ABŞ-ın Rusiyaya cavabı - ərazi bütövlüyü və seçim azadlığı ŞƏRH

Dünya 17:16 27.01.2022

Ukrayna və Şərqi Avropanın təhlükəsizliyi üzrə ABŞ-Rusiya gərginliyi davam edir. Yanvarın 26-da Rusiyanın təhlükəsizliyinin təmin olunması ilə bağlı ABŞ, NATO və Avropa İttifaqına təkliflərinə Ağ ev yazılı cavab verib. Rusiya müraciət etdiyi ünvanlardan Şərqi Avropada yaxın və ortamənzilli raketlər yerləşdirməməyi, NATO-nu şərqə doğru genişləndirməməyi, ilk növbədə Ukraynanı Alyansa üzv qəbul etməməyi açıq-aşkar tələb etmiş və bununla bağlı zəmanət istəmişdi.

Vaşinqton göndərdiyi cavab məktubunda rəsmi Moskva qarşısında bir sıra məsələlər qaldırıb və ondan bu təkliflərə oxşar qaydada cavab gözləyir. Ağ evin Kremlə cavab məktubu açıqlanmayıb. Ancaq dövlət katibi Entoni Blinken Vaşinqtonda məsələyə dair keçirdiyi mətbuat konfransında bir sıra açıqamalar verib. O qeyd edib ki, ABŞ Rusiyanın təkliflərinə götürdükləri öhdəliyin əsas prinsiplərinə uyğun cavab verib. Onun sözlərinə görə, ölkəsi Ukraynanın ərazi bütövlüyü və suverenliyini, onun Alyansa üzv olmaq üçün sərbəst seçimini müdafiə edir: “NATO-nun qapısı açıqdır və belə qalacaq”. Dövlət katibi bildirib ki, Rusiyanın Ukraynaya ehtimal olunan təcavüzü zamanı beynəlxalq energetika təchizatının pozulmamasına çalışır. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi məktubun detalları ilə bağlı açıqlama yaymayıb. Xatırladaq ki, ABŞ-ın Moskvadakı səfiri Con Sallivan RF XİN-ə həm ölkəsinin, həm də NATO-nun məktublarını təqdim edib. Onun nazirlikdə görüşü 30 dəqiqədən də az sürüb.

Yeri gəlmişkən, Rusiya təhlükəsizliklə bağlı məktubları 2021-ci il dekabrın 17-də göndərib. Bundan sonra Rusiyanın nümayəndə heyəti yanvarın 10, 12 və 13-də ABŞ, NATO və ATƏT-də üç raunddan ibarət görüş keçirib. Bu danışıqlar nəticəsiz başa çatıb. Bundan sonra yanvarın 21-də Entoni Blinken Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovla Cenevrədə görüşüb. Onda dövlət katibi və NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq rusiyalı nazirə yazılı cavab verəcəklərinə boyun olublar. Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba ABŞ və NATO-nun cavab məktubunda ölkəsinin mövqeyinin nəzərə alınacağını və buna etiraz etmədiklərini bildirmişdi.

Məktub ünvanlandığı gün Parisdə Ukraynanın şərqindəki vəziyyətin tənzimlənməsi üzrə fəaliyyət göstərən “Normand formatı”nın toplantısı keçirilib. Məktubun təfərrüatı məlum olmasa da, dövlət katibi və ukraynalı nazirin açıqlamalarından belə qənaətə gəlmək olar ki, ABŞ, NATO və Ukraynanın mövqeyində dəyişiklik yoxdur. Bundan başqa, son zamanlar bütün tərəflər Minsk razılaşmasının prinsiplərinin pozulduğuna diqqət çəkirlər. 2015-ci il fevralın 11-12-də Minskdə Almaniya, Fransa, Ukrayna və Rusiya rəhbərlərinin sammitində “Normand dördlüyü” formatında Ukraynanın şərqində vəziyyətin dinc yolla tənzimlənməsi üzrə İkinci Minsk razılaşması imzalanıb. Bu sənəd sonradan BMT Təhlükəsizlik Şurasının xüsusi qətnaməsi ilə bəyənilib. 13 maddədən ibarət olan bu sənəddə Ukraynanın əraz bütövlüyü açıq şəkildə vurğulanıb. Luqansk və Donetsk vilayətlərinə isə xüsusi rayon statusunun verilməsi qeyd olunub. Sənəddə Ukraynanın dövlət sərhədinə tam nəzarət etməsi məsələsi də vurğulanıb. Donbasdakı bütün qanunsuz silahlı dəstələrin tərksilah olunması da sənəddə öz əksini tapıb.

