Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinə əsasən yetkinlik yaşına çatmayan uşaqlar ata və anaları tərəfindən himayə edilməlidir. Eyni zamanda nikahı pozulmuş və uşaqlarından ayrı yaşayan valideynlər, atalar və ya analar uşaqlarının yaşayış xərcləri üçün müəyyən məbləğdə pul ödəməyə borcludurlar.
Bəs, aliment pulun ödəməkdən boyun qaçıran valideynləri hansı cəza gözləyə bilər?
Məsələ ilə Ednews-a danışan vəkil Əsabəli Mustafayev qeyd edir ki, Əgər aliment məhkəmə qaydasında müəyyən olunubsa, ondan imtina etmək olmaz, məhkəmə qərarının icra edilməməsi isə cinayət məsuliyyəti yaradır. Alimenti vaxtında ödəmək lazımdır.
“ Alimenti ödənilmədikdə məhkəmə müəyyən hüquqi təqiblərə başlayır. Ödəniş olmayanda əvvəlcə şəxsin aylıq məvacibindən avtomatik tutulur. Hardasa işləyirsə maaş, pensiya alırsa, aliment bank hesabına köçürülə bilər. Əgər qazanc yeri yoxdursa, onun əmlakına yönələ bilər. Ondan sonra məhkəmə qərarının icra olunmaması məsuliyyət yaradır. Əvvəlcə inzibati xətalarla 2 aya qədər inzibati həbs nəzərdə tutulur”.
Vəkil qeyd edir ki, praktikada belə olur ki, əvvəlcə inzibati xətalar məcəlləsi ilə cəza tədbiri görülür, o da təsir etməyəndə artıq şəxs barəsində cinayət işi başladılır. Bundan sonra həmin şəxs həbs oluna bilər.
“Bundan sonra tutaq ki, o, alimenti hissə- hissə ödəyir. Borc yığılır, icraçının təqdimatı ilə həmin şəxsin ölkədən çıxışına qadağa qoyulur. Yəni hüquqi təqib tədbirləri, çoxdur. Əvvəl axır məcbur edilir ki, həmin şəxs borclarını ödəsin. Bu hal uzun müddət davam edə bilər”.
Ə.Mustafayev vurğulayır ki, uşağın yaşaması, inkişafı üçün pul lazımdır. Bu zamanda xanım, hansı ki, uşağı böyüdür, aliment də ala bilmir, əlbəttə böyük çətinliklərlə üzləşir. Düşünürəm ki, hökumət bu zaman o yükü öz boynuna götürməlidir.
“Bir çox ölkələrdə belə bir qanun var. Həmin ölkələrdə aliment fondu deyilən bir dövlət qurumu var. Kimlər ki, aliment ala bilmir və ya bu məbləği ödəyə bilmir, həmin fond bu funksiyanı özü icra edir. Bu zaman hömumət həmin yükü öz boynuna götürməlidir. Çünki bu uşağın gələcəyi ilə bağlıdır. Çox ciddi problemlər ola bilər.
Belə bir Fondun yaradılması barədə bizdə də mütəxxəsizlər çoxdan təkliflər irəli sürüb . Son iki ildə ombudsman parlamentlərdəki, öz illik hesbatlarında bu barədə dəfələrlə təklif edib ki, ölkədə aliment fondu yaradılsın. Hesab edirik ki, aliment fondu yaranması uşaqların təminatı ilə bağlı problem həllinə kömək edə bilər.
Xatırladaq ki, alimentə bu hallarda xitam verilə bilər.
-uşaq yetkinlik yaşına çatdıqda və ya yetkinlik yaşına çatmamış tam fəaliyyət qabiliyyəti əldə etdikdə
-aliment ödənilən uşaq övladlığa götürüldükdə
-aliment alan şəxsin maddi yardıma ehtiyacının ödənildiyi və ya əmək qabiliyyətinin bərpa olunduğu məhkəmə tərəfindən müəyyən olunduqda;
-aliment alan şəxs və ya aliment ödəyən şəxs öldükdə;
-əmək qabiliyyəti olmayan və ya ehtiyacı olan aliment alan ər və ya arvad yeni nikaha daxil olduqda.
Aynurə İsmayıl
