Mayın 8-i Beynəlxalq Talassemiya Günüdür

Dünya 00:00 08.05.2025

Hər il mayın 8-i dünyada Beynəlxalq Talassemiya Günü kimi qeyd edilir.

“EDnews” xəbər verir ki, orqanizmin sağlam qırmızı qan hüceyrələri istehsal etmə qabiliyyətinə təsir göstərən irsi qan xəstəliyi talassemiya adlanır. Xəstəlik qırmızı qan hüceyrələrinin oksigen daşıyan zülalı olan hemoglobinin istehsalında genetik qüsur nəticəsində baş verir. Hemoqlobin orqanizmin oksigen ehtiyacını qarşılayan mühüm bir zülal olduğundan kifayət qədər hemoglobin istehsal edilməməsi müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.

Beynəlxalq Talassemiya Günü 1994-cü ildə Beynəlxalq Talassemiya Federasiyası tərəfindən təsis olunub və bu günün əsas məqsədi talassemiyalı insanlar üçün görülməli olan tədbirlər barədə ictimaiyyəti məlumatlandırmaqdan ibarətdır. Bu, ilk növbədə, profilaktika, keyfiyyətli tibbi xidmətin əlçatanlığı, sosial inteqrasiya, həmçinin elmi tədqiqatlara və yeni terapevtik yanaşmalara çıxışdır.

Talassemiya diaqnozu ətraflı qan müayinəsi və genetik analizlər nəticəsində qoyulur. Həmin testlər talassemiyanın olub-olmadığını və hansı növ olduğunu müəyyən etməyə kömək göstərir. Xəstəliyin növü və şiddətinə uyğun olaraq xəstələr üçün uyğun müalicə variantlarının müəyyən edilməsində diaqnostik proses böyük əhəmiyyət kəsb edir. Talassemiya diaqnozu üçün qanın ümumi analizi, hemoqlobin elektroforezi, DNT və genetik testlər, periferik qan yaxmasından istifadə olunur.

Talassemiya adətən anemiya, yorğunluq, solğun dəri və genişlənmiş dalağa səbəb olur. Yüngül hallarda əlamətlər özünü daha az büruzə verir və müalicə tələb etməyə bilər. Ancaq daha ağır hallarda müntəzəm qanköçürmə və hətta sümük iliyinin transplantasiyası kimi müalicə üsulları tələb olunur. Talassemiya genetik xəstəlik olduğundan valideynlərdən uşaqlara ötürülür və xəstəliyin diaqnozunda ailənin keçmişi mühüm rol oynayır.

Xəstəliyin ən ağır formalarına əksər hallarda qan qohumluğu olan nikahlarda təsadüf edilir. Bir-biri ilə yaxın qohum olan gənclərin ailə qurması gələcəkdə ağır patologiyalı, o cümlədən talassemiyalı uşaqların doğulmasına səbəb olur.

Valideynlərdən gen vasitəsilə uşağa keçən ağır irsi qan xəstəliyi olan talassemiya genetik çatışmazlıq nəticəsində hemoqlobin sintezinin pozulması və xroniki anemiya ilə xarakterizə edilir. Dəmir defisitli anemiyada dəmir preparatlarının qəbulu qanın tərkibinin yaxşılaşmasına səbəb olursa, talassemiya zamanı bu preparatların qəbul edilməsi xəstəyə zərərli təsir göstərir.

Talassemiyanın müalicəsi xəstəliyin növündən və şiddətindən asılı olaraq dəyişir. Yüngül formalarda müntəzəm tibbi müayinələr kifayət etsə də, ağır formalarda intensiv müalicə üsulları tələb olunur. Müalicə xəstənin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq, anemiyanı nəzarətdə saxlamaq və ağırlaşmaların qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Talassemiya qanköçürmə, dəmir xelat terapiyası, sümük iliyi köçürülməsi, gen terapiyası, fol əlavəsi və qidalanma üsulları ilə müalicə olunur.

Hazırda Azərbaycanda qeydiyyatda olan 3 min 280 nəfər talassemiyalı xəstə var. Son illər ölkəmizdə talassemiya xəstəliyinin müalicəsi və diaqnostikası sahəsində mühüm tədbirlər görülüb. “Hemofiliya və talassemiya irsi qan xəstəliklərinə düçar olmuş şəxslərə dövlət qayğısı haqqında” Qanun həmin xəstələrin donor qanına və dəmirqovucu dərman preparatlarına ehtiyacının tam ödənilməsinə, onların sağlamlıq vəziyyətinin yaxşılaşmasına imkan yaradıb.

Ölkəmizdə bir sıra qeyri-hökumət təşkilatının iştirakı ilə talassemiyalı xəstələrin aşkarlanması və müalicəsi sahəsində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib. Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Respublika Talassemiya Mərkəzinin yaradılması nəticəsində bu xəstələrin müalicəsinin müasir səviyyədə təşkili mümkün olub. 2014-cü ildən talassemiyanın radikal müalicə üsulu olan sümük iliyi transplantasiyasının da həyata keçirilməsinə başlanılıb. İndiyədək 212 xəstə üzərində həmin əməliyyat yerinə yetirilib.