Deməli, Rusiyanın da imzaladığı sənədə əsasən, Luqansk və Donetskdəki silahlı birləşmələr qanunsuz fəaliyyət göstərir və Ukraynanın şərqində dövlət sərhədi pozulub. Bütün bu kimi pozuntlar isə Rusiyanın bölgədəki fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir. Bundan başqa, Moskvanın Ukrayna ilə sərhədboyu hərbi təlimlər keçirməsi və regiona əlavə hərbi qüvvə cəmləşdirməsi də beynəlxalq ictimaiyyətin narahatlığına səbəb olub. Odur ki, Rusiyanın perspektivdə Ukraynaya təkrar hücum ehtimalına hazırlıq görülür.

Xatırladaq ki, Maydan hərəkatından sonra Rusiyanın Krımı ilhaqının və Ukraynanın şərqindəki separatçılığın qarşısını almağa nə Kiyev, nə də Qərb hazır deyildi. Hərçənd ki Rusiya Ukraynaya NATO və Avropa İttifaqına üzvlük istiqamətində fəaliyyət göstərəcəyi halda, Krım və Donbası itirəcəyi xəbərdarlığını etmişdi. Deməli, Rusiya 6 il əvvəl Ukraynaya təcavüz edib. Onda Qərbin “Rusiya təcavüz edərsə, Ukraynanı müdafiə edəcəyik” fikrinin arxasında nə durur? Rusiya Ukraynaya yenidən hansı halda hücum edə bilər? Belə ehtimal etmək olar ki, Minsk razılaşmasında Krım da daxil olmaqla tərəflər Ukraynanın ərazi bütövlüyünü qəbul ediblər. Rusiya yarımadanı ilhaq etməklə oranı artıq öz ərazisi sayır. İndi Rusiyadan Minsk razılaşmasının əsas prinsiplərinə əməl etməsi istənilir. Bu, Ukraynanın əraz bütövlüyüdür. Ehtimal etmək olar ki, bu, ABŞ və NATO-nun məktublarında başlıca məsələdir. Bu hadisələrə əsasən belə qənaətə gəlmək olar ki, Ukrayna ərazi bütövlüyünü bərpa etmək məqsədilə Donbasda hərbi əməliyyat keçirə bilər. Bu halda Rusiya Ukraynaya yenidən təcavüz edər. Ona görə də Qərb Moskvaya yuxarıda qeyd etdiyimiz açıqlama ilə xəbərdarlıq edir. Məktubla bağlı açıqlamalardan da göründüyü kimi, Qərb Ukrayna ilə bağlı mövqeyindən və planından imtina etmək niyyətində deyil. Habelə rəsmi Kiyev ərazi bütövlüyünün bərpasına çalışır.

Odur ki, məktubda Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı fəaliyyətindən çəkinməsinin təklif edildiyini ehtimal etmək olar. Qərbin Rusiyaya qarşı hələ ki sərt sanksiyalar qəbul etməməsi və danışıqlara üstünlük verməsi məsələni daha dinc yolla həllinə nail olmaq istəyindən xəbər verir. Başqa sözlə, Rusiyaya daha real qərar qəbul etməsi üçün möhlət verilir. Ona görə də hələ ki açıqlanmayan məktubda Qərb ərazi bütövlüyü və suverenliklə bağlı prinsipləri əsas göstərməklə Rusiya qarşısında şərtlər irəli sürüb. İndi təməl prinsiplərə əməl etməklə bağlı öhdəliklərini yerinə yetirəcəyinə cavab vermək növbəsi Mokskvadadır...

