözlərinə görə bu tədbirlər məktəbəqədər təhsil müəssisələrindən başlamış orta və ali məktəblərə qədər bütün təhsil sistemini, bütün mədəniyyət obyektlərini, əmək kollektivlərini, bir sözlə cəmiyyətin bütün təbəqələrini əhatə etməlidir.

Psixoloq Rövşən Nəcəfovun sözlərinə görə insan mühitə uyğunlaşan canlıdır. Psixoloji uyğunsuzluq olan mühitlər böhranla nəticələnir. Sosial münasibətlərdə, ailədə və cəmiyyətdə qadına qarşı bioloji və şəxsi amillərin daha qabarıq olması patriarxal düşüncəni formalaşdırır. Bu düşüncə kişilərin dominant olduğu cəmiyyətlərdə iki cins arasında qeyri-bərabər münasibətləri tənzimləyir.

“Qadın qətllərinin müşahidəsi onu göstərir ki, cinayət şəxslərarası yaranmış qərəzdən yaranır. Şəxslərin iştirakçı olduğu mühitdə sağlam ünsiyyətin olmamasıdır. Ailədaxili mübahisələr, aldatma, qısqanclıq, namus, uyğunsuzluq, iqtisadi problemlər, işsizlik, psixoloji pozğunluqlar, adət-ənənə, boşanma kimi ifadə edilən anlayışlar qadın qətllərinin baş verməsinə səbəblərdəndir. Münasibətlər psixoloji sağlam ünsiyyət üzərində qurulmalıdır. Hüququn aliliyi insanların həyat tərzi olmalıdır. Psixologiyanın sərhədi hüquqa qədərdir. İnsanlar bütün informativ vasitələrlə hüquqi və psixoloji maarifləndirilməlidir. Başqasının həyatına maneə olmamaq tərbiyə funksiyası kimi aşılanmalıdır. Ailə, şəxslərin hüquqi və psixoloji olaraq formalaşdırdığı sağlam mühit olmalıdır. Münasibətlər sevgi üzərində yaranıb hörmət olaraq davam etməlidir”.

“Təmiz Dünya” Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin sədri Mehriban Zeynalovanın qeyd etdi ki, əvvəllər bəzi hallar olurdu ki, həftədə üç-beş qadın öldürülürdü:

“Mətbuatda gedən qətl xəbərləri əsasında deyə bilərik ki, ötən il Azərbaycanda ailə üzvləri tərəfindən 70 qadın öldürülüb. Qadınların ölümləri ilə bağlı beynəlxalq təşkilatlar da narahatlıq keçirdiklərini bildirirlər. Ölkəmizdə sığınacaqlar, operativ müdaxilələr var, amma bu daha çox uşaqlar üçündür.

Qadınların zorakılıqla üzləşdikləri vəziyyətlər üçün xüsusi bir proqram yoxdur. Bildiyiniz kimi, qadınların əksəriyyəti zorakılığa məruz qaldıqda qorxduğu üçün polisə müraciət edə bilmir”.

M.Zeynalova qeyd edib ki, ölkəmizdə qadınların ölümü ilə bağlı SOS siqnalı olmalıdır:

“Qadınları ailə üzvləri namus cinayəti adı altında qətlə yetirirlər. Yaxınları tərəfindən öldürülən qadınların olması və çoxluğu cəmiyyət üçün təhlükəli tendensiyadır və qarşısı alınmalıdır”.

Oğuz Ayvaz