Mənzil tikinti kooperativləri yaşayış kompleklərinin inşasına başlayarkən layihələndirmədə geniş yaşıllıq, şəxsi bağçalı mənzillər, uşaqlar üçün oyun zolaqları, piknik sahələri və s.istirahət zonaları təklif edirlər. Hətta yaşayış kompleksinin sahəsində sakinlərin sağlamlığı və rahatlığı üçün idman meydançaları, ticarət mərkəzi, müxtəlif iaşə məkanları, açıq havada kinoteatr və s.əyləncə obyektləri təklif edən MTK-lar da var.  

 

Mənzillərin inşası və satışı sona çatandan sonra isə bu təkliflərin quru vəddən ibarət olduğu ortaya çıxır. Aldadılan vətəndaş bu halda nə etməlidir?

 

Məsələ ilə bağlı Ednews-a danışan memar, tikinti üzrə ekspert Muxtar Ərturanın sözlərinə görə, bu vədlər əksər hallarda tikinti şirkətlərinin marketinq oyunlarıdır. Şirkətlər mənzil almaq istəyən şəxslərə vizual qrafik effektlərlə bəzədilmiş kataloqlar təklif edir, insanların etibarından sui-istifadə edirlər:

 

“İstədikləri qiymətə mənzillərin satışını həyata keçirdikdən sonra problemlər baş qaldırır. Ya binanın tikintisi gecikir, ya vaxtilə verilən vədlər yerinə yetirilmir, ya layihələrdə göstərilən obyektlər sonradan kimlərinsə şəxsi marağı üçün istifadə olunmağa başlayır, ya da ödənişli olur. Vətəndaş mülkiyyətçi olaraq aldığı mənzilin pulunu verib, həyətyanı sahənin yox. Bu məsələlər qanunvericilikdə öz əksini tapır. Qanunla mənzil tikinti şirkətləri binanı tam şəkildə tikib sakinlərin istifadəsinə verməlidir. Artıq bina sakinləri özləri öz aralarında mülkiyyətçilərin cəmiyyətini yarada bilərlər və bunun əsasında yaşadıqları binanı və həyəti özləri idarə etməlidirlər. Şirkətin artıq orada öz maraqlarına uyğun hansısa işlər görməyə, dəyişiklik etməyə ixtiyarı yoxdur. MTK-nın funksiyası tikməklə sona çatır. Amma bizdə belə deyil. Binanı tikən özünü onun “yiyəsi” kimi aparır. Qanunla artıq nə bina, nə də ətraf sahəsi onun deyil. Binanın komendantını belə sakinlər özləri təyin etməlidirlər". 

 

Məsələnin hüquqi tərəflərindən danışan hüquqşünas, iqtisadçı Əkrəm Həsənov isə təəssüflə bildirib ki, mənzil tikinti şirkətlərinin vədlərinə aldanan mülkiyyətçilərin hüquqları qorunmur:

 

“Mənzil tikinti şirkətlərinin vəzifələrini göstərən qanun da yoxdur. Hətta müqavilədə mənzilin sahəsi belə yanlış göstərilir. Çıxarış alandan sonra vətəndaşa aydın olur ki, mənzilin sahəsi göstəriləndən azdır. Bəli, bu məsələdə vətəndaşın məhkəməyə müraciət etmək haqqı var. Mənzil tikinti şirkətlərinin özbaşınalıqlarının əsas günahkarı icra hakimiyyəti orqanları, şəhərsalma komitəsi kimi qurumlardır. 2018-ci ildə binaların tikilməsinin alternativ qaydası barədə qanun qəbul olundu. Həmin qanuna görə, bina tikmək istəyən şirkət tikəcəyi yerdə torpaq sahəsini dövlətdən satın almalıdır. Torpağın mülkiyyətçisi də həmin binadan mənzil alan vətəndaşlar olmalıdır. Tikiləcək binanın layihəsi də onlarla razılaşdırılmalıdır, çıxarış vətəndaşa əvvəlcədən verilməlidir. Şirkət sadəcə podratçı rolunu oynamalıdır. Belə olan halda MTK-lar bir mənzili bir neçə şəxsə sata da bilməz. Bu günsə, proses əksinə baş verir. Şirkət gedir icra hakimiyyəti orqanına, rüşvət verir ki, ona həmin ərazidə bina tikməyə icazə verilsin, bir növ torpağı icarəyə götürmüş olur. Məmurlara da bu sərf edir. Heç tikintinin layhəsini də tam təqdim etmirlər, inşa işləri gedə-gedə ilkin layihəyə dəfələrlə dəyişiklik olunur. Vətəndaşlara şiddətlə tövsiyə edirəm ki, şirnikləndirici vədlər verən mənzil şirkətlərindən, ümumiyyətlə, uzaq dursunlar”.

 

 

Törə Zeynallı