Sədrəddin Soltan

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

PKK-nın da tərksilah edilməsi türk dünyasına necə təsir edəcək?
16:51 09.07.2025
Osimhen transferi nə vaxt elan ediləcək? - "Qalatasaray" rəsmisi açıqlama verdi
16:35 09.07.2025
Əraqçı Səudiyyə şahzadəsini region üçün misilsiz təhlükə barədə xəbərdar etdi
16:20 09.07.2025
"Ukraynadakı münaqişənin həlli üçün diplomatik imkanlar tükənib"
16:05 09.07.2025
Şantajla məşğul olan gənclər yaxalandı
15:50 09.07.2025
Prezident İlham Əliyev Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində işgüzar səfərdədir
15:35 09.07.2025
Pensiyaların ödənəcəyini tarix açıqlandı
15:20 09.07.2025
ABB tarixində ən yüksək reytinq göstəricisinə nail olub
15:05 09.07.2025
"Moskva Bakı ilə hüquq-mühafizə orqanları xətti ilə əlaqə saxlayır"
14:55 09.07.2025
“Ailə mübahisələrində mediasiya institutunun tətbiqinin əhəmiyyəti və beynəlxalq təcrübə” mövzusunda dəyirmi masa keçirilib
14:50 09.07.2025
ABŞ-ın Texas ştatında daşqınlar zamanı 180-dən çox insan itkin düşüb
14:35 09.07.2025
Yardımlı-Deman-Arvana magistralında yenidənqurma işlərinə başlanılıb
14:20 09.07.2025
İtaliyanın Ukraynaya yardımları rəqəmlərlə açıqlandı
14:05 09.07.2025
Türkiyənin xarici işlər və müdafiə nazirləri Pakistanda rəsmi səfərdədir
14:02 09.07.2025
"Barselona"nın Bakıda açılacaq akademiyası ilə bağlı işlərə başlanılıb
13:47 09.07.2025
Əbu-Dabidə İlham Əliyevlə Paşinyan arasında görüş keçiriləcək
13:32 09.07.2025
Rəsmi Bakı İranın Ermənistandakı səfirinə cavab verdi
13:24 09.07.2025
Qarabağ Universitetində tibb fakültəsi açıldı
13:17 09.07.2025
Azərbaycanda yeni SES-lər tikiləcək
13:02 09.07.2025
PKK-nın silahları təhvil verəcəyi tarix məlum olub
12:56 09.07.2025
İpoteka kreditlərinin maksimal məbləği artırılmayacaq
12:41 09.07.2025
Hindistanda körpünün çöküb
12:26 09.07.2025
Yol polisi skuter, moped və velosiped sürücülərinə çağırış edib
12:11 09.07.2025
Qan analizi xərçəngi 3 il əvvəldən aşkar edə biləcək
11:56 09.07.2025
Ankarada TDT Mədəniyyət və turizm nazirlərinin 10-cu toplantısı keçirilir
11:50 09.07.2025
Azərbaycan nefti bahalaşdı
11:41 09.07.2025
Silinmiş "ChatGPT" söhbətləri bərpa olundu
11:26 09.07.2025
Husilər Qırmızı dənizdə gəmiyə hücumun görüntülərini yaydılar
11:11 09.07.2025
Ağdam-Füzuli yolundakı qəzada xəsarət alanların son durumu açıqlanıb -Yenilənib
10:57 09.07.2025
NASA əməkdaşı unikal görüntü çəkdi
10:56 09.07.2025
Hindistan sahillərində qədim sualtı şəhər aşkarlanıb
10:42 09.07.2025
Tramp rüsumları təxirə saldı
10:27 09.07.2025
" İsrail və HƏMAS Qəzzada atəşkəsə yaxındır"
10:12 09.07.2025
İsrail HƏMAS-ın komandirlərindən birini öldürdü
09:48 09.07.2025
Klublararası dünya çempionatı: "Çelsi" finala yüksəldi
09:15 09.07.2025
Çin hərbçiləri Almaniya təyyarəsinə lazer tuşladılar
08:43 09.07.2025
"Ukraynada kimyəvi silahdan istifadə edildiyinə dair sübutumuz var"
08:10 09.07.2025
Britaniya Sarayında ixtisarlar başlayıb
07:38 09.07.2025
İnsanlar bədən üzvlərini bərpa edə biləcək?
07:05 09.07.2025
İsrail Tripoliyə hava zərbəsi endirib
06:33 09.07.2025
Hamısı