Azərbaycanda çoxuşaqlı ailə modeli tarixə qovuşmaq üzrədir. Ölkədə doğulan uşaqların sayı, eləcə də ailədə 3, 4 və 5-ci uşağın doğulması halları azalıb.

Bəs, bu durumun səbəbi nədir? Ekspertlər hesab edir ki, həm maddi imkanların məhdud olması, həm qadınların daha çox təhsil və karyera arxasınca getməsi, həm də şəhərləşmə prosesinin sürətlənməsi və müasir yaşam tərzi çoxuşaqlı ailə məsələsini də arxa plana atır.

Ölkədə çoxuşaqlı ailələrin sayı niyə azalır? Ailədə ideal uşaq sayı neçədir?

Mövzu ilə bağlı Ednews-a sosioloq Lalə Mehralı bildirdi ki, sosial imkanlar zəiflədiyi, maddi təminat problemi olduğu üçün insanlar çəkinir çoxuşaqlı olmaqdan:

“Əgər uşaqpulu məsələsində tənzimləmə aparılsa, dövlət ailələrə uşağın təməl ehtiyaclarını ödəmək üçün çox da böyük olmayan yardımlar təşkil etsə, insanlar dünyaya uşaq gətirməkdən bu qədər qorxmaz. Uşaq pulu ilə bağlı müzakirələr aparılır, doğrudur, lakin hələlik bir nəticə yoxdur. Əslində söhbət o qədər də yüksək məbləğdən getmir. Əgər mexanizm işlənsə uşaq pulunu mərhələli şəkildə də tətbiq etmək olar, 1-3, 3-7, 7-18 yaş aralığına ayıraraq ehtiyaclara görə fərqli məbləğ təyin etmək mümkündür”.

Sosioloq hesab edir ki, belə olduqda həm dövlət büdcəsinə yük düşməz, həm də ailələr az da olsa qayğıdan azad olar:  

“Dövlət uşaqlara ayırdığı vəsait ilə vətəndaşının yanında olduğunu, təbii artımın ölkə üçün nə qədər vacib olduğunu anlatmış olar. Əgər vətəndaş dünyaya uşaq gətirməyin özündən başqa heç kimi maraqlandırmadığını düşünərsə, bu fikirdən daşınar və bu da dolayısı ilə təbii artıma təsirini göstərər. 

Həm də uşaq pulunun verilməsi təkcə artım üçün deyil, mövcud uşaqların daha sağlam, daha təhsilli böyüdülməsi üçün vacibdir. Xüsusən də, aztəminatlı ailələr üçün bu ciddi problemdir. Bu səbəbdən heç olmazsa, ilk növbədə 3 və daha çox uşağı olan, yüksək gəlirə malik olmayan ailələrə yardımlar edilməlidir”.

L.Mehralın sonda qeyd etdi ki, yeri gəlmişkən, Azərbaycanda çoxuşaqlı ailə kriteriyaları da yumşaldılmalıdır: 

“Mövcud qanunvericiliyə görə çoxuşaqlı ailə 5-dən artıq uşağı olan ailələr hesab edilir və dövlət bu halda onlara və uşaqların himayədarına, hər uşağa görə 70 manat sosial müavinət ödəyir. Lakin razılaşarsınız ki hazırda ölkəmizdə 6 uşaqlı ailə nadir rastlanır. Çoxuşaqlılıq meyarı yenidən müzakirə edilə, kriteriyalar yumşaldıla bilər. Bu, əhalinin təbii artım tempini stimullaşdıra bilər. Bu məsələdə həm dövlət, həm də cəmiyyət maraqlı olmalıdır”.

Oğuz