Bakının günü-gündən çoxalan insan sayından hər kəs şikayət etsə də prosesin qarşısının alınması yönündə ciddi tədbirlər nəzərə çarpmır. Ekspertlərə görə, paytaxta axın ona görə baş verir ki, iqtisadiyyatın 80, maliyyə resurslarının 85, əmək bazarının isə 75 faizi Bakının payına düşür. Yüksək səhiyyə xidməti də paytaxtdadır. Rayonda iş tapmayanlar Bakıya gəlib tikintidə, xidmət sektorunda günəmuzd və ya müqavilə ilə işləyir. Ona görə də sıxlıq yaranır. Belə olan halda şəhərdə rahat hərəkət etmək, eyni zamanda yaxın məsafəyə getmək belə stressli, yorucu olur.
Bakıya axının qarşısını almaq üçün nələr etmək lazımdır? Bunun üçün hansı tədbir və təkliflər irəli sürülməlidir?
İqtisadçı-ekspert Eyyub Kərimli mövzu ilə bağlı Ednews-a bildirib ki, bütün dünyada insanlar regionlardan daha çox iri şəhərlərə, paytaxta can atırlar. Bu da bəzən regionlarla iri şəhərlər arasında iqtisadi inkişaf qeyri-bərabər olması ilə əlaqəlidir.
“Böyük şəhərlərdə, bizim paytaxtımızda da demək olar ki, 70-80 faiz müəssisələrin sahibkarlığı Bakıda formalaşıb. Həm burada məvaciblərin yüksək olması, həm gəlirlərin çox olması, həm də biznes qurmağın daha səmərəli və gəlirli olması baxımından insanlar daha çox Bakıya axın edirlər. Əlbəttə ki, bu məsələnin qarşısını almaq üçün Bakı ilə regionlar arasında qeyri-bərabər iqtisadi inkişafın qarşısı alınmalıdır. Regionların tarazlı və dinamik inkişafı təmin edilməlidir. Rayonlarda daha çox müəssisələrin, istehsal müəssisələrinin, emal müəssisələrinin açılmasına şərait yaradılmalıdır. Həmçinin kənd təsərrüfatı sahəsində məşğul olan insanları daha həvəsləndirici tədbirlərlə cəlb etmək lazımdır ki, insanlar kənd təsərrüfatı ilə məşğul olsun, bundan bəhrələnsin. Bunun üçün həm stimullaşdırıcı tədbirlər, həm güzəştli kreditlər ayrılmasına böyük ehtiyac var”.
Ekspert qeyd etdi ki, ikinci məsələ sosial məsələdir ki, burada əsasən insanlar daha çox sosiallaşma, əyləncədən bəhrələnmək onları daha çox cəlb edir.
“Bu baxımdan, sözsüz ki, regionlarda da bu məsələlər həllini tapmalıdır. Burada həm sosial müəssisələrin, əyləncə mərkəzlərinin açılmasına böyük ehtiyac var. Eyni zamanda insanların asudə vaxtını daha da cəlbedici keçirməsinə böyük ehtiyac var. Bunun üçün belə bir şəraitin yaradılması lazımdır. Bu baxımdan, əlbəttə, yeni məkanların açılması, Bakıdan regionlara universitetlərin, müəssisələrin, nazirliklərin bəzi şöbələrinin köçürülməsi regionların bərabər və tarazlı inkişafına dəstək ola bilər”.
Qeyd edək ki, son dövrlər dağ kəndlərindən də əhalinin köçünün sürətləndiyi bildirilir. AMEA-nın Coğrafiya institutunun baş direktoru, coğrafiya elmləri doktoru Zakir Eminov da mediaya açıqlamasında deyib ki, insan miqrasiyası çoxaldıqca həm kəndlərdə, həm də şəhərlərdə ciddi problemlər yaranır:
“Bu gün biz bu problemin mövcud olduğunu qəbul etməli və həlli yollarını axtarmalıyıq. Aparılan müzakirələrdə miqrasiyaya səbəb olan problemlər dilə gətirilməli və həll edilməsi üçün konkret işlər görülməlidir. Bizim məqsədimiz miqrasiyaya səbəb olan ekoloji problemləri araşdırılmaqdır, lakin buna səbəb olan digər problemləri də müəyyən etməliyik”.
Oğuz