ABŞ Rusiya və Çinin əməkdaşlığından niyə narahatdır?

Dünya 23:32 17.06.2021

İyunun 15-də ABŞ Kosmik Agentliyinin (NASA) baş katibi Bill Nelson verdiyi açıqlamada Rusiya və Çin arasındakı əməkdaşlıq prosesini yaxından izlədiklərini və Vaşinqtonun rəqiblərindən geri qalmağı düşünmədiyini qeyd edib.

Nelson eyni zamanda 16 iyunda Rusiya və Çin arasında birgə əməkdaşlığa dair fəaliyyət planının elan olunacağını da bildirib. 

Onun sözlərinə görə, nə qədər birgə əməkdaşlıq şəraitində işlər görülsə də, ABŞ üçün rəqiblərini qabaqlamaq daha önəmlidir. Bu məqsədlə Ay səthinə ilk qadın və ilk qaradərili kosmonavtın endirilməsi ABŞ-ın əsas prioritet sahəsidir deyə, Nelson qeyd edib. 

Qeyd edək ki, Bill Nelsonun bu açıqlamaları Rusiyanın Sankt-Peterburq şəhərində baş tutan GLEX-2021 Beynəlxalq Kosmik Tədqiqatlar konfransı haqqında qeyd edib. 14-18 iyun tarixləri arasında keçirilən konfrans məşhur kosmonavt Yuri Qaqarinin kosmosa çıxışının 60-cı il dönümü münasibətilə təşkil edilir. Konfransı önəmli edən bir digər amil isə əsas iştirakçılar olan Rusiya və Çin arasında kosmik sahədə əməkdaşlıq haqqında müzakirələrin aparılacağıdır.

ABŞ-ın yer almadığı kosmik nizam

Konfransın gedişində Rusiya Federal Kosmik Agentliyinin (Roskosmos) sədri Dimitri Roqozin “Zevs” adlı yeni kosmik aparatın təqdim edib. Roqozin, yeni aparatın Mars və Venera ekspedisiyaları ilə yanaşı günəş sistemindən kənardakı araşdırmalar üçün də istifadə olanacağını bildirib. 

Roqozin konfransda ABŞ-la da qarşılıqlı əməkdaşlıq məsələsinə də toxunub. Onun sözlərinə görə, Rusiya ABŞ-la Beynəlxalq Kosmik Stansiyada çərçivəsində əməkdaşlığını davam etdirə bilər Lakin bunun üçün kosmik sahədə Rusiyaya tətbiq olunan sanksiyalar aradan qaldırılmalıdır. Əks halda isə hər dövlət müstəqil şəkildə özünün kosmik stansiyasını quracaq.

Qeyd edək ki, Rusiya daha əvvəl 2025-ci ildə sona çatacaq Beynəlxalq Kosmik Stansiyadakı təmsilçiliyini sona çatdıracağını elan edib. Bunun əvəzinə Çinlə birgə əməkdaşlıq edəcəyi gözlənilən Rusiyanın artıq hazırlanma prosesində olan yeni kosmik stansiyada yer alacağı ehtimal olunur.

Rusiyanın kosmik rəqabət strategiyası

Rozoqinin konfransdakı çıxışı Rusiyanın yeni kosmik rəqabətdə istəkli olduğunu ortaya qoyur. Xüsusilə Çinlə bu sahədə aparılacaq əməkdaşlıq Rusiyanın maraqlarına tam şəkildə cavab verir. Lakin Rusiyanın kosmik strategiyasının Çindən fərqli olduğu nəzərə çarpır. İlk olaraq Rusiyanın Çin və ABŞ qədər ciddi iqtisadi imkanlara malik olmadığı aydındır. 

Mövcud iqtisadi imkanların böyük hissəsini kosmik rəqabətə həsr etmək isə Rusiya üçün arzuolunmaz nəticələr gətirə bilər. keçmiş SSRİ-nin oxşar təcrübəsindən yaxşı dərs çıxaran Rusiya eynilə müdafiə sənayesində olduğu kimi strateji hədəflər üzərinə köklənəcək.

Rusiya üçün mövcud iqtisadi imkanlar daxilində hər hansı bir hədəfi reallaşdırmaq daha çox perspektiv gətirəcək addımdır. Roqozinin qeyd etdiyi kimi termonüvə mühərriklərindən kosmosda istifadə olunması Rusiyanın genəş sistemindən kənarda və daha uzaq məsafələrdə araşdırma aparmasına imkan verə bilər. 

ABŞ-la birbaşa və kompleks rəqabət içərisində olan Çindən fərqli olaraq Rusiya strateji hədəflərə yönəlməklə kosmik rəqabətdə öz rolunu və nüfuzunu qoruyub saxlamağı bacara bilər.

Bu gün Aya kosmonavt endirmək və müstəqil kosmik stansiyaya malik olmaq Çin və ABŞ üçün əsas rəqabət mövzusudur. Rusiya isə məhdud qaynaqlarını bu iş üçün sərf etməkdənsə, kosmik araşdırmalar istiqamətində önəmli addımlar atmağı planlaşdırır.

ABŞ-ın nədən narahatdır?

Rusiya və Çin arasındakı kosmik əməkdaşlıqdan ən çox narahat olan tərəf şübhəsiz ki, ABŞ-dır. Bunun ilk səbəbi bu vaxtadək ABŞ-ın kosmik fəaliyyət istiqamətlərində rəqibsiz lider olması idi. Ancaq indi Rusiya və Çinin birgə fəaliyyəti qarşıdakı illərdə bu liderliyi sarsıda bilər. 

