Xaricə üz tutan gənclər...
Son illərdə gənclərimizin xaricə axını ciddi problem olaraq qalır. Xaricdə təhsil alan gənclər ölkəyə qayıdıb işləməkdə, qazandıqları bilik və bacarıqlarla cəmiyyətə fayda verməkdə maraqlı olmurlar.
Məsələ ilə bağlı Ednews-a açıqlama verən iqtisadçı ekspert Azər Mehdiyev bildirib ki, ölkədə iş yerlərinin məhdud olması, ali təhsilin dünya standartları səviyyəsində olmaması, əmək bazarında bəzi peşə sahiblərinə tələbatın azalması və s. səbəblərdən gənclər arasında işsizlik səviyyəsi yüksək olaraq qalır:
“Hətta yeni işə düzələn gənclərin də aldıqları məvacib onların özlərini lazımi həyat şəraiti ilə təmin etmələrinə kifayət etmir. Gənclər özlərinə ev almaqda çətinlik çəkir, yaşam səviyyələrini yaxşılaşdıra bilmirlər. İşi ola gənclər isə arzuladıqları, özlərini xoşbəxt hiss edəcəkləri iş mühiti ilə qarşılaşmırlar. Həm əmək haqqının azlığı, həm də ləyaqətli iş mühiti problemi gəncləri usandırır. Onlar öz bilik və bacarıqlarını tam ortaya qoya bilmirlər, yaradıcı ruhları çərçivəyə salınır. Gənc ailələr ailəsinin, övladlarının gələcəyini düşünür, onlara daha yaxşı həyat bəxş etməkçün çıxış yolunu xaricə getməkdə görürlər”.
“Mc Donalds”da ofisiant işləyən universitet məzunları...
Universiteti bitirən gənc ABŞ-a gedib “Mc Donalds”da işləməyi daha üstün tutur, nəinki ölkədə qalıb ixtisası üzrə işləməyi...
“Əgər bir gənc ölkədə qalıb daha yüksək maaşla ixtisası üzrə işləməyi yox, ABŞ-da, Polşada ofisiantlıq etməyi üstün tutursa, deməli, ölkə xaricindəki həyat daha rahat və ümidvericidir. Bu problemlər əlaqədar qurumları ciddi düşündürməlidir. İqtisadiyyat elmində bunun adı var – “ayaqlarla səsvermə”. Yəni, insanlar olduqları ölkədə yaşam şərtlərindən narazıdırlar və həyatlarını rahat şəkildə davam etdirmək üçün daha etibarlı bölgələrə üz tuturlar. Araşdırılmalıdır, gənclər arasında sorğular aparılmalıdır ki, bu gün Azərbaycan gəncliyi ən çox hansı problemlərdən əziyyət çəkir və müvafiq strategiya hazırlanmalı, islahatlar edilməlidir”.
“Beyin axını”...
Psixoloq Azad İsazadə bildirib ki, “beyin axını” qlobal bir problemdir və bütün dünyada müşahidə olunur:
“Beyin axını ilə yanaşı, bu gün xaricdə əldə etdiyi bilik və bacarıqları qayıdıb öz ölkəsində tətbiq edən, cəmiyyətə fayda verən, xüsusilə 35 yaş üzəri bir təbəqə də mövcuddur. Xaricdə təhsil alan gəncləri ölkəyə qazandırmaq üçün biz onlara nə təklif edirik? Elmlə məşğul olmaq istəyən gənclər üçün ölkədə texniki imkanlar, təchizat yoxdur. Elmi təcrübələr, araşdırmalar aparmaq üçün laboratoriyalara, tədqiqat mərkəzlərinə ehtiyac var. Azərbaycan təhsili inkişaf etmək istəyən, yeniliklikçi gəncləri qane etmir”.
Xaricdə tibb təhsili alan gənclər...
Xaricdə təhsil üzrə ekspert Fuad Hacıyev isə qeyd edib ki, müasir təhsil standartlarına cavab verən xarici universitetləri bitirən gənclər Azərbaycanda təklif edilən iş mühiti və əmək haqqı ilə razılaşmırlar:
“Xaricdə tibb təhsili alan gənc illərlə yüksək təhsil haqqı ödəyir. Niyə gəlib Azərbaycanda hansısa klinikada 800-1000 manat məvaciblə çalışsın kİ?! İcbari Tibbi Sığorta ilə bağlı Dövlət Proqramında xaricdə tibb təhsili alan gənclərə daha yüksək əmək haqqı veriləcəyi nəzərdə tutulub. Bu siyasət həmçinin digər peşə sahələrində də tətbiq edilməlidir. Təkcə dövlət müəssisələri deyil, özəl qurumlar da bu işdə maraqlı olmalıdırlar. Şirkətlərdən xaricdə təhsil alan gənclər üçün daha az vergi tutulmalıdır. Avropa ölkələrində universitet tələbələri artıq 3-cü kursdan hansı şirkətdə, idarədə işləyəcəklərini bilirlər”.
Törə Zeynallı