Prezident İlham Əliyevin 2015-ci il fevralın 10-da imzaladığı Sərəncamla təsdiq edilən “Talassemiya ilə mübarizəyə dair 2015-2020-ci illər üçün Dövlət Proqramı” xəstəliyin profilaktikasının gücləndirilməsinə, əhali arasında maarifləndirmə işlərinin aparılmasına və talassemiyalı xəstələrə göstərilən tibbi yardımın təkmilləşdirilməsinə yönəlib. Dövlət Proqramının məqsədi ölkəmizdə talassemiya xəstəliyinin profilaktikası və müalicəsinin təkmilləşdirilməsi yolu ilə xəstələnmə, əlillik və ölüm hallarının azaldılmasından ibarətdir. Görülən tədbirlər nəticəsində talassemiyalı xəstələrin normal həyat fəaliyyəti təmin olunub, xəstəlikdən əlillik və ölüm halları azalıb. Qohum nikahlarının qadağan edilməsi yalnız talasemiya deyil, digər qan xəstəliklərinin azalacağına böyük ümidlər yaradır.

Fatimə Mərdanlı //EDnews 

“Xatirələr işığında Heydər Əliyev” -in təqdimatı keçirildi

Xəbər xətti

Avropa Şurasının baş katibi Bakı və İrəvanla sülh sazişinin imzalanması məsələsini müzakirə etməyi planlaşdırır
13:30 16.05.2025
Ukrayna etibarsız silah təchizatçılarına görə yüzmilyonlarla dollar itirib
13:25 16.05.2025
Pentaqon "Qızıl qübbə" müdafiə sistemi planını tamamladı
13:09 16.05.2025
Türkiyə Prezidenti Albaniyaya yola düşüb
12:48 16.05.2025
Sabah 27 dərəcə isti olacaq
12:27 16.05.2025
ABŞ Dövlət katibi İstanbula gedib
12:20 16.05.2025
Türkiyə-ABŞ-Ukrayna üçtərəfli görüşü başlayıb
12:13 16.05.2025
Postmodernizm Ədəbiyyatı Necə Dəyişdi?
11:57 16.05.2025
İlham Əliyevin Tiranada Avropa İttifaqı Şurası və Avropa Komissiyasının prezidentləri ilə görüşü olub
11:54 16.05.2025
Azərbaycan Ordusu silah və texnika yaz-yay mövsümü istismarı rejiminə keçib
11:54 16.05.2025
İspaniya Türkiyənin “Hürjet” təlim-məşq təyyarəsini satın alır
11:45 16.05.2025
“Xəzər” jurnalının yeni nömrəsi çap olunub
11:45 16.05.2025
Milli Qəhrəman İqor Kşnyakinin qızlarının oxuduğu “Səma qəhrəmanları” mahnısına klip çəkilib
11:39 16.05.2025
Rusiyada şam zavodunda partlayış baş verib, dağıntılar altında qalanlar var
11:32 16.05.2025
Bakıda yeni ticarət mərkəzinin tikintisinə icazə verilib
11:30 16.05.2025
ADY-nin elektron xidmətlər portalı “digital.login”ə inteqrasiya edilib
11:25 16.05.2025
Fransa İranı məhkəməyə verəcək
10:39 16.05.2025
Xankəndidə ilk dəfə 21 abituriyent üçün qəbul imtahanı keçiriləcək
10:39 16.05.2025
Bəzi dağ çaylarından sel keçəcək
10:37 16.05.2025
Azərbaycan gəncləri Türkiyədə bayram tədbirlərində iştirak edəcəklər
10:33 16.05.2025
Tuğra xanımın şərəfinə inşa olunan Xan sarayı
10:26 16.05.2025
Gənclər Kitabxanasında Əbdülrrəhim bəy Haqverdiyevin xatirəsi anılıb
10:26 16.05.2025
Azərbaycan və Belarus Müdafiə nazirliklərinin nümayəndələri arasında görüş keçirilib
10:21 16.05.2025
Lamiyə Vəliyeva beynəlxalq turnirdə bürünc medal qazanıb
10:19 16.05.2025
Ukrayna ordusuna məxsus F-16 qırıcısı ilə əlaqə kəsilib
10:11 16.05.2025
İtaliya səfiri Eldar Əzizovla Neapolla qardaşlaşma əlaqələrinin gücləndirilməsini müzakirə edib
10:02 16.05.2025
Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda yaşıl və səmərəli texnologiyaların tətbiqi müzakirə olunub
09:32 16.05.2025
Bu gün Əfv Komissiyasının 2025-ci il üçün sonuncu iclası keçiriləcək
09:21 16.05.2025
Bu gün hava küləkli olacaq
09:12 16.05.2025
Azərbaycanda ilk dəfə fortepiano ixtisası üzrə milli dərslik hazırlanır
09:12 16.05.2025
Belçika nüvə enerjisindən imtina planından geri çəkilib
09:03 16.05.2025
31 il əvvəl şəhid olmuş əsgərin nəşi Naxçıvana gətirilib
08:28 16.05.2025
Azərbaycanı təmsil edən atçı: Britaniyada Azərbaycan bayrağını dalğalandırmaq böyük qürurdur
08:11 16.05.2025
Annalena Berbok BMT Baş Assambleyasının sədri vəzifəsinə namizəd kimi ilk çıxışını edib
07:32 16.05.2025
Biləsuvar sakinini ildırım vurub
07:12 16.05.2025
COVID-19-un yeni dalğası Asiyada yayılır
05:24 16.05.2025
Kosmos necə "səslənir"? - NASA ölən ulduzun və qara dəliyin səslərindən "musiqi" yaratdı
05:19 16.05.2025
ABŞ-nin iri kriptovalyuta birjasına haker hücumu olub
04:22 16.05.2025
Ermənistanın qanunvericilik, icra və məhkəmə orqanlarında Azərbaycan dili işlənəcək - Qərbi Azərbaycan Xronikası
04:16 16.05.2025
Mərakeşdə Azərbaycanın tanıdılması tədbiri keçirilib
00:29 16.05.2025
Hamısı