Digər tərəfdən Rusiya və Çin kosmik sahədə ayrı-ayrılıqda ABŞ üçün ciddi təhlükə yaratmasalar da birgə əməkdaşlıq, hər iki ölkənin ortaq texnoloji imkanları bölüşməsinə imkan verəcək. Bu əməkdaşlıq təkcə kosmik sahədə yox, həm də yerdə davam edə bilər. Rusiya və Çinin kosmik tədqiqatlarla yanaşı hərbi sahədə də əməkdaşlıq etməsi gələcəkdə kosmosun hərbiləşdirilməsi ehtimalını düşündüyümüzdə ABŞ üçün ciddi təhlükə meyarına malikdir. 

Nəhayət üçüncü səbəb isə Çin və Rusiya əməkdaşlığının kosmosdan enerji mənbəyi kimi istifadə etmə potensialıdır. Son illərdə kosmik rəqabətin ciddi şəkildə güclənməsinin arxasında duran amil də məhz budur. Daha böyük enerji mənbələri əldə etmək.

ABŞ hazırda Yer-dəki enerji hövzələri üzərində nəzarəti təmin etməyi bacarır və bununla Rusiya və Çinin iqtisadi portensialını qismən də olsa təmzimləyir. Lakin gələcəkdə bui ölkələrin kosmik enerji mənbələrinə çıxış imkanı ABŞ-ı bu nəzarətdən məhrum edəcək.

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

Rusiyanın İsveçdəki nümayəndəliyinə dronla hücum edilib
21:55 05.07.2025
Ermənistan baş naziri Paşinyan ölkəyə yeni konstitusiya lazım olduğunu bir daha təkrarlayıb.
21:40 05.07.2025
Fransada təyyarə qəzası baş verib
21:25 05.07.2025
Cənubi Koreya Prezidentinin təhlükəsizlik üzrə müşaviri Vaşinqtona səfər edəcək
21:10 05.07.2025
Mingəçevirdə baş verən toqquşma zamanı xəsarət alanların kimliyi məlum olub
20:55 05.07.2025
Hakan Fidan Braziliyada BRICS sammitində Türkiyəni təmsil edəcək
20:40 05.07.2025
Xabi Alonso Arda Gülərdən danışıb
20:25 05.07.2025
Azərbaycanın daha bir təmsilçisi yarımfinalda məğlub olub
20:10 05.07.2025
"Traktor" klubunun oyunları Azərbaycanda canlı yayımlanacaq
19:55 05.07.2025
Azərbaycan boksçusu Dünya Kubokunu bürünc medalla başa vurub
19:40 05.07.2025
Ərdoğandan PKK açıqlaması
19:25 05.07.2025
UEFA məşhur klubları milyonlarla avro cərimələdi
19:10 05.07.2025
“Tərlan - 2025” təlimində iştirak edəcək Qazaxıstan hərbçiləri ölkəmizə səfər edib
18:55 05.07.2025
“Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın diplomatik və strateji qələbəsidir”
18:40 05.07.2025
Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi dövlət səviyyəsində qeyd olunacaq
18:25 05.07.2025
Ərdoğan: Azərbaycan Suriyaya təbii qaz tədarükündə yardım etməyə hazırdır
18:10 05.07.2025
"İran uranı zənginləşdirməyə davam edir"
17:55 05.07.2025
İran Prezidenti Xankəndi səfəri ilə bağlı açıqlamar verib
17:40 05.07.2025
Rusiya-Azərbaycan gərginliyinə Ərdoğandan münasibət
17:25 05.07.2025
Fransada indi də aviadispetçerlər etiraz edir
17:10 05.07.2025
İrlandiyada təyyarə yanıb
16:55 05.07.2025
"Qalatasaray" Hakan Çalhanoğlunu Türkiyəyə gətirməyə çalışır
16:40 05.07.2025
Bu gün Əməkdar artist Əzizağa Qasımovun doğum günüdür
16:25 05.07.2025
Şesni "Barselona"da qalacaq
16:10 05.07.2025
ABŞ-də daşqınlar nəticəsində ölənlərin sayı 24-ə çatıb
15:55 05.07.2025
Ərdoğandan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
15:32 05.07.2025
"İnter" Fransalı yeni hücumçusunu qarşıladı
15:25 05.07.2025
Muxtar Babayev Dünya Bankı ilə "Bakıdan Belenə" yol xəritəsinin hazırlanmasını müzakirə edib
15:10 05.07.2025
Aİ İsraillə imzaladığı assosiasiya sazişini dayandıra bilər
14:55 05.07.2025
Türkiyədə üç bələdiyyə başçısı saxlanıb
14:40 05.07.2025
Naxçıvanda barama istehsalı 17 % artıb
14:25 05.07.2025
Bakı-Xankəndi-Laçın növbəti avtobus reysi açılacaq
14:10 05.07.2025
Əli Əsədov UNESCAP-ın icraçı katibi ilə görüşüb
13:55 05.07.2025
Azərbaycan Prezidenti: Ölkəmizdə çox müsbət sərmayə iqlimi var
13:40 05.07.2025
Tramp gələn həftə Qəzzada atəşkəslə bağlı razılaşma əldə oluna bilinəcəyini deyib
13:25 05.07.2025
QMİ sədri: Azərbaycan Qarabağda dini ayrıseçkilik etmədən bütün dini abidələri bərpa edir
13:10 05.07.2025
“Estrozi erməni separatizminin açıq müdafiəçilərindən biridir”
13:02 05.07.2025
Qazaxıstan XİN başçısının müavini Aİ və NATO yanındakı Nümayəndəliyin rəhbəri təyin edilib
12:55 05.07.2025
"Liverpul" həlak olan futbolçunun almalı olduğu məbləği ailəsinə ödəyəcək
12:40 05.07.2025
Azərbaycanla Pakistan arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
12:25 05.07.2025
Hamısı