Ağır məktəbli çantaları və onların şagirdilərin sağlamlığına vurduğu zərərlər tədris ili ərzində tez-tez müzakirə edilən mövzulardandır.
Şagirdlərin “özlərindən böyük”, daşımağa çətinlik çəkdikləri ağır çantaları birbaşa onların onurğa sütununa təsir edir. Zaman keçdikcə bu hal qamət pozuntularına, kifoz, skolioz, müxtəlif bel və kürək ağrıları, çiyin sıxılma sindromu kimi dayaq-hərəkət sistemi problemlərinə səbəb ola bilər.
Həkimlərin sözlərinə görə, uşaq və yeniyetmələrin 66 faizində bel ağrısı müşahidə edilir. Bel çantası insanın çəkisinin 10-15 faizini keçməməlidir. Gündə bir saatdan artıq çanta daşımaq tövsiyə olunmur.
Erkən yaşlardan uşaqların sağlamlığına təhlükə yaradan ağır məktəbli çantalarının fəsadları tədrisdə kağız daşıyıcılara alternativ metodların tətbiqini labüd edir.
Tədrisdə kağız daşıyıcıları nə ilə əvəz etmək olar?
Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü, fəlsəfə doktoru İlqar Orucovun fikrincə, məktəblərdə tələb olunan əlavə dərs vəsaitlərini şagirdlər hər gün özlərilə daşımamalıdırlar. O bu barədə Ednews-a açıqlamasında deyib.
Onun sözlərinə görə, iş dəftərləri və bəzi digər vəsaitlər Nazirlik tərəfindən tədris komplektindən çıxarılsa da əksər müəllimlər hələ də şagirdlərdən bunları tələb edir:
“Bəzi müəllimlər nəşriyyatlarla razılığa gəlir, ona görə də bu lazımsız vəsaitləri valideynlərə aldırmaqda maraqlıdırlar. Kağız daşıyıcıları müasir metodlarla əvəz etmək olar. Texnologiya dövründə yaşayırıq, elm hər saat inkişaf edir, sürətli internet əlçatandır. Lakin pandemiya dövründə distant təhsil göstərdi ki, heç də bütün məktəblərin internetə çıxışı yoxdur. 21-ci əsrdə məktəbdə internetin olmaması və ya çox aşağı surətdə olması, texnoloji imkanlardan istifadənin məhdudluğu təhsil sistemi üçün ciddi problemdir”.
İ.Orucov qeyd etdi ki, Nazirlik tərəfindən artıq bir neçə ildir ki, elektron dərsliklər hazırlanır:
“Kitablarla bərabər planşetlərdən istifadə ilə elektron dərsliklərə keçid təmin olunmalıdır. Uşaqların telefonlardan istifadəsi onsuz da qarşısıalınmaz hal alıb. Onları doğru istiqamətləndirmək, elektron dərsliklərdən istifadəni öyrətmək lazımdır. Elektron dərsliklərin istifadəsi şagirdləri ağır çantaları daşımaqdan xilas edə bilər”.
Ekspert bildirib ki, təhsil sistemi inkişaf etmiş ölkələrdə şagirdlər dərsdən sonra məktəbdə qalıb ev tapşırıqlarını yerinə yetirir və dərs vəsaitlərini yenidən özlərilə aparmağa ehtiyac qalmır:
“Ev tapşırıqlarının məktəbdəcə həll edilməsi həm şagirdlərin dərsləri daha yaxşı mənimsəməsinə, həm də, evdə asudə vaxtlarını səmərəli istifadə etmələrinə imkan yaradır. Bizdə dövlət məktəblərində belə şərait, infrastruktur təəssüf ki, yoxdur. Nümunə üçün deyə bilərəm ki, uğurlu təhsil sistemi ilə seçilən Finlandiyada şagirdlər ümumiyyətlə, evdə dərs eləmir. Evdə dərsə ayıracağı vaxtdan məktəbdə daha məhsuldar şəkildə istifadə edir”.
Ekspert tədris prosesində yeni texnologiyaların tətbiqinin vacibliyini vurğulayıb:
“Hesab edirəm ki, məktəblərdə elektron dərsliklərə keçid sürətlənməlidir, hər şagird elektron cihazlarla təmin edilməlidir. Bu həm kağız istehsalı nəticəsində təbiətə dəyən ziyanı azaldacaq, həm də uşaqlara internet resurslarından, texnoloji yeniliklərdən səmərəli istifadəni aşılayacaq”.
Törə Zeynallı
.jpg)
