"Farslaşdırma onlara Pəhləvilərdən qalan mirasdır" İran türk adlarını dəyişir?- ŞƏRH

Dünya 17:30 09.06.2023

Farslaşdırma siyasəti ötən əsrin 20-ci illərindən, Pəhləvilərin hakimiyyətə gəlişindən sonra vüsət alıb. Pəhləvi şahı Rza xanın vaxtında, 1925-ci ildən, belə bir siyasət qüvvəyə minib. "Bir millət, bir din, bir bayraq". Fars dilindən başqa dildə danışmaq, oxumaq, yazmaq qadağan edilib. Yas mərasimlərində belə, türkcə danışanda dövlət qurumları müdaxilə edirdi. Bu İranda hələ də davam edir. 

Məsələ ilə bağlı güneyli siyasi şərhçi Kərim Əsğəri Ednews-a açıqlama verib.

O bildirib ki, Güney Azərbaycanda toponimlərin adının dəyişdirilirməsi 100 illik keçmişə söykənən siyasətdir.

“Bu gün İran dediyimiz coğrafiyada Pəhləvilərin hakimiyyətə gəlməsi 1000 illik türklərin sona gəlməsi ilə başlanılıb.  İran siyasətinin təməl məsələrindən biri farslaşdırmadır. Siyasətin ən böyük rəqibi isə Azərbaycandır.  Onun üçün hakimiyyət dövrünün ilk illərindən bəri fars dilli qurum qurulub. Daha sonra isə coğrafi yer adlarının adını dəyişdirilib. İranda türk Qacarlar sülaləsinin hökmranlığı rəsmən ləğv edildikdən sonra fars Pəhləvilər sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsi ilə yer adlarının dəyişdirilməsi Azərbaycan türklərinin kimliyini silmək üçün həyata keçirilən geniş siyasətin tərkib hissəsi oldu.  Bu siyasət həm Pəhləvilər dövründə, həm də İran İslam Respublikası dövründə gedir”.

Siyasi şərhçinin sözlərinə görə,  Qacarlara həsr olunan  məmləkətlərdə 4 vilayətdən var idi.

“Bunlardan ən böyük və önəmlisi Azərbaycan idi. Lakin hakimiyyətdə gedən prosseslərdə Azərbaycan adını bölgələrdən götürməyə başladılar. Əvvəl 4 vilayət olan ərazilər daha sonra 8-10 sonda isə 31-32 vilayətə gətirib çıxardılar. İranda Azərbaycan-Türkiyə ətlə dırnaq kimi görülür.  Azərbaycan adları, adət-ənənələri, tarixi  yox olması üçün çalışılır. Bu gün İranda yalnız Şərqi və Qərbi Azərbaycan qalıb. İran tarixi rəqibi aradan götürməyə çalışır”. 

Cənubi Azərbaycan şöbəsinin müdiri Səməd Bayramzadənin sözlərinə görə, bu dövlət siyasətidir. 

“Coğrafi adların farslaşdırılırması daha qədim zamanlardan gəlir.  Daha sonra isə doğulan uşaqlara belə türk dilli adların verilməsinə icazə verilmədi. Hələ də İranda uşaqlara türk dilində adların verilməsinin qarşısı alınır. Bu gün də ayrıseçkilik davam edir. Türk adlarının farsca və ya ərəbcə dəyişdirilməsi mədəni soyqırımı kimi qəbul edilməklə yanaşı, bəzən Güney Azərbaycan türklərinə qarşı təhqir də ehtiva edir.  Konstusiyanın 11-ci maddəsində ibtidai məktəblərdə ana dilində təhsil almaq hüquqi verilir. Lakin İranda isə bu belə deyil. Azərbaycan dilində rəsmi məktəb yaradılmayıb. Küçə, şəhər adlarına isə türk adlarının verilməsinin qarşısı hər zaman alınır. Bu siyasət İrana Pəhləvilərdən qalan mirasdır”.

Aysel Şahmar

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

Xəbər xətti

Rusiyanın İsveçdəki nümayəndəliyinə dronla hücum edilib
21:55 05.07.2025
Ermənistan baş naziri Paşinyan ölkəyə yeni konstitusiya lazım olduğunu bir daha təkrarlayıb.
21:40 05.07.2025
Fransada təyyarə qəzası baş verib
21:25 05.07.2025
Cənubi Koreya Prezidentinin təhlükəsizlik üzrə müşaviri Vaşinqtona səfər edəcək
21:10 05.07.2025
Mingəçevirdə baş verən toqquşma zamanı xəsarət alanların kimliyi məlum olub
20:55 05.07.2025
Hakan Fidan Braziliyada BRICS sammitində Türkiyəni təmsil edəcək
20:40 05.07.2025
Xabi Alonso Arda Gülərdən danışıb
20:25 05.07.2025
Azərbaycanın daha bir təmsilçisi yarımfinalda məğlub olub
20:10 05.07.2025
"Traktor" klubunun oyunları Azərbaycanda canlı yayımlanacaq
19:55 05.07.2025
Azərbaycan boksçusu Dünya Kubokunu bürünc medalla başa vurub
19:40 05.07.2025
Ərdoğandan PKK açıqlaması
19:25 05.07.2025
UEFA məşhur klubları milyonlarla avro cərimələdi
19:10 05.07.2025
“Tərlan - 2025” təlimində iştirak edəcək Qazaxıstan hərbçiləri ölkəmizə səfər edib
18:55 05.07.2025
“Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın diplomatik və strateji qələbəsidir”
18:40 05.07.2025
Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi dövlət səviyyəsində qeyd olunacaq
18:25 05.07.2025
Ərdoğan: Azərbaycan Suriyaya təbii qaz tədarükündə yardım etməyə hazırdır
18:10 05.07.2025
"İran uranı zənginləşdirməyə davam edir"
17:55 05.07.2025
İran Prezidenti Xankəndi səfəri ilə bağlı açıqlamar verib
17:40 05.07.2025
Rusiya-Azərbaycan gərginliyinə Ərdoğandan münasibət
17:25 05.07.2025
Fransada indi də aviadispetçerlər etiraz edir
17:10 05.07.2025
İrlandiyada təyyarə yanıb
16:55 05.07.2025
"Qalatasaray" Hakan Çalhanoğlunu Türkiyəyə gətirməyə çalışır
16:40 05.07.2025
Bu gün Əməkdar artist Əzizağa Qasımovun doğum günüdür
16:25 05.07.2025
Şesni "Barselona"da qalacaq
16:10 05.07.2025
ABŞ-də daşqınlar nəticəsində ölənlərin sayı 24-ə çatıb
15:55 05.07.2025
Ərdoğandan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
15:32 05.07.2025
"İnter" Fransalı yeni hücumçusunu qarşıladı
15:25 05.07.2025
Muxtar Babayev Dünya Bankı ilə "Bakıdan Belenə" yol xəritəsinin hazırlanmasını müzakirə edib
15:10 05.07.2025
Aİ İsraillə imzaladığı assosiasiya sazişini dayandıra bilər
14:55 05.07.2025
Türkiyədə üç bələdiyyə başçısı saxlanıb
14:40 05.07.2025
Naxçıvanda barama istehsalı 17 % artıb
14:25 05.07.2025
Bakı-Xankəndi-Laçın növbəti avtobus reysi açılacaq
14:10 05.07.2025
Əli Əsədov UNESCAP-ın icraçı katibi ilə görüşüb
13:55 05.07.2025
Azərbaycan Prezidenti: Ölkəmizdə çox müsbət sərmayə iqlimi var
13:40 05.07.2025
Tramp gələn həftə Qəzzada atəşkəslə bağlı razılaşma əldə oluna bilinəcəyini deyib
13:25 05.07.2025
QMİ sədri: Azərbaycan Qarabağda dini ayrıseçkilik etmədən bütün dini abidələri bərpa edir
13:10 05.07.2025
“Estrozi erməni separatizminin açıq müdafiəçilərindən biridir”
13:02 05.07.2025
Qazaxıstan XİN başçısının müavini Aİ və NATO yanındakı Nümayəndəliyin rəhbəri təyin edilib
12:55 05.07.2025
"Liverpul" həlak olan futbolçunun almalı olduğu məbləği ailəsinə ödəyəcək
12:40 05.07.2025
Azərbaycanla Pakistan arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb
12:25 05.07.2025
Hamısı